DOI issue:
Nr. 1-2
DOI article:Konstantynów, Dariusz: Dekoracje Dworca Głównego w Warszawie: o sztuce monumentalnej końca lat trzydziestych XX wieku =
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.35031#0101
96
DARIUSZ KONSTANTYNÓW
2& Zh/ttw 77;'eMYf<?/o7?y. Ujarzmienie konia parowego -p7*o/ńkt
fz<?ź6).' nr/ c/ewT/cyę w.ycAorUi^, / 939. Fot. U UrscAe/",
U;ir/nwM777 Fotog7Y//70z77e 76* E47V
Stanisław Woźnicki, który dekoracjom Dworca Głównego poświęcił wiele uwagi,
chwalił współbrzmienie mozaiki i architektury wnętrza, a także doceniał jej wyrafinowa-
ną kolorystykę, wzbogaconą efektami uzyskanymi dzięki zastosowaniu płytek posrebrza-
nych i pozłacanych, a w niektórych partiach także złotego proszku. „Powstaje
niecodzienne dzieło sztuki monumentalnej"-podsumowywał. „[...] oby zapoczątkowało
trwałą zdobycz plastyczną naszych czasów"^.
Przedmiotem drugiego konkursu była dekoracja poczekalni I i II klasy (ok. 70 nP) oraz
baru (25 nU). Ogłoszono go w styczniu roku 1939^. W regulaminie dość dokładnie okre-
ślono wymagania. Zastrzegano, że malowidła muszą być zrozumiałe dla mas podróżnych,
ujęcie tematu „bezpretensjonalne, nieskomplikowane i pogodne", sprzyjające zrozumie-
niu intencji artysty „bez specjalnego skupienia i powagi". Treść przedstawień miała pełnić
funkcję dydaktyczną, dlatego też powinna była dotyczyć problemów ogólnokrajowych,
a nie lokalnych czy regionalnych. W obu pomieszczeniach malowidła mogły zajmować
od 20 do 50% powierzchni ścianyW
Do połowy kwietnia 1939 r. zgłoszono prawie 100 prac, co zostało uznane za niepodwa-
żalny dowód „panującej obecnie wśród malarzy chęci zerwania ze sztalugami i przejścia do
malarstwa dekoracyjnego ściennego"^. Autorzy projektów przewidywali różne techniki
(dwu- lub wielobarwne sgrafhto, temperę, enkaustykę, olej, malowane płytki ceramiczne
i mozaikę). Do poczekalni, zgodnie z sugestiami, proponowali różne interpretacje tematów,
takich jak „Szlak Wisły od źródeł do ujścia" (ił. 15), „Warszawa jako stolica państwa" (il.
16), „Historia komunikacji w Polsce" (il. 17) czy też „Zajęcia ludu polskiego" (il. 18).
33 Ibid., s. 168-169.
33 „Konkurs na kompozycje malarskie w salach Dworca Centralnego w Warszawie", Gazeta Fońła 1939, nr 8 (8 I),
s. 8.
3^ „Konkurs powszechny na wykonanie dwóch kompozycji malarskich we wnętrzach Dworca Głównego w Warszawie",
P/ayyła 1938, nr 8-9, s. 253-255.
33 Tadeusz DZIĘGIELEWSKI, Stefan JELNICK1, „Parę słów o budowie Dworca Głównego", AtUteGriT? i tłnoGuwc-
two 1939, nr 3, s. 11.
DARIUSZ KONSTANTYNÓW
2& Zh/ttw 77;'eMYf<?/o7?y. Ujarzmienie konia parowego -p7*o/ńkt
fz<?ź6).' nr/ c/ewT/cyę w.ycAorUi^, / 939. Fot. U UrscAe/",
U;ir/nwM777 Fotog7Y//70z77e 76* E47V
Stanisław Woźnicki, który dekoracjom Dworca Głównego poświęcił wiele uwagi,
chwalił współbrzmienie mozaiki i architektury wnętrza, a także doceniał jej wyrafinowa-
ną kolorystykę, wzbogaconą efektami uzyskanymi dzięki zastosowaniu płytek posrebrza-
nych i pozłacanych, a w niektórych partiach także złotego proszku. „Powstaje
niecodzienne dzieło sztuki monumentalnej"-podsumowywał. „[...] oby zapoczątkowało
trwałą zdobycz plastyczną naszych czasów"^.
Przedmiotem drugiego konkursu była dekoracja poczekalni I i II klasy (ok. 70 nP) oraz
baru (25 nU). Ogłoszono go w styczniu roku 1939^. W regulaminie dość dokładnie okre-
ślono wymagania. Zastrzegano, że malowidła muszą być zrozumiałe dla mas podróżnych,
ujęcie tematu „bezpretensjonalne, nieskomplikowane i pogodne", sprzyjające zrozumie-
niu intencji artysty „bez specjalnego skupienia i powagi". Treść przedstawień miała pełnić
funkcję dydaktyczną, dlatego też powinna była dotyczyć problemów ogólnokrajowych,
a nie lokalnych czy regionalnych. W obu pomieszczeniach malowidła mogły zajmować
od 20 do 50% powierzchni ścianyW
Do połowy kwietnia 1939 r. zgłoszono prawie 100 prac, co zostało uznane za niepodwa-
żalny dowód „panującej obecnie wśród malarzy chęci zerwania ze sztalugami i przejścia do
malarstwa dekoracyjnego ściennego"^. Autorzy projektów przewidywali różne techniki
(dwu- lub wielobarwne sgrafhto, temperę, enkaustykę, olej, malowane płytki ceramiczne
i mozaikę). Do poczekalni, zgodnie z sugestiami, proponowali różne interpretacje tematów,
takich jak „Szlak Wisły od źródeł do ujścia" (ił. 15), „Warszawa jako stolica państwa" (il.
16), „Historia komunikacji w Polsce" (il. 17) czy też „Zajęcia ludu polskiego" (il. 18).
33 Ibid., s. 168-169.
33 „Konkurs na kompozycje malarskie w salach Dworca Centralnego w Warszawie", Gazeta Fońła 1939, nr 8 (8 I),
s. 8.
3^ „Konkurs powszechny na wykonanie dwóch kompozycji malarskich we wnętrzach Dworca Głównego w Warszawie",
P/ayyła 1938, nr 8-9, s. 253-255.
33 Tadeusz DZIĘGIELEWSKI, Stefan JELNICK1, „Parę słów o budowie Dworca Głównego", AtUteGriT? i tłnoGuwc-
two 1939, nr 3, s. 11.