DOI Heft:
Nr. 1-2
DOI Artikel:Zadrożny, Tadeusz: Starotestamentowa geneza relacji między twórcami kaplicy Zygmuntowskiej - królem i Berreccim
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.49519#0026
20
Tadeusz Zadrożny
jego planom podporządkowali. Mojżesz i Salomon, budowniczowie dwu ziemskich po-
staci Domu Bożego - Namiotu Spotkania i Świątyni Jerozolimskiej - dwu budowli do-
skonałych, zaliczali się w poczet mężów przez Boga wybranych i napełnionych duchem
Pańskim. Najwyższy powierzył im treść Przymierza oraz troskę o jego wypełnienie,
o odpowiednie sprawowanie kultu i o los Izraela. Ich wielkie dzieła, Namiot Spotkania
i Świątynię Jerozolimską natchnieni autorzy ksiąg biblijnych opisali paralelnie. Mojże-
szowe przenośne sanktuarium, wokół którego gromadził się lud Pana w czasach wędrów-
ki po pustyni i sanktuarium Salomonowe, większe od Przybytku Mojżeszowego i bardziej
okazałe, mocno utwierdzone i postawione na stałe pośrodku ziemi, którą Bóg ludowi
wskazał na osiedlenie łączyły identyczność niebiańskiego wzoru, tożsame funkcje sakral-
ne i dyspozycje wnętrza, a nade wszystko obecność Arki Przymierza i chwały Pańskiej.
One sprawiały, że to, co u zarania dziejów biblijnego Izraela mówiono o przybytku i spra-
wowanym w nim kulcie, później w pełni odnoszono również do świątyni.
Zacznijmy od przekazu z Księgi Wyjścia. W nim obok wezwania Mojżesza - depozyta-
riusza niebiańskiego wzoru - do ogłoszenia woli Bożej i rozpoczęcia przygotowań do
budowy przybytku, wyraziście został zarysowany wątek powołania odpowiedniego mi-
strza-artysty biegłego w swej sztuce, znakomicie przygotowanego do rozumienia Bożego
wzoru i wykonania powierzonych mu zadań. Pan, o czym już wspominaliśmy, zawierając
Przymierze z Izraelem, dając mu przykazania i Prawo, kazał Mojżeszowi uczynić święty
przybytek, aby On, Bóg Izraela, był stale obecny pośród swego ludu (Wyjść 25, 8). Moj-
żesz - przywódca, orędownil< i prawodawca - miał wykonać wszystko dokładnie według
wzoru, jaki został mu objawiony na górze (Wyjść 25, 9, 40; 26, 30). Jednak przybytku
i jego sprzętów nie miał wykonywać sam osobiście. Bóg objawił mu imię mistrza, którego
sobie upatrzył: Otom wezwał po imieniu Bezeleela, syna Uriego, syna Hura,
z pokolenia Judy, i napełniłem go duchem Bożym, mądrością i rozumem, i umiejętnością
w każdym rzemiośle ku wymyśleniu, co jeno może być urobione ze złota i srebra, i miedzi,
z marmuru i kamienia drogiego, i z różnorakiego drzewa. I dałem mu za towarzysza Oolia-
ba, syna Achisamecha, z pokolenia Dana. A w serce każdego ćwiczonego w rzemiośle
dałem mądrość, aby uczynili wszystko, com ci rozkazał (Wyjść 31, 2-6). Mojżesz powtó-
rzył ludowi słowa Boże i zapewnił, że Bóg: Cokolwiek według prawideł sztuki wynalezio-
ne być może, dał do serca jego [scilicet Bezeleela]. Ooliaba też [...] Obydwu wyćwiczył
w mądrości, aby czynili robotę ciesielską, tkacką i hafciarską [...] aby tkali wszystko
i nowe wszelakie rzeczy wynajdywali (Wyjść 35, 34-35).
Mojżesza wybrał Bóg. Jednak nim go powołał, od chwili narodzin opatrznościowo przy-
gotowywał do wypełnienia misji oswobodziciela i przywódcy narodu (Wyjść 3, 1-12; por.
Wyjść 1,8-2, 10). Bezeleela też wybrał Pan i napełnił go duchem Bożym, aby był zdolny do
niezwykłych czynów (Wyjść 31,3; por. Liczb 11, 17; 1 Sam 16, 13). Jego również opatrzno-
ściowo prowadził. Bóg dał Mojżeszowi niebiański wzór i przykazał dbać pilnie o budowę
Domu Pańskiego, Bezeleela zaś obdarzył mądrością i rozumem, umiejętnościami i pomy-
słowością, by trafnie obmyślać sposób wykonania wszystkiego, co konieczne (Wyjść 35,
30-36, 4; 38, 22; 39, 42-43; 40, 16, 34-35). Ten partnerski typ związku dwu ludzi: wodza-
prawodawcy i wykonawcy prac, obu napełnionych jednym duchem Bożym
i zgodnie współpracujących w tym, do czego nakazem Bożym zostali powołani, na mocy
charakteiystycznego dla Biblii paralelizmu sytuacyjnego powraca w historii Salomona
i Hirama, choć oczywiście w odmiennych warunkach historycznych i w zmienionej postaci.
