DOI Artikel:
Osiecka-Samsonowicz, Hanna: Festa fatta in Roma... Rzymskie uroczystości na cześć polskich Wazów za panowania Władysława IV (1632-1648)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.49518#0295
281
HANNA OSIECKA-SAMSONOWICZ
Warszawa, Instytut Sztuki PAN
Festa fatta in Roma... Rzymskie uroczystości
na cześć polskich Wazów za panowania
Władysława IV (1632-1648)
Barokowe uroczystości świeckie i sakralne odegrały ogromną rolę w dziejach
XVII-wiecznego Rzymu - wpływały na rytm życia jego mieszkańców, wygląd
ulic i placów, przyczyniały się do stabilizacji koniunktury tworząc konieczne eko-
nomiczne zaplecze dla organizacji tego rodzaju imprez oraz angażowały setki rzemieślni-
ków i artystów reprezentujących wszelkie dziedziny sztuki.
Okazji do świętowania było wiele: uroczystości Roku Jubileuszowego, przejęcie wła-
dzy przez nowego papieża, kanonizacje i beatyfikacje, święta kościelne, uroczyste nabo-
żeństwa, zwycięstwa nad niewiernymi, wjazdy obcych poselstw, koronacje oraz zgony
europejskich władców i ich najbliższych, a także kościelnych dostojników, narodziny na-
stępców tronu, wreszcie karnawał, czy zakończenie zarazy. W ciągu XVII w. w kościołach
oraz na ulicach i placach Wiecznego Miasta odbyło się ponad 300 ważnych, spektakular-
nych imprez oraz szereg skromniejszych widowisk, organizowanych i finansowanych
przez Corte di Roma, miejscową arystokrację, ambasady lub agentów europejskich wład-
ców, bractwa religijne oraz zamieszkałe w Rzymie nacje. Większość tych uroczystości
znana jest z drukowanych i rękopiśmiennych relacji, diariuszy oraz - rzadziej - z przeka-
zów ikonograficznych. Podstawową ich atrakcją były bogate tzw. aparaty, okazjonalne
dekoracje, kosztowne machiny parateatralne i pirotechniczne tworzące wielogodzinne
spektakle, w których brali udział niemal wszyscy mieszkańcy Miasta, od przedstawicieli
dworu papieskiego po oczekujące jałmużny pospólstwo.
Choć w XVII w. Rzym tracił stopniowo znaczenie ekonomiczne i polityczne, pozosta-
wał metropolią wszystkich narodów chrześcijańskich. Mieszkały tu tysiące cudzoziem-
ców skupionych wokół narodowych kościołów, stanowiących ważne ośrodki
religijno-polityczne, europejscy monarchowie utrzymywali tu swoich ambasadorów lub
przynajmniej agentów czy rezydentów, co roku, a szczególnie z okazji Roku Jubileuszo-
wego przybywały do Rzymu rzesze pielgrzymów. Dzięki znakomicie funkcjonującej pa-
pieskiej służbie dyplomatycznej oraz poczcie, informacje o rzymskich wydarzeniach
rozchodziły się bardzo szybko po całej Europie. Zarówno Kościół, jak i dwory europej-
skie, a także miejscowa arystokracja wykorzystywały więc Wieczne Miasto jako ogromną
scenę teatralną, na której okazywano urbi et orbi swą potęgę, bogactwo, wyrafinowane
gusty, polityczne aspiracje, sympatie i animozje, będące bardzo często echem aktualnej
HANNA OSIECKA-SAMSONOWICZ
Warszawa, Instytut Sztuki PAN
Festa fatta in Roma... Rzymskie uroczystości
na cześć polskich Wazów za panowania
Władysława IV (1632-1648)
Barokowe uroczystości świeckie i sakralne odegrały ogromną rolę w dziejach
XVII-wiecznego Rzymu - wpływały na rytm życia jego mieszkańców, wygląd
ulic i placów, przyczyniały się do stabilizacji koniunktury tworząc konieczne eko-
nomiczne zaplecze dla organizacji tego rodzaju imprez oraz angażowały setki rzemieślni-
ków i artystów reprezentujących wszelkie dziedziny sztuki.
Okazji do świętowania było wiele: uroczystości Roku Jubileuszowego, przejęcie wła-
dzy przez nowego papieża, kanonizacje i beatyfikacje, święta kościelne, uroczyste nabo-
żeństwa, zwycięstwa nad niewiernymi, wjazdy obcych poselstw, koronacje oraz zgony
europejskich władców i ich najbliższych, a także kościelnych dostojników, narodziny na-
stępców tronu, wreszcie karnawał, czy zakończenie zarazy. W ciągu XVII w. w kościołach
oraz na ulicach i placach Wiecznego Miasta odbyło się ponad 300 ważnych, spektakular-
nych imprez oraz szereg skromniejszych widowisk, organizowanych i finansowanych
przez Corte di Roma, miejscową arystokrację, ambasady lub agentów europejskich wład-
ców, bractwa religijne oraz zamieszkałe w Rzymie nacje. Większość tych uroczystości
znana jest z drukowanych i rękopiśmiennych relacji, diariuszy oraz - rzadziej - z przeka-
zów ikonograficznych. Podstawową ich atrakcją były bogate tzw. aparaty, okazjonalne
dekoracje, kosztowne machiny parateatralne i pirotechniczne tworzące wielogodzinne
spektakle, w których brali udział niemal wszyscy mieszkańcy Miasta, od przedstawicieli
dworu papieskiego po oczekujące jałmużny pospólstwo.
Choć w XVII w. Rzym tracił stopniowo znaczenie ekonomiczne i polityczne, pozosta-
wał metropolią wszystkich narodów chrześcijańskich. Mieszkały tu tysiące cudzoziem-
ców skupionych wokół narodowych kościołów, stanowiących ważne ośrodki
religijno-polityczne, europejscy monarchowie utrzymywali tu swoich ambasadorów lub
przynajmniej agentów czy rezydentów, co roku, a szczególnie z okazji Roku Jubileuszo-
wego przybywały do Rzymu rzesze pielgrzymów. Dzięki znakomicie funkcjonującej pa-
pieskiej służbie dyplomatycznej oraz poczcie, informacje o rzymskich wydarzeniach
rozchodziły się bardzo szybko po całej Europie. Zarówno Kościół, jak i dwory europej-
skie, a także miejscowa arystokracja wykorzystywały więc Wieczne Miasto jako ogromną
scenę teatralną, na której okazywano urbi et orbi swą potęgę, bogactwo, wyrafinowane
gusty, polityczne aspiracje, sympatie i animozje, będące bardzo często echem aktualnej