DOI issue:
Nr. 1-2
DOI article:Komunikaty
DOI article:Korpysz, Ewa: Nagrobek dziecięcy w Dobromilu
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.35031#0123
EWA KORPYSZ
tak, że jej stopa wspiera się na prawej sto-
pie. Nagi tors dziecka został okryty jedynie
draperią płaszcza spiętą na ramieniu: jeden
z jej fragmentów tworzy pojedynczą fałdę
zawijając się z tyłu postaci. Druga część tka-
niny okrywa przód dziecka układając się łu-
kowato zgodnie z pozycją ciała, następnie
przechodzi pod iewym kolanem i rozkłada
wachlarzowato rurkowatymi drobnymi fałd-
kami. Część torsu i kończyny są odsłonięte.
Głowa i łokieć spoczywają na wąskiej pro-
stokątnej poduszce z frędzlami.
Dolną płytę, ogranicza od dołu pozioma
listwa - fragment profilowanej ramy lub
gzymsu (il. 2). Na płycie wyrzeźbiono
owalną wypukłą tarczę ujętą kartuszem o
bogato wyciętych profilach i wywiniętych na zewnątrz rogach u góry. Z boków kartusza
wychodzą symetrycznie dwie faliście ułożone i marszczące się wstęgi. Tarcza jest pusta,
obwiedziona jedynie, podobnie jak brzegi kartusza, wypukłą listewką. W wywiniętych
rogach kartusza wycięto małe prostokątne otworki.
Poziom artystyczny rzeźby jest nierówny. Układ ciała, kształty rąk, nóg i stóp, fałdy
skóry w okolicach łokcia lewej ręki oraz swobodnie ułożone z tyłu fragmenty tkaniny są
wyrzeźbione poprawnie i należą do lepszych partii. Również zastosowanie głębokiego
reliefu świadczy o biegłości technicznej twórcy. Zastrzeżenia budzą proporcje postaci,
a szczególnie mała głowa, niezbyt udana twarz dziecka, schematyczne fałdy draperii okry-
wającej tors i nienaturalny modelunek lewej nogi w okolicach kolana, które wygląda jak-
by przykiyte zmarszczoną tkaniną o zatartym, nieczytelnym dziś układzie. Grube warstwy
pobiały nie pozwalają stwierdzić, czy widoczne błędy w modelunku twarzy i draperii są
efektem przekuć. Te kwestię mogą wyjaśnić w przyszłości prace konserwatorskie.
Kompozycja przedstawienia nie odbiega zasadniczo od schematu znanego z innych
dzieł tego typu z terenu Rzeczypospolitej. Poza postaci i układ tkaniny przypominają na-
grobek Rafała Ocieckiego z klasztoru dominikanów w Krakowie (zm. 1548)U Pomimo
istotnych różnic - jak zdecydowanie niższa klasa artystyczna nagrobka dobromilskiego,
jego głębszy relief, brak elementów wanitatywnych - zależność ta nie budzi wątpliwości
(il. 4). Z kolei w porównaniu z uznawanym za naśladownictwo Ocieckiego nagrobkiem
Sebastiana Lubomirskiego w Dobczycach (1594)^, wyrzeźbionym w głębokim reliefie,
ułożenie dziecka w Dobromilu jest bardziej swobodne i naturalne. Zbliżony pod względem
kompozycyjnym układ ma też nagrobek Jana Modliszewskiego (zm. 1588)'^ z katedry w
Łomży. Podobną redakcję tego tematu prezentował dziecięcy alabastrowy nagrobek Sta-
nisława Radziwiłła w kolegiacie w Ołyce (zm. 1590)^, którego fragmenty znajdują się
J. Po/egGA?, p/ytu z nagrobku
ÓW/n.sWnw/ PoWzńNTG (ońecGe PafeJra
w ZMcUd. Gd. 71 /GrnWowAz
" Kata/ogZańytłów óztzG' w PoAce, T. IV, MAsTo Kraków, cz. III: „Kościoły i klasztory śródmieścia", 2, Warszawa
1978, s. 163.
KOŁAKOWSKA, op. cit., s. 251, ii 24.
' - Kata/og Zabytków &7aki w PoAce, Seria AGwa, T, IX, łłó/e^ćcAtwo Awży/Akie: z. I, „Łomża i okolice", Warszawa
1982, s. 25, il. 183; por. też: Izabela GALICKA, Maria KAŁAMAJSKA- SAEED, Hanna SYGIETYŃSKA, „Sztuka
dawnych ziem łomżyńskiej i wickiej w XVI-XVII w.", STaPia PowżyTAkie t. I, (1989), s. 130, fot. 15.
