DOI Heft:
Nr. 3-4
DOI Artikel:Skrodzka, Agnieszka: Wizerunek króla nieszczęśliwego - portret Stanisława Augusta z klepsydrą: =
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.35031#0235
WIZERUNEK KRÓLA NIESZCZĘŚLIWEGO - PORTRET STANISŁAWA AUGUSTA Z KLEPSYDRĄ
227
72. iWc/ne//o /iccc/czYJ// z zzJz/c/czzz wcz^ztctzz,
Stanisław August w granatowym mundurze
kadeckim, /ctc 70. ATJP w., Zczzzck P/YŹ/cw.sk/
w UJryzcw/c; /ot. MccA/ Aro/zces*ki
wraz z listem swej przyjaciółce, księżnej kurłandzkiej Annie Karolinie Dorocie Biron
z okazji imienin. W liście pisał: Otworzywszy zez/yczozzc pzzJc/cczko zzzcz/'Jzz'c.s'z portret.
Jos^owtr7zqcy twć/ wzrok pozzzez z okzzzzzz okoćmy sto/? Jzz.s*zy zzzo/c/'. Osoóto tok tuzc/kcz, /ok
7v, okr/orzooo/' ky.sdzYZ.śczy, oto potrzekez szczogótowogo ok/ćz.śzzzczzzćz. Rb/o/czzz Ct pz^zc.s/czć
mtntotorę, czzzzżc/z okroz zzcz wzc/kzzzz p/ćtzzzc, ktćzy, lyyĄtrzwzozzy o o //ow.szookoy wtr/ok, wy-
wototky wzc/c rtowystów... O królewskich projektach abdykacji wiedziano także szerzej
podobno plotkowali o tym dworzanie, a część osób z otoczenia władcy próbowała
go powstrzymać przed tym krokiem*^. Informacje o jego planach zostały nawet podane
do wiadomości publicznej w sierpniu 1792 r. W liście do Ignacego Potockiego z dnia
22 sierpnia tego roku Jan Dembowski pisze: Jaszczu kro/ zzzzć /z ze oJckrrz/ kztry^rcz z Pe-
terMzz/ypz, rćżzzzc t/zówzj o tc/ cksAckucyt, żcpz^ezgzzzc zJokyć [sic] karocę, a/cyrost o.soky
yrzyzwotte Ja tego, żc warzyć sok/c /zzzzJzzAz Jo życzą pewzzy żc J/agz przez z/zzpezYztorowp
zzacz aza/y kuć aspoko/ozze, żc Kozzstazzty aa troazc zaa kyć o.saJzozzy [...] 7c wzescz z ast
Jo astpzzcc/zoJzp, pzzzkzz/J/c zzawetpzsaza wyckoJzpcc. Przy/yczrzzzzycJao, tc azc zaog/yky
wy/ść z Jraka kczpozwo/czzzżz zwzerzc/zaoscz, yawzzzcprzcJawazzc, a zgo/apz^zcczwzzc zka-
wzeazze/' Jzzszc/'szc/' kozz/cJcrrzcgz Ze słów Dembowskiego wynika, że władca chciał
zrezygnować z korony, lecz na własnych warunkach. W przekonaniu króla, miało to stanowić
gwarancję zachowania choć części państwa przed łapczywymi apetytami mocarstw ościen-
nych^. Relacje współczesnych potwierdzają, że właśnie w kontekście tego wydarzenia
'4' KANTECK1, op. cit., s. 137; ŁOŚ, op. cit., s. 29.
'42 Zygmunt MANN, 2tanzś/awdagasZzza se/zn/e ostatni'/?!, Warszawa 1938, s. 25, przyp. 80; NIEMCEWICZ, op. cit.,
s. 47.
'42 List Jana Dembowskiego do Ignacego Potockiego, 22 VIII 1792 r., [w:] 7a/'na..., s. 37-38.
'44 Potwierdzał to bratanek królewski, Stanisław Poniatowski: [...] kró/ óy/znzaszony do kay/ta/ag//zrzez drak środków
dakzego opora, o także d/a zackowan/a ckoćky części kra/a, z które/' odrodz/ć się n?og7a kiedyś ca/a Po/ska; Stanisław
PONIATOWSKI, „Uwagi Polaka nad skrótem historii pana Thiesse, przesłane redakcji czasopisma PevaePncyc/opedi-
i/ae", [w:] id., Panaętnikisynowca Ptanis/awadagasta, przeł., wstęp, i oprać. Jerzy ŁOJEK, Warszawa 1979, s. 138.
