DOI Heft:
Nr. 3-4
DOI Artikel:Skrodzka, Agnieszka: Wizerunek króla nieszczęśliwego - portret Stanisława Augusta z klepsydrą: =
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.35031#0246
238
AGNIESZKA SKRODZKA
27. OAo Culmen honoris
lubricum, 7dó4; wg;
Emblemata..., & P2
uznawany za nYzerrmek Wyobrażony na piersi króla medal jest ozdobiony
symbolem Opatrzności-^ i jako taki eksponuje jej rolę w życiu Stanisława Augusta oraz
wskazuje na jego bezsilność wobec kolei losu.
Burza natomiast była żywiołem, do którego monarcha nierzadko porównywał trudną
sytuację swojego kraju targanego przeciwnościami^W retoryce politycznej doby no-
wożytnej często używano porównania państwa do okrętu, który zmaga się ze sztormem-
portpgt stanowi świadectwo estymy, jaką Poniatowski darzył Henryka IV, uznawanego za wzór oświeceniowego
monarchy; o tym Johann BERNOULLI, „Podróż po Polsce 1778", przeł. Wacław ZAWADZKI, [w:] fońła Vmn.s7<?-
wowsżm.., t. 1, s. 335; Nathaniel W. WRAXALL, „Wspomnienia z Polski 1778", przeł. Hanna RRAHELSKA, [w:]
ibid., s. 513, 530, 531; POKORA, 06mz..., s. 39; o portrecie Andrzej RYSZKIEW1CZ, „Francuska ikonografia Stani-
sława Augusta", [w:] id., Zbieracze i ońmzy, Warszawa 1972, s. 176-180; WITT, op. cit., s. 41, 44; ŻYWIRSKA, op.
cit., s. 221, 222; Andrzej RYSZKIEWICZ, „Les portraits polonais de Madame Vigee-Lebrun. Nouvelles donnees pour
servir a leur identification et Fhistoire", En/Etm Jn Anńonn/ & JhnsuwT, 1979, t. 20, nr 1, s. 40; Jean FABRE,
TLmN/ny-AngMyrg gt /'Europa <7^ Paris 1984, s. 552; ZAŁĘSKI,
„Polski...", s. 216; Andrzej RYSZKIEWICZ, „Portrety polskie Madame Vigee-Lebrun. Stan badań", [w:] AOMe (7mW
opny. &M<7m z nCzę/ow sztMŻz' &<7yżowrme Mteczy^/nwowi Z/otowt, red. Lech KALINOWSKI, Stanisław MOSSA-
KOWSKI, Zofia OSTROWSKA-KĘBŁOWSKA Wrocław 1998, s. 282; POLACZEK, „Nowy...", s. 174-176; id.,
„Upadek...", s. 76; Gerrit WALCZAK, E/Enhet/i Ugee-CehrMM. Emg ń? Jer E/yngmhon 77ÓP-7<$02, Alten-
burg 2004, s. 57; PIETRUSIŃSKI, op. cit., s. 342, przyp. 67; oraz o Vigee-Lebrun Kathleen NICHOLSON, „Vigee-
Lebrun Elisabeth", [w:] TEeDicńonary..., vol. 32, s. 494-497.
BOUDARD, op. cit., t. 2, s. 46; FORSTNER, op. cit., s. 349.
Zob. np. list Stanisława Augusta do pani Geoffrin, 11 111 1767 oraz 19 IV 1772 r., LEą ótn/rN/mw..., s. 56, 108; list
Stanisława Augusta do Erazma Starzyńskiego, [maj?] 1792 r., Korespon&ngh Ero/oiw AmmEzwa A/gnAn z /<V 7 7^4
77P2, Poznań 1872, s. 239.
Edmund KOTARSKI, ; /norza Ma/ynNtyczMf poczqtAr' w /ńernftMrzepońłte/'WF/-YFZ7 wieTrM, Warszawa
1995, s. 229-252; Jadwiga KOTARSKA, „Motywy akwatyczne w polskich emblematach XVII wieku", [w:] ead., The-
atrum..., s. 197-222; ALCIATUS, op. cit., s. 71, przyp. do w. 3.