Stanisław TOMKOWICZ, „Ołyka", Prace Ko/MA/7 7/Atorń' Sztaki, t. III, z. I, Kraków 1923, s. 23-24.
tak, że jej stopa wspiera się na prawej sto-
pie. Nagi tors dziecka został okryty jedynie
draperią płaszcza spiętą na ramieniu: jeden
z jej fragmentów tworzy pojedynczą fałdę
zawijając się z tyłu postaci. Druga część tka-
niny okrywa przód dziecka układając się łu-
kowato zgodnie z pozycją ciała, następnie
przechodzi pod iewym kolanem i rozkłada
wachlarzowato rurkowatymi drobnymi fałd-
kami. Część torsu i kończyny są odsłonięte.
Głowa i łokieć spoczywają na wąskiej pro-
stokątnej poduszce z frędzlami.
Dolną płytę, ogranicza od dołu pozioma
listwa - fragment profilowanej ramy lub
gzymsu (il. 2). Na płycie wyrzeźbiono
owalną wypukłą tarczę ujętą kartuszem o
bogato wyciętych profilach i wywiniętych na zewnątrz rogach u góry. Z boków kartusza
wychodzą symetrycznie dwie faliście ułożone i marszczące się wstęgi. Tarcza jest pusta,
obwiedziona jedynie, podobnie jak brzegi kartusza, wypukłą listewką. W wywiniętych
rogach kartusza wycięto małe prostokątne otworki.
Poziom artystyczny rzeźby jest nierówny. Układ ciała, kształty rąk, nóg i stóp, fałdy
skóry w okolicach łokcia lewej ręki oraz swobodnie ułożone z tyłu fragmenty tkaniny są
wyrzeźbione poprawnie i należą do lepszych partii. Również zastosowanie głębokiego
reliefu świadczy o biegłości technicznej twórcy. Zastrzeżenia budzą proporcje postaci,
a szczególnie mała głowa, niezbyt udana twarz dziecka, schematyczne fałdy draperii okry-
wającej tors i nienaturalny modelunek lewej nogi w okolicach kolana, które wygląda jak-
by przykiyte zmarszczoną tkaniną o zatartym, nieczytelnym dziś układzie. Grube warstwy
pobiały nie pozwalają stwierdzić, czy widoczne błędy w modelunku twarzy i draperii są
efektem przekuć. Te kwestię mogą wyjaśnić w przyszłości prace konserwatorskie.
Kompozycja przedstawienia nie odbiega zasadniczo od schematu znanego z innych
dzieł tego typu z terenu Rzeczypospolitej. Poza postaci i układ tkaniny przypominają na-
grobek Rafała Ocieckiego z klasztoru dominikanów w Krakowie (zm. 1548)U Pomimo
istotnych różnic - jak zdecydowanie niższa klasa artystyczna nagrobka dobromilskiego,
jego głębszy relief, brak elementów wanitatywnych - zależność ta nie budzi wątpliwości
(il. 4). Z kolei w porównaniu z uznawanym za naśladownictwo Ocieckiego nagrobkiem
Sebastiana Lubomirskiego w Dobczycach (1594)^, wyrzeźbionym w głębokim reliefie,
ułożenie dziecka w Dobromilu jest bardziej swobodne i naturalne. Zbliżony pod względem
kompozycyjnym układ ma też nagrobek Jana Modliszewskiego (zm. 1588)'^ z katedry w
Łomży. Podobną redakcję tego tematu prezentował dziecięcy alabastrowy nagrobek Sta-
nisława Radziwiłła w kolegiacie w Ołyce (zm. 1590)^, którego fragmenty znajdują się
J. Po/egGA?, p/ytu z nagrobku
ÓW/n.sWnw/ PoWzńNTG (ońecGe PafeJra
w ZMcUd. Gd. 71 /GrnWowAz
" Kata/ogZańytłów óztzG' w PoAce, T. IV, MAsTo Kraków, cz. III: „Kościoły i klasztory śródmieścia", 2, Warszawa
1978, s. 163.
KOŁAKOWSKA, op. cit., s. 251, ii 24.
' - Kata/og Zabytków &7aki w PoAce, Seria AGwa, T, IX, łłó/e^ćcAtwo Awży/Akie: z. I, „Łomża i okolice", Warszawa
1982, s. 25, il. 183; por. też: Izabela GALICKA, Maria KAŁAMAJSKA- SAEED, Hanna SYGIETYŃSKA, „Sztuka
dawnych ziem łomżyńskiej i wickiej w XVI-XVII w.", STaPia PowżyTAkie t. I, (1989), s. 130, fot. 15.
Stanisław TOMKOWICZ, „Ołyka", Prace Ko/MA/7 7/Atorń' Sztaki, t. III, z. I, Kraków 1923, s. 23-24.