DOI Heft:
Nr. 1-2
DOI Artikel:Pokora, Jakub: Portret wedle zasad rebusu?: Henryk Lubomirski jako Geniusz Sławy Elisabeth Vigée-Lebrun (1789) =
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.35031#0046
PORTRET WEDLE ZASAD REBUSU? LAA^TwLu^OA7/^X7^X"0 GEWUSZÓTwyE. YtGEE-LEBRUN
41
3. Hgće-TcNirrz, Geniusz
(sc. Magnanimitas) cara Aleksandra I,
7374 71 Tir/77ĆUŻ (wg UAurryuAp
ówczesnej relacji był... brunetem! Tak bowiem charakteryzowała go familiantka i konfi-
dentka księżnej marszałkowej, Józefa Konstancja Poniatowska: „Henio, nadzwyczaj prze-
śliczne pacholę, brunecik ognisty z czarnymi oczkami, o przedziwnie greckim nosku, brał
od pierwszego wejrzenia serca kobiece w jasyr, a swojej czcigodnej ciotuni opiekunki już
bez reszty"^.
Druga kwestia dotyczy repłiki portretu. Utrzymuje się, iż jest nią znajdujący się
w zbiorach Ermitażu obraz Gen/MSY curu d/cUu/FT/T/ / (Tu GA?A Tc / 'TF/u/oc/Ywr* d/oazu?-
Trc 7), który w 1814 r. ofiarowała władcy sama małarka (il. 3). Już w 1838 r. w rosyjskim
katalogu muzealnym odnotowano, że jest to wizerunek młodego księcia Lubomirskiego,
przekomponowany na obraz alegoryczny z okazji wjazdu cara Aleksandra 1 do Paryża W
Wspomniane dzieło, o ile wiem, nie doczekało się należytego opracowania, dlatego też
wypada ogarnąć je refleksją siłą rzeczy pobieżną, bo na marginesie głównego nurtu niniej-
szego artykułu. Nie ulega wątpliwości, iż replika rosyjska odnosi się do jakiegoś bliżej
nieznanego portretu Lubomirskiego, w każdym razie nie do tego, który stanowi przedmiot
naszych zainteresowań. Jedyne, co je łączy, to postać uskrzydlonego chłopca o rysach
^ Hanna MUSZYŃSRA-HOFFMANNOWA, Pa/uu na RPanouA, Warszawa 1967, s. 241-142. Cytat bez komentarza
przywołany w: Dzfecło w wa/ar^Atne..., kat. nr 151; opinii, przytoczonej w PantacA /?n TPanouAu, nie zdołałem zwe-
ryfikować ani w opracowaniach, ni w źródłach.
Andrei SOMOF, Prmhagu AnpunaA Cata/o^au ru /a Oa/urA? <7^ 7aAPaMT, rro7s7<?rr?u /jarAu, St-Petersbourgh 1903, s.
57, nr kat. 1807, sygnowany, olej na płótnie, 105x84,5 cm (w katalogu z 1958 r. nieco inne wymiary, 110x 84,5 cm,,
zob. RYSZR1EW1CZ, Lay poHralA..., s. 27). Obraz pominięty w następujących publikacjach: Lada NIROLENRO,
"The Russian Portraits of Mme Vigee Lebrun", Gazutta PeaMT-Aly, LXX (1967), nr 5, s. 91-160 (uwzględnione 67
portretów: 43 kobiece, pozostałe męskie, niemal wszystkie powstały podczas sześcioletniego pobytu artystki w Rosji w
latach 1795-1800); Ratę N1CHOLSON, Hgue Lu Prań P/AaAgtA-LoMAe, w: PAg PhcAcna/y o/HH, gj jg^n ąyR-
NER, vol. 32, Ohio 1996, s. 494-497; Colin EISLER, PrnuAaż. 4rcy<7zz'g(a n!a/aryóra, tłum. Dorota STEFAŃSRA-
SZEWCZUR, Warszawa 1999; Gerrit WALCZAR, P/AaAgtA Hggg-PgArMn. Ptng RM/MtTrń? Pnug/^atłon
7739-7302, Munchen-Berlin 2004.
