DOI Heft:
Nr. 1-2
DOI Artikel:Recenzje
DOI Artikel:Kowalczyk, Jerzy: [Rezension von: Piotr Krasny, Architektura cerkiewna na ziemiach ruskich Rzeczypospolitej 1596-1914]
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.35031#0137
132
JERZY KOWALCZYK
7. W Ć'L/Alt'7 5ć7Zy/f<3/7ÓW W L77/?/7777<?,
o A 7d30 /i
porównania z greckokatolickimi. Podział ten został
miejscami zatarty, przez co obraz świątyń unickich
jest mniej wyrazisty.
Publikacja składa się z obszernego łkp7*owo<7ze-
/77<3 i czterech części. Pierwsza, została poświęcona
architekturze wieku XVłł, druga - wiekowi XVIIi;
a więc okresowi 1 Rzeczypospolitej. W rozdziale
trzecim autor omówił architekturę greckokatolicką
na terenie zaboru austriackiego, czyli w Galicji, po-
cząwszy od pierwszego rozbioru Rzeczypospolitej.
Część czwarta zawiera analizę architektury cerkiew-
nej w zaborze rosyjskim o zmiennych granicach.
Nazwa Rzeczypospolitej w tytule jest właściwa tyl-
ko dla pierwszej i drugiej części. Zdaję sobie sprawę
z trudności ze znalezieniem stosownej nazwy dla
państwa w latach zakreślonych w tytule. Pod poję-
ciem „ziemie ruskie" autor uznaje tereny zamieszka-
łe przez Ukraińców i Białorusinów, obejmujące Ruś
Koronną i Ruś Wielkoksiążęcą. Raczej unika poję-
cia „zabór austriacki", operując nazwą Galicja; tyl-
ko zabór rosyjski został nazwany po imieniu.
Konstrukcja wszystkich czterech części rozpra-
wy jest podobna, dzięki temu ma ona jasny układ.
Logiczny jest wewnętrzny podział tych części, choć
nie było łatwo ułożyć tak ogromny materiał. We
wszystkich częściach najpierw są przedstawione
prawne i ekonomiczne uwarunkowania rozwoju ar-
chitektury cerkiewnej. A więc rola administracji
państwowej w kształtowaniu architektury cerkiew-
nej, a także rola duchowieństwa i prywatnych funda-
torów. W następnych częściach autor zawarł
wiadomości o architektach i budowniczych cerkwi.
Potem zanalizował układy przestrzenne oraz formy
stylistyczne cerkwi murowanych i drewnianych, wy-
stroje wnętrz cerkiewnych. Osobno scharakteryzo-
wał monastery. Na zakończenie porównał cerkwie
w Rzeczypospolitej z architekturą cerkiewną w kra-
jach sąsiednich. Dzięki takiemu układowi nie został
pominięty żaden z istotnych w rozważaniach proble-
mów.
Zawartość książki jest bardzo bogata. Z godną
podziwu wiedzą Krasny ogarnął różnorodne proble-
my i konsekwentnie analizował zjawiska historycz-
ne i artystyczne przebiegające przez przeszło trzy
wieki na rozległych obszarach Rzeczypospolitej.
Tylko do niektórych problemów chciałbym się usto-
sunkować, proponując pewne uzupełnienia i nieco
inne spojrzenie.
JERZY KOWALCZYK
7. W Ć'L/Alt'7 5ć7Zy/f<3/7ÓW W L77/?/7777<?,
o A 7d30 /i
porównania z greckokatolickimi. Podział ten został
miejscami zatarty, przez co obraz świątyń unickich
jest mniej wyrazisty.
Publikacja składa się z obszernego łkp7*owo<7ze-
/77<3 i czterech części. Pierwsza, została poświęcona
architekturze wieku XVłł, druga - wiekowi XVIIi;
a więc okresowi 1 Rzeczypospolitej. W rozdziale
trzecim autor omówił architekturę greckokatolicką
na terenie zaboru austriackiego, czyli w Galicji, po-
cząwszy od pierwszego rozbioru Rzeczypospolitej.
Część czwarta zawiera analizę architektury cerkiew-
nej w zaborze rosyjskim o zmiennych granicach.
Nazwa Rzeczypospolitej w tytule jest właściwa tyl-
ko dla pierwszej i drugiej części. Zdaję sobie sprawę
z trudności ze znalezieniem stosownej nazwy dla
państwa w latach zakreślonych w tytule. Pod poję-
ciem „ziemie ruskie" autor uznaje tereny zamieszka-
łe przez Ukraińców i Białorusinów, obejmujące Ruś
Koronną i Ruś Wielkoksiążęcą. Raczej unika poję-
cia „zabór austriacki", operując nazwą Galicja; tyl-
ko zabór rosyjski został nazwany po imieniu.
Konstrukcja wszystkich czterech części rozpra-
wy jest podobna, dzięki temu ma ona jasny układ.
Logiczny jest wewnętrzny podział tych części, choć
nie było łatwo ułożyć tak ogromny materiał. We
wszystkich częściach najpierw są przedstawione
prawne i ekonomiczne uwarunkowania rozwoju ar-
chitektury cerkiewnej. A więc rola administracji
państwowej w kształtowaniu architektury cerkiew-
nej, a także rola duchowieństwa i prywatnych funda-
torów. W następnych częściach autor zawarł
wiadomości o architektach i budowniczych cerkwi.
Potem zanalizował układy przestrzenne oraz formy
stylistyczne cerkwi murowanych i drewnianych, wy-
stroje wnętrz cerkiewnych. Osobno scharakteryzo-
wał monastery. Na zakończenie porównał cerkwie
w Rzeczypospolitej z architekturą cerkiewną w kra-
jach sąsiednich. Dzięki takiemu układowi nie został
pominięty żaden z istotnych w rozważaniach proble-
mów.
Zawartość książki jest bardzo bogata. Z godną
podziwu wiedzą Krasny ogarnął różnorodne proble-
my i konsekwentnie analizował zjawiska historycz-
ne i artystyczne przebiegające przez przeszło trzy
wieki na rozległych obszarach Rzeczypospolitej.
Tylko do niektórych problemów chciałbym się usto-
sunkować, proponując pewne uzupełnienia i nieco
inne spojrzenie.