DOI Heft:
Nr. 3-4
DOI Artikel:Król-Kaczorowska, Barbara: Sala balowa dworu w Świerznie
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.49519#0257
Sala balowa dworu w Świerznie
247
11. „Niebo" z rozetą, na suficie Sali balowej
polsku, żonaty z Sapieżanką, potem z Radziwiłłówną. „Był lepszym polakiem niż król
polski"7.
Jan Jerzy (1699-1771) generał artylerii litewskiej, wojewoda pomorski, podskarbi wiel-
ki litewski8. Po śmierci pierwszej żony, poślubił kolejno dwie Czartoryskie. Pierwsza,
Antonina, to matka Izabeli Czartoryskiej z Puław, żony Adama Kazimierza, „twórczyni
Panteonu narodowych pamiątek".
Najmłodszy z synów Jerzego Kaspra, brat Jakuba Henryka, to Bogusław Bodo, generał
kawalerii. Przedtem studiował i podróżował po Europie. Stosunkowo wcześnie opuścił
wojsko i zajął się administracją swoich majątków. Nie zerwał jednak kontaktów z rodziną
i Dreznem, tam w rezydencji stryja Jakuba Henryka odbyły się wesela jego dwóch córek.
Kiedy już wybrał spokojne życie na pomorskiej wsi, ozdobił salę balową w Świerznie
polichromią przypominającą mu dawne czasy. Zmarł w Świerznie w r. 1732 i został
pochowany w krypcie tamtejszego kościoła9. Po jego śmierci posiadłość odziedziczyła
najmłodsza córka, zamężna von Wartensleben. Nowi właściciele rzadko przebywali
w Świerznie, a dwór szybko tracił charakter rezydencji na rzecz funkcji gospodarczych.
Przed r. 1756 w Świerznie przeprowadzono szereg robót na terenie otoczenia dworu, ale
nie ma wiadomości o pracach nad polichromią sali balowej10. Pierwsza wzmianka o jej
renowacji pochodzi z XX w. (patrz przypis 5).
Po II wojnie światowej roboty zabezpieczające i konserwatorskie w Świerznie podjęto
w r. 1976, po czym przerwano je w r. 1981".
W dobie baroku - jak wiadomo - święciło tryumfy malarstwo iluzjonistyczne. Stosowa-
no je w kościołach, pałacach, teatrach (dekoracje sceniczne). Zachwycały dzieła rozwiązujące
'Jakub Henryk Fleming, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. VII, Kraków 1948-58, s. 32-34 (Władysław Konopczyń-
ski).
8 Jan Jerzy Fleming, [w:] Polski Słownik Biograficzny..., t. VII, s. 35 -36 (Wł adysław Konopczyński).
9 KORMAN, op. cit., s. 151.
10 Ibid., s. 151, 153.
11 Ibid., s. 154. Niezamieszkały obecnie dwór w Świerznie i jego zabudowania gospodarcze niszczeją. Opiekunem
zabytków jest dojeżdżający strażnik.
247
11. „Niebo" z rozetą, na suficie Sali balowej
polsku, żonaty z Sapieżanką, potem z Radziwiłłówną. „Był lepszym polakiem niż król
polski"7.
Jan Jerzy (1699-1771) generał artylerii litewskiej, wojewoda pomorski, podskarbi wiel-
ki litewski8. Po śmierci pierwszej żony, poślubił kolejno dwie Czartoryskie. Pierwsza,
Antonina, to matka Izabeli Czartoryskiej z Puław, żony Adama Kazimierza, „twórczyni
Panteonu narodowych pamiątek".
Najmłodszy z synów Jerzego Kaspra, brat Jakuba Henryka, to Bogusław Bodo, generał
kawalerii. Przedtem studiował i podróżował po Europie. Stosunkowo wcześnie opuścił
wojsko i zajął się administracją swoich majątków. Nie zerwał jednak kontaktów z rodziną
i Dreznem, tam w rezydencji stryja Jakuba Henryka odbyły się wesela jego dwóch córek.
Kiedy już wybrał spokojne życie na pomorskiej wsi, ozdobił salę balową w Świerznie
polichromią przypominającą mu dawne czasy. Zmarł w Świerznie w r. 1732 i został
pochowany w krypcie tamtejszego kościoła9. Po jego śmierci posiadłość odziedziczyła
najmłodsza córka, zamężna von Wartensleben. Nowi właściciele rzadko przebywali
w Świerznie, a dwór szybko tracił charakter rezydencji na rzecz funkcji gospodarczych.
Przed r. 1756 w Świerznie przeprowadzono szereg robót na terenie otoczenia dworu, ale
nie ma wiadomości o pracach nad polichromią sali balowej10. Pierwsza wzmianka o jej
renowacji pochodzi z XX w. (patrz przypis 5).
Po II wojnie światowej roboty zabezpieczające i konserwatorskie w Świerznie podjęto
w r. 1976, po czym przerwano je w r. 1981".
W dobie baroku - jak wiadomo - święciło tryumfy malarstwo iluzjonistyczne. Stosowa-
no je w kościołach, pałacach, teatrach (dekoracje sceniczne). Zachwycały dzieła rozwiązujące
'Jakub Henryk Fleming, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. VII, Kraków 1948-58, s. 32-34 (Władysław Konopczyń-
ski).
8 Jan Jerzy Fleming, [w:] Polski Słownik Biograficzny..., t. VII, s. 35 -36 (Wł adysław Konopczyński).
9 KORMAN, op. cit., s. 151.
10 Ibid., s. 151, 153.
11 Ibid., s. 154. Niezamieszkały obecnie dwór w Świerznie i jego zabudowania gospodarcze niszczeją. Opiekunem
zabytków jest dojeżdżający strażnik.