DOI issue:
Nr. 1-2
DOI article:Zadrożny, Tadeusz: Starotestamentowa geneza relacji między twórcami kaplicy Zygmuntowskiej - królem i Berreccim
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.49519#0054
48
Tadeusz Zadrożny
6. Kaplica Zygmuntowska, tondo z wizerunkiem Dawida
uosabianych przez nich cnót, jakiego korona cesarska jest najlepszym przykładem, może
sugerować, że w przypadku podobnych odwołań do postaci Salomona i Dawida - notabe-
ne Jagiellonowie otwarcie i w sposób uzasadniony nawiązywali do tradycji władzy cesar-
skiej - celem może nie być pełna identyfikacja personalna, lecz jedynie odwołanie się
przez jedną i tę samą osobę, dla której wzorem byli obaj, i Salomon, i Dawid, każdy w
innym zakresie, do cnót niezbędnych królowi do sprawowania władzy, w tym wypadku do
mądrości czerpanej z bojaźni Bożej i sprawiedliwości, a zarazem odwołanie do pewnego
modelu sprawowania władzy i właściwej relacji z Bogiem, przy których podobieństwo
fizyczne nie ma większego znaczenia127. Podstawą identyfikacji królów i książąt z posta-
ciami Salomona czy Dawida był bowiem odpowiednio dobrany zespół cnót, o czym najle-
piej przekonuje lektura Opus regale Vivaldiego.
Spoglądając na problem z perspektywy wzorów uformowanych przez Vivaldiego, na-
leżałoby przeanalizować wypowiadane przez licznych autorów zachwyty nad wspaniałością
Reichskrone (Nachbildung), [w:] Die Reise nach Jerusalem, Eine Ausstellung, Gossen Orangerie, Schloss Charlotten-
burg, Berlin, 22. Nov. 1995 bis 29. Feb. 1996, Hrsg. H. Budde, A. Nachama, Berlin 1995, s. 155-156;
H. TRNEK, Reichskrone, [w:] Weltliche und geistliche Schatzkammer. Bildjurer. Kunsthistorisches Museum, Wien, Aut.
R. Bauer [et al.], Wien 1987, s. 148-155 (Fuhrer durch das Kunsthistorische Museum Nr. 35); H. FILLITZ, Die Schatz-
kammer in Wien, Wien 1964, s. 136; o silnych związkach synów Kazimierza Jagiellończyka z tradycją cesarstwa -
BOCZKOWSKA, Dawid i Betsabe..., s. 20-27; id., Kazimierz Jagiellończyk..., s. 259-262.
127 Wedle słów Marcina Kromera źródłem roztropności króla Zygmunta była „wyssana z mlekiem matki" bojaźń Boża,
z której jak mawiali najwięksi królowie Dawid i Salomon, wszelka mądrość bierze początek - zob. KROMER, op. cit.,
s. 136; w ocenie znaczenia cnót mądrości i sprawiedliwości, niezbędnych w sprawowaniu władzy, niewiele ulegało
zmianie - niech o tym zaświadczy choćby późniejszy XVIl-wieczny tekst zaczerpnięty z polskiej wersji jednego z dzieł
św. Roberta Bellarmina: Dwie rzeczy są, które bólom wszystkim potrzebnie przynależą, Mądrość i Sprawiedliwość. A
przeto Mądrość potrzebnie po królu tego, żeby rozumiał i wiedział dobrze o powinności swojej. Sprawiedliwość, aby
chcial poddanemi dobrze rządzić - R. BELLARMIN, O wiecznym błogosławieństwie i szczęściu, którego zażywają
Święci y wybrani Boży w niebie ksiąg pięcioro, tł. K. Sawicki, w Krakowie 1617, s. 11 [pierwodruk: De aeterna felici-
tate sanctorum libri quinque, Lugduni 1616, Romae 1616, Antverpiae 1616].
Tadeusz Zadrożny
6. Kaplica Zygmuntowska, tondo z wizerunkiem Dawida
uosabianych przez nich cnót, jakiego korona cesarska jest najlepszym przykładem, może
sugerować, że w przypadku podobnych odwołań do postaci Salomona i Dawida - notabe-
ne Jagiellonowie otwarcie i w sposób uzasadniony nawiązywali do tradycji władzy cesar-
skiej - celem może nie być pełna identyfikacja personalna, lecz jedynie odwołanie się
przez jedną i tę samą osobę, dla której wzorem byli obaj, i Salomon, i Dawid, każdy w
innym zakresie, do cnót niezbędnych królowi do sprawowania władzy, w tym wypadku do
mądrości czerpanej z bojaźni Bożej i sprawiedliwości, a zarazem odwołanie do pewnego
modelu sprawowania władzy i właściwej relacji z Bogiem, przy których podobieństwo
fizyczne nie ma większego znaczenia127. Podstawą identyfikacji królów i książąt z posta-
ciami Salomona czy Dawida był bowiem odpowiednio dobrany zespół cnót, o czym najle-
piej przekonuje lektura Opus regale Vivaldiego.
Spoglądając na problem z perspektywy wzorów uformowanych przez Vivaldiego, na-
leżałoby przeanalizować wypowiadane przez licznych autorów zachwyty nad wspaniałością
Reichskrone (Nachbildung), [w:] Die Reise nach Jerusalem, Eine Ausstellung, Gossen Orangerie, Schloss Charlotten-
burg, Berlin, 22. Nov. 1995 bis 29. Feb. 1996, Hrsg. H. Budde, A. Nachama, Berlin 1995, s. 155-156;
H. TRNEK, Reichskrone, [w:] Weltliche und geistliche Schatzkammer. Bildjurer. Kunsthistorisches Museum, Wien, Aut.
R. Bauer [et al.], Wien 1987, s. 148-155 (Fuhrer durch das Kunsthistorische Museum Nr. 35); H. FILLITZ, Die Schatz-
kammer in Wien, Wien 1964, s. 136; o silnych związkach synów Kazimierza Jagiellończyka z tradycją cesarstwa -
BOCZKOWSKA, Dawid i Betsabe..., s. 20-27; id., Kazimierz Jagiellończyk..., s. 259-262.
127 Wedle słów Marcina Kromera źródłem roztropności króla Zygmunta była „wyssana z mlekiem matki" bojaźń Boża,
z której jak mawiali najwięksi królowie Dawid i Salomon, wszelka mądrość bierze początek - zob. KROMER, op. cit.,
s. 136; w ocenie znaczenia cnót mądrości i sprawiedliwości, niezbędnych w sprawowaniu władzy, niewiele ulegało
zmianie - niech o tym zaświadczy choćby późniejszy XVIl-wieczny tekst zaczerpnięty z polskiej wersji jednego z dzieł
św. Roberta Bellarmina: Dwie rzeczy są, które bólom wszystkim potrzebnie przynależą, Mądrość i Sprawiedliwość. A
przeto Mądrość potrzebnie po królu tego, żeby rozumiał i wiedział dobrze o powinności swojej. Sprawiedliwość, aby
chcial poddanemi dobrze rządzić - R. BELLARMIN, O wiecznym błogosławieństwie i szczęściu, którego zażywają
Święci y wybrani Boży w niebie ksiąg pięcioro, tł. K. Sawicki, w Krakowie 1617, s. 11 [pierwodruk: De aeterna felici-
tate sanctorum libri quinque, Lugduni 1616, Romae 1616, Antverpiae 1616].