DOI issue:
Nr. 1-2
DOI article:Konstantynów, Dariusz: Dekoracje Dworca Głównego w Warszawie: o sztuce monumentalnej końca lat trzydziestych XX wieku =
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.35031#0097
92
DARIUSZ KONSTANTYNÓW
AŁ dA/w ArTS.s'ow.sA/.
/ 9J 9. IJYrAA ć'(//oAC/ /' /w/gwuW.
Woń,/. AAuAu/:
T/T7?/u'u/^ ^o/og/Y//K*z/?e AS' B4A
poprzez Grodno, Wilno, Baranowicze, Pińsk, na Drohobyczu kończąc. Po prawej stronie
Polonii wymienione zostały nazwy miejscowości z Polski zachodniej. Na początku (w
lewym dolnym rogu) znalazły się miasta położone na Zaolziu: Jabłonków, Cieszyn i Bo-
gumin, dalej Bydgoszcz, Gdynia i Gdańsk (ił. 8). Autor trzeciego projektu zaprezentował
jeszcze jedno wcielenie Polonii. Tym razem była to hieratyczna postać kobiety w długiej
szacie, trzymająca w prawej ręce miecz, w lewej pług, które określały ją jako obrończynię
i karmicielkę zarazem. Po bokach znalazły się grupy personifikacji: w lewej części kom-
pozycji - górnictwa, przemysłu i handlu, w prawej - nauki i rolnictwa. W grupie ze strony
prawej autor umieścił także postać skrzydlatego geniusza sławy, trzymającego wieniec
laurowy i berło (il. 9).
Gdyby miecz i pług w rękach Polonii z ostatniego projektu zinterpretować jako symbol
jedności walki i pracy, zapewniającej Polsce spokojne bytowanie i rozwój, wówczas należa-
łoby go uznać za ilustrację drugiego tematu, podpowiadanego przez organizatorów konkur-
su - „Przez zjednoczenie do potęgi Polski" A Ten właśnie temat można przypisać także
projektowi, który prawdopodobnie wyszedł spod ręki Franciszka Strynkiewicza^. Artysta
^ Ten właśnie temat podjęli Elwira i Jerzy Mazurczykowie. Zob. Tomasz GRYGIEL, „Wstęp", [w:] AAtńra /A^zy
MnzMrczyłcwig. RzAńu, kat. wyst., Biuro Wystaw Artystycznych w Łodzi, grudzień 1981, Łódź 1981, s. nlb.
^ O uczestnictwie artysty w konkursie zob. Barbara BIENIULIS-STRYNKIEWICZ, Maria LEWAŃSKA, Dorota PŁU-
CIENNIK, „Kalendarium", [w:] F/'aucAzgł&ryuktewtcz. ÓAAecie uroAzm /^zAńturzu. Pod. red. Marii LEWANSKIEJ,
Warszawa 1993, s. 145. Za atrybucjątego projektu Strynkiewiczowi przemawia formalne podobieństwo występujących
w nim postaci ludzkich do innych rzeźb artysty z tego samego czasu lub nieco późniejszych, np. trzech posągów Chry-
stusa z lat 1936-1943 i Tadeusza Kościuszki z 1937 r. (ibid., kat. 70, 95, 96 i 70).
DARIUSZ KONSTANTYNÓW
AŁ dA/w ArTS.s'ow.sA/.
/ 9J 9. IJYrAA ć'(//oAC/ /' /w/gwuW.
Woń,/. AAuAu/:
T/T7?/u'u/^ ^o/og/Y//K*z/?e AS' B4A
poprzez Grodno, Wilno, Baranowicze, Pińsk, na Drohobyczu kończąc. Po prawej stronie
Polonii wymienione zostały nazwy miejscowości z Polski zachodniej. Na początku (w
lewym dolnym rogu) znalazły się miasta położone na Zaolziu: Jabłonków, Cieszyn i Bo-
gumin, dalej Bydgoszcz, Gdynia i Gdańsk (ił. 8). Autor trzeciego projektu zaprezentował
jeszcze jedno wcielenie Polonii. Tym razem była to hieratyczna postać kobiety w długiej
szacie, trzymająca w prawej ręce miecz, w lewej pług, które określały ją jako obrończynię
i karmicielkę zarazem. Po bokach znalazły się grupy personifikacji: w lewej części kom-
pozycji - górnictwa, przemysłu i handlu, w prawej - nauki i rolnictwa. W grupie ze strony
prawej autor umieścił także postać skrzydlatego geniusza sławy, trzymającego wieniec
laurowy i berło (il. 9).
Gdyby miecz i pług w rękach Polonii z ostatniego projektu zinterpretować jako symbol
jedności walki i pracy, zapewniającej Polsce spokojne bytowanie i rozwój, wówczas należa-
łoby go uznać za ilustrację drugiego tematu, podpowiadanego przez organizatorów konkur-
su - „Przez zjednoczenie do potęgi Polski" A Ten właśnie temat można przypisać także
projektowi, który prawdopodobnie wyszedł spod ręki Franciszka Strynkiewicza^. Artysta
^ Ten właśnie temat podjęli Elwira i Jerzy Mazurczykowie. Zob. Tomasz GRYGIEL, „Wstęp", [w:] AAtńra /A^zy
MnzMrczyłcwig. RzAńu, kat. wyst., Biuro Wystaw Artystycznych w Łodzi, grudzień 1981, Łódź 1981, s. nlb.
^ O uczestnictwie artysty w konkursie zob. Barbara BIENIULIS-STRYNKIEWICZ, Maria LEWAŃSKA, Dorota PŁU-
CIENNIK, „Kalendarium", [w:] F/'aucAzgł&ryuktewtcz. ÓAAecie uroAzm /^zAńturzu. Pod. red. Marii LEWANSKIEJ,
Warszawa 1993, s. 145. Za atrybucjątego projektu Strynkiewiczowi przemawia formalne podobieństwo występujących
w nim postaci ludzkich do innych rzeźb artysty z tego samego czasu lub nieco późniejszych, np. trzech posągów Chry-
stusa z lat 1936-1943 i Tadeusza Kościuszki z 1937 r. (ibid., kat. 70, 95, 96 i 70).