DOI Artikel:
Jamski, Piotr: Kaplica świętego Kazimierza w Wilnie i jej twórcy
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.49518#0025
19
PIOTR J. JAMSKI
Instytut Sztuki PAN
Kaplica świętego Kazimierza w Wilnie
i jej twórcy*
Kaplica św. Kazimierza przy wileńskiej katedrze p.w. św. Stanisława jako jeden
z najważniejszych zabytków wczesnego baroku na terenie Rzeczypospolitej była
wielokrotnie obiektem zainteresowania historyków. Mimo licznych publikacji
przyczyniających się do poznania historii, roli, kontekstu kulturowego tego wileńskiego
sanktuarium wiele problemów związanych z Kaplicą pozostaje nadal niewyjaśnionych* 1.
^Podstawą artykułu jest referat wygłoszony w październiku 2003 r. na seminarium doktoranckim prof. dr hab. Jerzego
Kowalczyka w Instytucie Sztuki PAN oraz na sesji naukowej „Lietuvos sakraline daile: atodangos ir kontekstai” zorga-
nizowanej w Wilnie w dniach 15-17. 10. 2003 r. Za cenne uwagi pragnę wyrazić wdzięczność: prof. dr hab. Jerzemu
Kowalczykowi, prof. dr hab. Stanisławowi Mossakowskiemu, dr Michałowi Wardzyńskiemu, mgr Wojciechowi Bober-
skiemu, dr Jakubowi Sicie i dr Tadeuszowi Zadrożnemu.
1 Józef K. KRASZEWSKI, Wilno od początków jego do roku 1750, t. I-IV, Wilno 1840-1842; M. HOMOLICK1,
„Dodatek do artykułów historycznych o kaplicy św. Kazimierza przy kościele katedralnym wileńskim, umieszczonych
w tomiku XIII i XIV Wizerunków, Nowego Pocztu Drugiego”, Wizerunki i roztrząsania naukowe, t. XXIV (1843),
s. 223-234; t. XIII (1840), s. 1-123; t. XIV (1840), s. 60-68; Jan KURCZEWSKI, Kościół Zamkowy, czyli Katedra
Wileńska w jej dziejowym, liturgicznym i ekonomicznym rozwoju, 1.1, Wilno 1908, t. II, Wilno 1910, t. III, Wilno 1916;
Marian MORELOWSKI, „Odkrycia wileńskie. Znaczenie prac około wskrzeszenia wileńskich pomników historii
i sztuki”, Alma Mater Kilnensis, t. X (1932), s. 43-64; id., „Problemy wileńskiej architektury barokowej XVII i XVIII
w.”, Prace i materiały sprawozdawcze sekcji historii sztuki, t. II (1935), s. 247; id., „Zagadnienie twórcy kaplicy św.
Kazimierza i kościoła św. Teresy w Wilnie a Constantino Tencalla projektodawca kolumny Zygmunta III w Warszawie”,
Prace i materiały sprawozdawcze sekcji historii sztuki, t. II (1935), s. 302-303; Povilas REKLAITIS, „Sv. Kazimiero
koplyćia vilniuje”, Aidai, 1958, nr 4 (119), s. 162-171; Napoleonas KITKAUSKAS, Pilniaus Pilys. Statyba ir archi-
tektura, Vilnius 1989, s. 79-88; Katarzyna MIKOCKA, „Nowe materiały dotyczące budowy kaplicy św. Kazimierza
w Wilnie”, Kwartalnik Architektury i Urbanistyki, t. XXVI (1981), z. 3-4, s. 237-246 (zestawia wcześniejszą literaturę
przedmiotu); Ryszard MĄCZYNSKI, „Kilka uwag na temat kaplicy św. Kazimierza w Wilnie”, ibid., s. 317-331; Ju-
liusz A. CHROSCICKI, Sztuka i polityka. Funkcje propagandowe sztuki w epoce Wazów 1587-1668, Warszawa 1983,
s. 35-45; Mariusz KARPOWICZ, Matteo Castełlo, architekt wczesnego baroku, Warszawa 1994, s. 73-84; id., „Artyści
włoscy w Wilnie w XVII wieku”, [w:] Kultura artystyczna Wielkiego Księstwa Litewskiego w epoce baroku, red. Jerzy
KOWALCZYK, Warszawa 1995, s. 59-77; Paul K. ŹYGAS, „Dogma, art and politics: Roman aspects of St. Casimir’s
chapel in Yilnius”, Journal ofBaltic Studies, t. XXVII, 1996, nr 3, s. 175-221; Hanna SAMSONOWICZ, „Kaplica św.
Kazimierza w Wilnie i uroczyste przeniesienie relikwii świętego w 1636 roku” [w:] Sztuka ziem wschodnich Rzeczypo-
spolitej XVI-XVII1 w., red. Jerzy LILEYKO, Lublin 2000, s. 335-344; Paul K. ŹYGAS, „The Spirit of Austerity and the
Materials of Opulence: Architectural Sources of St. Casimir’s Chapel in Vilnius”, Journal ofBaltic Studies, t. XXXI
(2000), nr 1, s. 5-43; Mariusz KARPOWICZ, Andrea e Antonio Castełlo. Milano, Cracovia, Pilna e Alba Julia, Arte
Lombarda 2003, s. 42-58; Ryszard MĄCZYŃSKI, Nowożytne konfesje polskie. Artystyczne formy gloryfikacji grobów
świętych i błogosławionych w dawnej Rzeczypospolitej, Toruń 2003 (obszerna bibliografia Kaplicy na s. 532-533).
Autor przygotowuje pod kierunkiem prof. dr hab. Jerzego Kowalczyka monografię artystyczną Kaplicy św. Kazimierza.
