Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (67.2005)

Jeszcze słowo o warszawskim sztycharzu Marstallerze

261


3. G. J. Marstaller, winietka nagłówkowa
z postaciami walczących mężczyzn, w druku
F. Bohomolca Junak. Komedya w trzech
aktach, Warszawa 1774, miedzioryt.
Biblioteka Narodowa


4. G. J. Marstaller, winietka alegoryczna
na karcie tytułowej druku A. Kamieńskiego
Edukacya obywatelska,
Warszawa 1774, miedzioryt.
Biblioteka Narodowa


5. G. J. Marstaller, winietka na karcie
tytułowej druku Pieniacz. Komedya w trzech
aktach, Warszawa 1775, miedzioryt.
Biblioteka Narodowa

Najego karcie tytułowej znalazł się winieto-
wy miedzioryt o podobnej alegorycznej tre-
ści: młoda kobieta w wydekoltowanej
sukni stoi, wspierając lewą stopę na pła-
skim kamieniu. W rękach trzyma sierp i
otwartą księgę z dewizą CASTIGO MO-
RES. Zachmurzone niebo zajmuje prawie
całe tło kompozycji, a pejzaż sprowadzony
jest do wąskiego paseczka terenu z symbo-
liczną roślinnością (il. 2). Opisaną winietkę
odbito raz jeszcze na karcie tytułowej dzie-
ła Franciszka Bohomolca Junak. Komedya
w trzech aktach. Edycya druga znacznie
poprawna (Warszawa, nakładem Grólla,
1774, 8°)5. W tymże druku akt pierwszy
sztuki poprzedza kolejna winieta - na-
główkowa, tym razem ściślej nawiązująca do
treści tekstu. Przedstawia ona dwóch walczących mężczyzn na tle pejzażu (il. 3), zapewne
pana Goliackiego z panem Olbrzymskim, o czym traktuje kwestia Burdeckiego na stronie 46.
Inny druk wspomnianego księdza Kamieńskiego - Edukacya obywatelska (Warszawa,
nakładem Grólla, 1774, 8°) został ozdobiony na karcie tytułowej rycinką alegoryczną, nie
dostrzeżoną przez Estreichera7, lecz łatwiejszą do identyfikacji aniżeli poprzednie.
Uskrzydlona kobieca postać w antykizowanych szatach przedstawia Sławę, stojącą obok
cokołu (il. 4). W prawej ręce trzyma węża zjadającego własny ogon (symbol Wieczności),
lewym ramieniem wspiera się na ozdobionym laurową girlandą cokole, na którym widnieją

5 Egz. druku w BN XVIII. 1. 1152.

6 Miedzioryt z akwafortą, wymiary odcisku płyty 49 x 73 mm, niepublikowany i nie odnotowany przez Estreichera.

7 ESTREICHER, op. cit., t.19, Kraków 1903, s. 74/75. Miedzioryt z akwafortą, wymiary odcisku płyty 59 x 61 mm,
niepublikowany. Egz. druku w BN XVIII. 1. 1488.