Salomon, król Izraela - mąż wśród ludzi najmędrszy i najbogatszy - wzniósł świątynię
Imieniu Pańskiemu w Jerozolimie na górze objawień. Bóg go do tego zadania wybrał
Tadeusz Zadrożny
jego planom podporządkowali. Mojżesz i Salomon, budowniczowie dwu ziemskich po-
staci Domu Bożego - Namiotu Spotkania i Świątyni Jerozolimskiej - dwu budowli do-
skonałych, zaliczali się w poczet mężów przez Boga wybranych i napełnionych duchem
Pańskim. Najwyższy powierzył im treść Przymierza oraz troskę o jego wypełnienie,
o odpowiednie sprawowanie kultu i o los Izraela. Ich wielkie dzieła, Namiot Spotkania
i Świątynię Jerozolimską natchnieni autorzy ksiąg biblijnych opisali paralelnie. Mojże-
szowe przenośne sanktuarium, wokół którego gromadził się lud Pana w czasach wędrów-
ki po pustyni i sanktuarium Salomonowe, większe od Przybytku Mojżeszowego i bardziej
okazałe, mocno utwierdzone i postawione na stałe pośrodku ziemi, którą Bóg ludowi
wskazał na osiedlenie łączyły identyczność niebiańskiego wzoru, tożsame funkcje sakral-
ne i dyspozycje wnętrza, a nade wszystko obecność Arki Przymierza i chwały Pańskiej.
One sprawiały, że to, co u zarania dziejów biblijnego Izraela mówiono o przybytku i spra-
wowanym w nim kulcie, później w pełni odnoszono również do świątyni.
Zacznijmy od przekazu z Księgi Wyjścia. W nim obok wezwania Mojżesza - depozyta-
riusza niebiańskiego wzoru - do ogłoszenia woli Bożej i rozpoczęcia przygotowań do
budowy przybytku, wyraziście został zarysowany wątek powołania odpowiedniego mi-
strza-artysty biegłego w swej sztuce, znakomicie przygotowanego do rozumienia Bożego
wzoru i wykonania powierzonych mu zadań. Pan, o czym już wspominaliśmy, zawierając
Przymierze z Izraelem, dając mu przykazania i Prawo, kazał Mojżeszowi uczynić święty
przybytek, aby On, Bóg Izraela, był stale obecny pośród swego ludu (Wyjść 25, 8). Moj-
żesz - przywódca, orędownil< i prawodawca - miał wykonać wszystko dokładnie według
wzoru, jaki został mu objawiony na górze (Wyjść 25, 9, 40; 26, 30). Jednak przybytku
i jego sprzętów nie miał wykonywać sam osobiście. Bóg objawił mu imię mistrza, którego
sobie upatrzył: Otom wezwał po imieniu Bezeleela, syna Uriego, syna Hura,
z pokolenia Judy, i napełniłem go duchem Bożym, mądrością i rozumem, i umiejętnością
w każdym rzemiośle ku wymyśleniu, co jeno może być urobione ze złota i srebra, i miedzi,
z marmuru i kamienia drogiego, i z różnorakiego drzewa. I dałem mu za towarzysza Oolia-
ba, syna Achisamecha, z pokolenia Dana. A w serce każdego ćwiczonego w rzemiośle
dałem mądrość, aby uczynili wszystko, com ci rozkazał (Wyjść 31, 2-6). Mojżesz powtó-
rzył ludowi słowa Boże i zapewnił, że Bóg: Cokolwiek według prawideł sztuki wynalezio-
ne być może, dał do serca jego [scilicet Bezeleela]. Ooliaba też [...] Obydwu wyćwiczył
w mądrości, aby czynili robotę ciesielską, tkacką i hafciarską [...] aby tkali wszystko
i nowe wszelakie rzeczy wynajdywali (Wyjść 35, 34-35).
Mojżesza wybrał Bóg. Jednak nim go powołał, od chwili narodzin opatrznościowo przy-
gotowywał do wypełnienia misji oswobodziciela i przywódcy narodu (Wyjść 3, 1-12; por.
Wyjść 1,8-2, 10). Bezeleela też wybrał Pan i napełnił go duchem Bożym, aby był zdolny do
niezwykłych czynów (Wyjść 31,3; por. Liczb 11, 17; 1 Sam 16, 13). Jego również opatrzno-
ściowo prowadził. Bóg dał Mojżeszowi niebiański wzór i przykazał dbać pilnie o budowę
Domu Pańskiego, Bezeleela zaś obdarzył mądrością i rozumem, umiejętnościami i pomy-
słowością, by trafnie obmyślać sposób wykonania wszystkiego, co konieczne (Wyjść 35,
30-36, 4; 38, 22; 39, 42-43; 40, 16, 34-35). Ten partnerski typ związku dwu ludzi: wodza-
prawodawcy i wykonawcy prac, obu napełnionych jednym duchem Bożym
i zgodnie współpracujących w tym, do czego nakazem Bożym zostali powołani, na mocy
charakteiystycznego dla Biblii paralelizmu sytuacyjnego powraca w historii Salomona
i Hirama, choć oczywiście w odmiennych warunkach historycznych i w zmienionej postaci.
Salomon, król Izraela - mąż wśród ludzi najmędrszy i najbogatszy - wzniósł świątynię
Imieniu Pańskiemu w Jerozolimie na górze objawień. Bóg go do tego zadania wybrał