PIOTR J. JAMSKI
Instytut Sztuki PAN
Kaplica świętego Kazimierza w Wilnie
i jej twórcy*
Kaplica św. Kazimierza przy wileńskiej katedrze p.w. św. Stanisława jako jeden
z najważniejszych zabytków wczesnego baroku na terenie Rzeczypospolitej była
wielokrotnie obiektem zainteresowania historyków. Mimo licznych publikacji
przyczyniających się do poznania historii, roli, kontekstu kulturowego tego wileńskiego
sanktuarium wiele problemów związanych z Kaplicą pozostaje nadal niewyjaśnionych* 1.
^Podstawą artykułu jest referat wygłoszony w październiku 2003 r. na seminarium doktoranckim prof. dr hab. Jerzego
Kowalczyka w Instytucie Sztuki PAN oraz na sesji naukowej „Lietuvos sakraline daile: atodangos ir kontekstai” zorga-
nizowanej w Wilnie w dniach 15-17. 10. 2003 r. Za cenne uwagi pragnę wyrazić wdzięczność: prof. dr hab. Jerzemu
Kowalczykowi, prof. dr hab. Stanisławowi Mossakowskiemu, dr Michałowi Wardzyńskiemu, mgr Wojciechowi Bober-
skiemu, dr Jakubowi Sicie i dr Tadeuszowi Zadrożnemu.
1 Józef K. KRASZEWSKI, Wilno od początków jego do roku 1750, t. I-IV, Wilno 1840-1842; M. HOMOLICK1,
„Dodatek do artykułów historycznych o kaplicy św. Kazimierza przy kościele katedralnym wileńskim, umieszczonych
w tomiku XIII i XIV Wizerunków, Nowego Pocztu Drugiego”, Wizerunki i roztrząsania naukowe, t. XXIV (1843),
s. 223-234; t. XIII (1840), s. 1-123; t. XIV (1840), s. 60-68; Jan KURCZEWSKI, Kościół Zamkowy, czyli Katedra
Wileńska w jej dziejowym, liturgicznym i ekonomicznym rozwoju, 1.1, Wilno 1908, t. II, Wilno 1910, t. III, Wilno 1916;
Marian MORELOWSKI, „Odkrycia wileńskie. Znaczenie prac około wskrzeszenia wileńskich pomników historii
i sztuki”, Alma Mater Kilnensis, t. X (1932), s. 43-64; id., „Problemy wileńskiej architektury barokowej XVII i XVIII
w.”, Prace i materiały sprawozdawcze sekcji historii sztuki, t. II (1935), s. 247; id., „Zagadnienie twórcy kaplicy św.
Kazimierza i kościoła św. Teresy w Wilnie a Constantino Tencalla projektodawca kolumny Zygmunta III w Warszawie”,
Prace i materiały sprawozdawcze sekcji historii sztuki, t. II (1935), s. 302-303; Povilas REKLAITIS, „Sv. Kazimiero
koplyćia vilniuje”, Aidai, 1958, nr 4 (119), s. 162-171; Napoleonas KITKAUSKAS, Pilniaus Pilys. Statyba ir archi-
tektura, Vilnius 1989, s. 79-88; Katarzyna MIKOCKA, „Nowe materiały dotyczące budowy kaplicy św. Kazimierza
w Wilnie”, Kwartalnik Architektury i Urbanistyki, t. XXVI (1981), z. 3-4, s. 237-246 (zestawia wcześniejszą literaturę
przedmiotu); Ryszard MĄCZYNSKI, „Kilka uwag na temat kaplicy św. Kazimierza w Wilnie”, ibid., s. 317-331; Ju-
liusz A. CHROSCICKI, Sztuka i polityka. Funkcje propagandowe sztuki w epoce Wazów 1587-1668, Warszawa 1983,
s. 35-45; Mariusz KARPOWICZ, Matteo Castełlo, architekt wczesnego baroku, Warszawa 1994, s. 73-84; id., „Artyści
włoscy w Wilnie w XVII wieku”, [w:] Kultura artystyczna Wielkiego Księstwa Litewskiego w epoce baroku, red. Jerzy
KOWALCZYK, Warszawa 1995, s. 59-77; Paul K. ŹYGAS, „Dogma, art and politics: Roman aspects of St. Casimir’s
chapel in Yilnius”, Journal ofBaltic Studies, t. XXVII, 1996, nr 3, s. 175-221; Hanna SAMSONOWICZ, „Kaplica św.
Kazimierza w Wilnie i uroczyste przeniesienie relikwii świętego w 1636 roku” [w:] Sztuka ziem wschodnich Rzeczypo-
spolitej XVI-XVII1 w., red. Jerzy LILEYKO, Lublin 2000, s. 335-344; Paul K. ŹYGAS, „The Spirit of Austerity and the
Materials of Opulence: Architectural Sources of St. Casimir’s Chapel in Vilnius”, Journal ofBaltic Studies, t. XXXI
(2000), nr 1, s. 5-43; Mariusz KARPOWICZ, Andrea e Antonio Castełlo. Milano, Cracovia, Pilna e Alba Julia, Arte
Lombarda 2003, s. 42-58; Ryszard MĄCZYŃSKI, Nowożytne konfesje polskie. Artystyczne formy gloryfikacji grobów
świętych i błogosławionych w dawnej Rzeczypospolitej, Toruń 2003 (obszerna bibliografia Kaplicy na s. 532-533).
Autor przygotowuje pod kierunkiem prof. dr hab. Jerzego Kowalczyka monografię artystyczną Kaplicy św. Kazimierza.