227
72. iWc/ne//o /iccc/czYJ// z zzJz/c/czzz wcz^ztctzz,
Stanisław August w granatowym mundurze
kadeckim, /ctc 70. ATJP w., Zczzzck P/YŹ/cw.sk/
w UJryzcw/c; /ot. MccA/ Aro/zces*ki
wraz z listem swej przyjaciółce, księżnej kurłandzkiej Annie Karolinie Dorocie Biron
z okazji imienin. W liście pisał: Otworzywszy zez/yczozzc pzzJc/cczko zzzcz/'Jzz'c.s'z portret.
Jos^owtr7zqcy twć/ wzrok pozzzez z okzzzzzz okoćmy sto/? Jzz.s*zy zzzo/c/'. Osoóto tok tuzc/kcz, /ok
7v, okr/orzooo/' ky.sdzYZ.śczy, oto potrzekez szczogótowogo ok/ćz.śzzzczzzćz. Rb/o/czzz Ct pz^zc.s/czć
mtntotorę, czzzzżc/z okroz zzcz wzc/kzzzz p/ćtzzzc, ktćzy, lyyĄtrzwzozzy o o //ow.szookoy wtr/ok, wy-
wototky wzc/c rtowystów... O królewskich projektach abdykacji wiedziano także szerzej
podobno plotkowali o tym dworzanie, a część osób z otoczenia władcy próbowała
go powstrzymać przed tym krokiem*^. Informacje o jego planach zostały nawet podane
do wiadomości publicznej w sierpniu 1792 r. W liście do Ignacego Potockiego z dnia
22 sierpnia tego roku Jan Dembowski pisze: Jaszczu kro/ zzzzć /z ze oJckrrz/ kztry^rcz z Pe-
terMzz/ypz, rćżzzzc t/zówzj o tc/ cksAckucyt, żcpz^ezgzzzc zJokyć [sic] karocę, a/cyrost o.soky
yrzyzwotte Ja tego, żc warzyć sok/c /zzzzJzzAz Jo życzą pewzzy żc J/agz przez z/zzpezYztorowp
zzacz aza/y kuć aspoko/ozze, żc Kozzstazzty aa troazc zaa kyć o.saJzozzy [...] 7c wzescz z ast
Jo astpzzcc/zoJzp, pzzzkzz/J/c zzawetpzsaza wyckoJzpcc. Przy/yczrzzzzycJao, tc azc zaog/yky
wy/ść z Jraka kczpozwo/czzzżz zwzerzc/zaoscz, yawzzzcprzcJawazzc, a zgo/apz^zcczwzzc zka-
wzeazze/' Jzzszc/'szc/' kozz/cJcrrzcgz Ze słów Dembowskiego wynika, że władca chciał
zrezygnować z korony, lecz na własnych warunkach. W przekonaniu króla, miało to stanowić
gwarancję zachowania choć części państwa przed łapczywymi apetytami mocarstw ościen-
nych^. Relacje współczesnych potwierdzają, że właśnie w kontekście tego wydarzenia
'4' KANTECK1, op. cit., s. 137; ŁOŚ, op. cit., s. 29.
'42 Zygmunt MANN, 2tanzś/awdagasZzza se/zn/e ostatni'/?!, Warszawa 1938, s. 25, przyp. 80; NIEMCEWICZ, op. cit.,
s. 47.
'42 List Jana Dembowskiego do Ignacego Potockiego, 22 VIII 1792 r., [w:] 7a/'na..., s. 37-38.
'44 Potwierdzał to bratanek królewski, Stanisław Poniatowski: [...] kró/ óy/znzaszony do kay/ta/ag//zrzez drak środków
dakzego opora, o także d/a zackowan/a ckoćky części kra/a, z które/' odrodz/ć się n?og7a kiedyś ca/a Po/ska; Stanisław
PONIATOWSKI, „Uwagi Polaka nad skrótem historii pana Thiesse, przesłane redakcji czasopisma PevaePncyc/opedi-
i/ae", [w:] id., Panaętnikisynowca Ptanis/awadagasta, przeł., wstęp, i oprać. Jerzy ŁOJEK, Warszawa 1979, s. 138.