DOI Heft:
Nr. 3-4
DOI Artikel:Skrodzka, Agnieszka: Wizerunek króla nieszczęśliwego - portret Stanisława Augusta z klepsydrą: =
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.35031#0243
WIZERUNEK KRÓLA NIESZCZĘŚLIWEGO - PORTRET STANISŁAWA AUGUSTA Z KLEPSYDRĄ
235
/& GiTo/omo Mozzo/o bebo/i, Portret ńlozofa (?),
O A / JJÓ, T077<Ty77, I-C. blc/707Y/ Rb/A/70 7777/
wg; The Age..Y. dP
królewskiej ręki na przyrządzie wynikało przede wszystkim z powodów praktycznych.
Wytrwałość natomiast, to gorliwe i wierne podejmowanie stałego wysiłku, jednym sło-
wem cierpliwość w dążeniu do zamierzonego celu. W podręczniku Ripy Personifikacja
Cierpliwości jest wyobrażana jako depcząca bosymi stopami ciernie, symbolizujące cier-
pienia ciała i ducha^b Po7A77ń'o to rakże element dewizy królewskiej, którą Stanisław
August wybrał na początku panowania: CA7pb'woĄC7 7 Or/wogi' ^ u W związku z tym układ
kłepsydry wstawionej w koronę należy odczytać jako alegorię trudnego panowania Stani-
sława Augusta naznaczonego cierpliwym, pilnym i wytrwałym pokonywaniem przeszkód
i cierpień. Interpretację potwierdza fragment mowy króla wygłoszonej na sejmie w Grod-
nie w sierpniu 1793 r.: Co om /powAu^Adj com yo wysAoiwb oznb* rbwAAczoo, oby przy
A A AO,S'boć'b 7 0m07VwA7?70Cb, łfÓfO OCAło/ą wAb 7770/' 770 OĄ^OgOcb 0/CZyZ77y ĄAOW7077y,
Agomyoż W7'ęOO/ 7?A (/0Z770W0/, oby C7707/7W7 obyWOA/c 777/770 W777ę 7770,SZ0Zę.ŚÓ/7ob/Az77gcb
y/yryAsywo//, gr/zA mo/o/ 77A by/o.'^^
Klepsydra w koronie pełni także funkcję ikonu na omawianym wizerunku, który -
co warto jeszcze raz podkreślić - nosi znamiona emblematu. Jego lemma to oczywiście
RIPA, /cono/ogA? s. 59, fig. 235. Zob. Rudolf WITTKOWER, „Patience and Chance: The Story of
a Political Emblem", o/7/;e 1937, vol. 1, no. 2, s. 175-177.
List Stanisława Augusta do pani Geoffrin, 11 111 1767 r., [w:] A/yTy bo ya/?/' GgyA^77 o<A
7764 & roA 7777, wydał z objaśnieniami Lucjan SłEMIEŃSRl, Kraków 1876, s. 56.
Stanisław August, mowa na sejmie, Grodno, 10 VIII 1793 r., za: MANN, op. cit., s. 194, przyp. 27.
235
/& GiTo/omo Mozzo/o bebo/i, Portret ńlozofa (?),
O A / JJÓ, T077<Ty77, I-C. blc/707Y/ Rb/A/70 7777/
wg; The Age..Y. dP
królewskiej ręki na przyrządzie wynikało przede wszystkim z powodów praktycznych.
Wytrwałość natomiast, to gorliwe i wierne podejmowanie stałego wysiłku, jednym sło-
wem cierpliwość w dążeniu do zamierzonego celu. W podręczniku Ripy Personifikacja
Cierpliwości jest wyobrażana jako depcząca bosymi stopami ciernie, symbolizujące cier-
pienia ciała i ducha^b Po7A77ń'o to rakże element dewizy królewskiej, którą Stanisław
August wybrał na początku panowania: CA7pb'woĄC7 7 Or/wogi' ^ u W związku z tym układ
kłepsydry wstawionej w koronę należy odczytać jako alegorię trudnego panowania Stani-
sława Augusta naznaczonego cierpliwym, pilnym i wytrwałym pokonywaniem przeszkód
i cierpień. Interpretację potwierdza fragment mowy króla wygłoszonej na sejmie w Grod-
nie w sierpniu 1793 r.: Co om /powAu^Adj com yo wysAoiwb oznb* rbwAAczoo, oby przy
A A AO,S'boć'b 7 0m07VwA7?70Cb, łfÓfO OCAło/ą wAb 7770/' 770 OĄ^OgOcb 0/CZyZ77y ĄAOW7077y,
Agomyoż W7'ęOO/ 7?A (/0Z770W0/, oby C7707/7W7 obyWOA/c 777/770 W777ę 7770,SZ0Zę.ŚÓ/7ob/Az77gcb
y/yryAsywo//, gr/zA mo/o/ 77A by/o.'^^
Klepsydra w koronie pełni także funkcję ikonu na omawianym wizerunku, który -
co warto jeszcze raz podkreślić - nosi znamiona emblematu. Jego lemma to oczywiście
RIPA, /cono/ogA? s. 59, fig. 235. Zob. Rudolf WITTKOWER, „Patience and Chance: The Story of
a Political Emblem", o/7/;e 1937, vol. 1, no. 2, s. 175-177.
List Stanisława Augusta do pani Geoffrin, 11 111 1767 r., [w:] A/yTy bo ya/?/' GgyA^77 o<A
7764 & roA 7777, wydał z objaśnieniami Lucjan SłEMIEŃSRl, Kraków 1876, s. 56.
Stanisław August, mowa na sejmie, Grodno, 10 VIII 1793 r., za: MANN, op. cit., s. 194, przyp. 27.