AGNIESZKA SKRODZKA
27. OAo Culmen honoris
lubricum, 7dó4; wg;
Emblemata..., & P2
uznawany za nYzerrmek Wyobrażony na piersi króla medal jest ozdobiony
symbolem Opatrzności-^ i jako taki eksponuje jej rolę w życiu Stanisława Augusta oraz
wskazuje na jego bezsilność wobec kolei losu.
Burza natomiast była żywiołem, do którego monarcha nierzadko porównywał trudną
sytuację swojego kraju targanego przeciwnościami^W retoryce politycznej doby no-
wożytnej często używano porównania państwa do okrętu, który zmaga się ze sztormem-
portpgt stanowi świadectwo estymy, jaką Poniatowski darzył Henryka IV, uznawanego za wzór oświeceniowego
monarchy; o tym Johann BERNOULLI, „Podróż po Polsce 1778", przeł. Wacław ZAWADZKI, [w:] fońła Vmn.s7<?-
wowsżm.., t. 1, s. 335; Nathaniel W. WRAXALL, „Wspomnienia z Polski 1778", przeł. Hanna RRAHELSKA, [w:]
ibid., s. 513, 530, 531; POKORA, 06mz..., s. 39; o portrecie Andrzej RYSZKIEW1CZ, „Francuska ikonografia Stani-
sława Augusta", [w:] id., Zbieracze i ońmzy, Warszawa 1972, s. 176-180; WITT, op. cit., s. 41, 44; ŻYWIRSKA, op.
cit., s. 221, 222; Andrzej RYSZKIEWICZ, „Les portraits polonais de Madame Vigee-Lebrun. Nouvelles donnees pour
servir a leur identification et Fhistoire", En/Etm Jn Anńonn/ & JhnsuwT, 1979, t. 20, nr 1, s. 40; Jean FABRE,
TLmN/ny-AngMyrg gt /'Europa <7^ Paris 1984, s. 552; ZAŁĘSKI,
„Polski...", s. 216; Andrzej RYSZKIEWICZ, „Portrety polskie Madame Vigee-Lebrun. Stan badań", [w:] AOMe (7mW
opny. &M<7m z nCzę/ow sztMŻz' &<7yżowrme Mteczy^/nwowi Z/otowt, red. Lech KALINOWSKI, Stanisław MOSSA-
KOWSKI, Zofia OSTROWSKA-KĘBŁOWSKA Wrocław 1998, s. 282; POLACZEK, „Nowy...", s. 174-176; id.,
„Upadek...", s. 76; Gerrit WALCZAK, E/Enhet/i Ugee-CehrMM. Emg ń? Jer E/yngmhon 77ÓP-7<$02, Alten-
burg 2004, s. 57; PIETRUSIŃSKI, op. cit., s. 342, przyp. 67; oraz o Vigee-Lebrun Kathleen NICHOLSON, „Vigee-
Lebrun Elisabeth", [w:] TEeDicńonary..., vol. 32, s. 494-497.
BOUDARD, op. cit., t. 2, s. 46; FORSTNER, op. cit., s. 349.
Zob. np. list Stanisława Augusta do pani Geoffrin, 11 111 1767 oraz 19 IV 1772 r., LEą ótn/rN/mw..., s. 56, 108; list
Stanisława Augusta do Erazma Starzyńskiego, [maj?] 1792 r., Korespon&ngh Ero/oiw AmmEzwa A/gnAn z /<V 7 7^4
77P2, Poznań 1872, s. 239.
Edmund KOTARSKI, ; /norza Ma/ynNtyczMf poczqtAr' w /ńernftMrzepońłte/'WF/-YFZ7 wieTrM, Warszawa
1995, s. 229-252; Jadwiga KOTARSKA, „Motywy akwatyczne w polskich emblematach XVII wieku", [w:] ead., The-
atrum..., s. 197-222; ALCIATUS, op. cit., s. 71, przyp. do w. 3.