41
3. Hgće-TcNirrz, Geniusz
(sc. Magnanimitas) cara Aleksandra I,
7374 71 Tir/77ĆUŻ (wg UAurryuAp
ówczesnej relacji był... brunetem! Tak bowiem charakteryzowała go familiantka i konfi-
dentka księżnej marszałkowej, Józefa Konstancja Poniatowska: „Henio, nadzwyczaj prze-
śliczne pacholę, brunecik ognisty z czarnymi oczkami, o przedziwnie greckim nosku, brał
od pierwszego wejrzenia serca kobiece w jasyr, a swojej czcigodnej ciotuni opiekunki już
bez reszty"^.
Druga kwestia dotyczy repłiki portretu. Utrzymuje się, iż jest nią znajdujący się
w zbiorach Ermitażu obraz Gen/MSY curu d/cUu/FT/T/ / (Tu GA?A Tc / 'TF/u/oc/Ywr* d/oazu?-
Trc 7), który w 1814 r. ofiarowała władcy sama małarka (il. 3). Już w 1838 r. w rosyjskim
katalogu muzealnym odnotowano, że jest to wizerunek młodego księcia Lubomirskiego,
przekomponowany na obraz alegoryczny z okazji wjazdu cara Aleksandra 1 do Paryża W
Wspomniane dzieło, o ile wiem, nie doczekało się należytego opracowania, dlatego też
wypada ogarnąć je refleksją siłą rzeczy pobieżną, bo na marginesie głównego nurtu niniej-
szego artykułu. Nie ulega wątpliwości, iż replika rosyjska odnosi się do jakiegoś bliżej
nieznanego portretu Lubomirskiego, w każdym razie nie do tego, który stanowi przedmiot
naszych zainteresowań. Jedyne, co je łączy, to postać uskrzydlonego chłopca o rysach
^ Hanna MUSZYŃSRA-HOFFMANNOWA, Pa/uu na RPanouA, Warszawa 1967, s. 241-142. Cytat bez komentarza
przywołany w: Dzfecło w wa/ar^Atne..., kat. nr 151; opinii, przytoczonej w PantacA /?n TPanouAu, nie zdołałem zwe-
ryfikować ani w opracowaniach, ni w źródłach.
Andrei SOMOF, Prmhagu AnpunaA Cata/o^au ru /a Oa/urA? <7^ 7aAPaMT, rro7s7<?rr?u /jarAu, St-Petersbourgh 1903, s.
57, nr kat. 1807, sygnowany, olej na płótnie, 105x84,5 cm (w katalogu z 1958 r. nieco inne wymiary, 110x 84,5 cm,,
zob. RYSZR1EW1CZ, Lay poHralA..., s. 27). Obraz pominięty w następujących publikacjach: Lada NIROLENRO,
"The Russian Portraits of Mme Vigee Lebrun", Gazutta PeaMT-Aly, LXX (1967), nr 5, s. 91-160 (uwzględnione 67
portretów: 43 kobiece, pozostałe męskie, niemal wszystkie powstały podczas sześcioletniego pobytu artystki w Rosji w
latach 1795-1800); Ratę N1CHOLSON, Hgue Lu Prań P/AaAgtA-LoMAe, w: PAg PhcAcna/y o/HH, gj jg^n ąyR-
NER, vol. 32, Ohio 1996, s. 494-497; Colin EISLER, PrnuAaż. 4rcy<7zz'g(a n!a/aryóra, tłum. Dorota STEFAŃSRA-
SZEWCZUR, Warszawa 1999; Gerrit WALCZAR, P/AaAgtA Hggg-PgArMn. Ptng RM/MtTrń? Pnug/^atłon
7739-7302, Munchen-Berlin 2004.