DOI Heft:
Nr. 1-2
DOI Artikel:Płuska, Ireneusz; Rembiś, Marek; Smoleńka, Anna: Kamień w architekturze i dekoracji Kaplicy Zygmuntowskiej
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.49519#0155
Kamień w architekturze i dekoracji Kaplicy Zygmuntowskiej
149
1. Ściana jednego z kamieniołomów
gruboławicowych piaskowców
godulskich w Dobczycach
(fotografia z lat 60.)
Szarozielonkawy, drobnoziarnisty piaskowiec został użyty również jako materiał kon-
strukcyjny ścian Kaplicy, co wykazały badania rdzenia z odwiertu, wykonanego na wyso-
kości 170 cm od powierzchni terenu przez Instytut Geotechniki Politechniki Krakowskiej.
Piaskowiec ten tworzy wewnętrzną warstwę muru złożoną z bloków o grubości 37 cm. Od
zewnątrz są one obudowane cegłą (39 cm) pokrytą płytami (10 cm grubości) piaskowca
szydłowieckiego, który zastąpił w XIX w. zniszczoną, pierwotną okładzinę z szarozielon-
kawego piaskowca. Również we wnętrzu Kaplicy w latach 1891-94 wymieniono całkowicie
pierwotny kamień latarni na piaskowiec szydłowiecki. Zniszczoną formę i ornamentykę sko-
piowano pod kierunkiem Sławomira Odrzywolskiego. Pozostawiono jedynie kopułkę latar-
ni z głową cherubina otoczoną wieńcem z główek aniołów i owoców oraz napisem
BARTHOLO FLORENTINO OPIFICE.
Oprócz piaskowców Bartolomeo Berrecci zastosował w Kaplicy dwa rodzaje marmu-
rów. Pierwszy z nich przeznaczony na posadzkę w Kaplicy sprowadzono w formie płyt
Wisłą z Gdańska w lutym 1527 r.6 Nie wiadomo jednak jaki charakter dekoracyjny miała
ówczesna posadzka, zastąpiona obecnie wapieniem bolechowickim, ale zapewne układali
jąkamieniarze z warsztatu Bartolomeo Berrecciego. Drugi rodzaj marmurów określanych
jako czerwony marmur węgierski użyty został w Kaplicy do wykonania nagrobków, posą-
gów, tond i stalli.
1. Czerwony marmur
Marmury barwy czerwonej sprowadzano z Węgier z kamieniołomów leżących u stóp
góry Gerecse w pobliżu miejscowości Esztergom i Szekesfehervwar7. Marmur ten był
z pewnością dobrze znany Bartolomeo Berrecciemu, bowiem widział go już w Krakowie.
Twierdził, że jest dobry do takiej roboty, a ponadto będzie go wygodniej sprowadzić do
Krakowa niż inne. To ostatnie stwierdzenie wskazuje, że Bartolomeo Berrecci przybył do
Polski drogą przez Węgry, znaną jego rodakom od kilkunastu lat. Wprawdzie posyłał swo-
ich pomocników do Nysy, Kazimierza nad Wisłą, Olkusza i Tenczyna, by szukali odpo-
wiedniego marmuru, którego jednak tam nie znaleźli8. Potwierdzeniem pochodzenia
6 KOMORNICKI, op. cit, s. 68.
7 W. PROCYK, Marmury królewskie - zjawisko wietrzenia i problemy konserwacji, Warszawa 1998, s. 15.
8 KOMORNICKI, op. cit., s. 69.
149
1. Ściana jednego z kamieniołomów
gruboławicowych piaskowców
godulskich w Dobczycach
(fotografia z lat 60.)
Szarozielonkawy, drobnoziarnisty piaskowiec został użyty również jako materiał kon-
strukcyjny ścian Kaplicy, co wykazały badania rdzenia z odwiertu, wykonanego na wyso-
kości 170 cm od powierzchni terenu przez Instytut Geotechniki Politechniki Krakowskiej.
Piaskowiec ten tworzy wewnętrzną warstwę muru złożoną z bloków o grubości 37 cm. Od
zewnątrz są one obudowane cegłą (39 cm) pokrytą płytami (10 cm grubości) piaskowca
szydłowieckiego, który zastąpił w XIX w. zniszczoną, pierwotną okładzinę z szarozielon-
kawego piaskowca. Również we wnętrzu Kaplicy w latach 1891-94 wymieniono całkowicie
pierwotny kamień latarni na piaskowiec szydłowiecki. Zniszczoną formę i ornamentykę sko-
piowano pod kierunkiem Sławomira Odrzywolskiego. Pozostawiono jedynie kopułkę latar-
ni z głową cherubina otoczoną wieńcem z główek aniołów i owoców oraz napisem
BARTHOLO FLORENTINO OPIFICE.
Oprócz piaskowców Bartolomeo Berrecci zastosował w Kaplicy dwa rodzaje marmu-
rów. Pierwszy z nich przeznaczony na posadzkę w Kaplicy sprowadzono w formie płyt
Wisłą z Gdańska w lutym 1527 r.6 Nie wiadomo jednak jaki charakter dekoracyjny miała
ówczesna posadzka, zastąpiona obecnie wapieniem bolechowickim, ale zapewne układali
jąkamieniarze z warsztatu Bartolomeo Berrecciego. Drugi rodzaj marmurów określanych
jako czerwony marmur węgierski użyty został w Kaplicy do wykonania nagrobków, posą-
gów, tond i stalli.
1. Czerwony marmur
Marmury barwy czerwonej sprowadzano z Węgier z kamieniołomów leżących u stóp
góry Gerecse w pobliżu miejscowości Esztergom i Szekesfehervwar7. Marmur ten był
z pewnością dobrze znany Bartolomeo Berrecciemu, bowiem widział go już w Krakowie.
Twierdził, że jest dobry do takiej roboty, a ponadto będzie go wygodniej sprowadzić do
Krakowa niż inne. To ostatnie stwierdzenie wskazuje, że Bartolomeo Berrecci przybył do
Polski drogą przez Węgry, znaną jego rodakom od kilkunastu lat. Wprawdzie posyłał swo-
ich pomocników do Nysy, Kazimierza nad Wisłą, Olkusza i Tenczyna, by szukali odpo-
wiedniego marmuru, którego jednak tam nie znaleźli8. Potwierdzeniem pochodzenia
6 KOMORNICKI, op. cit, s. 68.
7 W. PROCYK, Marmury królewskie - zjawisko wietrzenia i problemy konserwacji, Warszawa 1998, s. 15.
8 KOMORNICKI, op. cit., s. 69.