DOI Heft:
Nr. 3-4
DOI Artikel:Miziołek, Jerzy: Wniebowstąpienie Chrystusa Henryka H. Siemiradzkiego w kościele przy via San Sebastianello w Rzymie: kilka uwag o Zgromadzeniu Zmartwychwstańców i Mikołaju Gogolu =
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.35031#0262
254
JERZY MtZtOŁEK
Felice 126, obecnej via Sistina, gdzie od 1901 r.
znajduje się tablica pamiątkowa w językach rosyj-
skim i włoskim. Wracał do Rzymu także później
w latach 1845-46 i 1847-48^. W Wiecznym Mie-
ście powstały nie tylko AT777YW6 7/77YZ6, lecz także
pewien niezwykły i niemal proroczy, nieukończo-
ny tekst pt. Rzy777 / R/777, opublikowany po raz
pierwszy w 1842 r.; Gogol niejako przepowiedział
w nim wielkość nowoczesnego Rzymu i w pew-
nym sensie również fakt, iż stanie się on stolicą
Italii, co ziściło się w 1870 r.^ Pisarz nauczył się
włoskiego, zachwycał się bazyliką św. Piotra,
sztuką antyczną i renesansową, studiował literatu-
rę włoską i teksty Ojców Kościoła. W 1838 r., za
sprawą księżnej Zinaidy Wołkońskiej^, która na
stałe mieszkała Rzymie i przeszła tu na katoli-
cyzm, doszło do spotkania pisarza ze zmartwych-
wstańcami Semenenkąi KajsiewiczemW W liście
do jednego z przyjaciół z 17 marca 1838 r. Seme-
nenko pisał: R7*77677777g z ob/777/77 o<7bs*. Jfb/bcbYb/b/,
/' z wyo/bozb/ <7o yb/ w//// w /o/ towurzy.s4w/b, 7b-
<7z;bż /bb/yągo z ną/Y^wzyc/? T/z/Y/ą/Yzyeb /7/'Y7/7*zy
i /loebiw /YtYjr/Yb/bb, Gogo/u, bb/i/' /7/ zuTniayzbuY
Oybgo W777*/0Y67 Jczywy 7777 Y/ow77 bY. Rb/bob-
.sb/b/. Z 7Y7Z77777WT W/b/66 7777777 Y/'ę /7777/ob 7//. Óz/77ć'/767776g77 /6Y/ Y67*C77, /77*Zy/6777 777/o 7/y 7 g/ęb/b/
Z 6Z77.S'6777 /b777ę/y 777OZY* f6Ż 7 77 77 /77*77UY/ę 7776 bęc/z/b g/c/ćY/y 7 7//7.S*zą 7?77Tę c/o 77 76/ Y/'ę 7707*067. Tę
777 77 77777T'z7b/'ę bs'7ęŻ7777, W b/Ó7*6/ 7 777g,S'777y Y/ę 7/z7Y 7776677 //ZW/b/Y/z/Y/'. Abb/7*77/7777, Ż6Y777g O óYo-
W77777YZ6ZyŹ7776 WZ77777 W777//. DobT/ZT// Y/ę W67//6 /?6Z/76Z6Yą7/Óry Ó77, 7777W6/ 777T7Ź6 /T7777 W g/ęb/
b77f7/zo ozyY/77 /bw/ 7/t7YZ77. YY7777bytoyto/Ybr/, /oybY/ 6zy/77 [...] *^. W tydzień później w sonecie
Do AT. Gbgc/77, datowanym 25 marca, Kajsiewicz zawarł takie pełne egzaltacji słowa:
O pobytach Gogola w Rzymie i jego, zwłaszcza ostatnio, wysoko cenionym w Itałii utworze pt. R;'w [zob. Nikołaj
GOGOL, Rowu, a cura di Rita Giułiani, trąd. e notę di A. Romano, eon testo in russo a fronte, Venezia 2003], zob.
Muc-siu T Rowu, op. cit., 2003, s. 428 i passim, z lit. przedmiotu; Daria BORGHESE, Gogo/ u Rowu, Firenze 1957.
Zob. też. Rita GIUL1ANI, Lu YworobgRoyu^ Rowu <b Gogo/. Lu cR7u', gL uALb, /u vhu cub/ru/e ??eRu pnwu wetu'
&L'G77ocen7o, Roma 2002; Tadeusz KOŁAKOWSKI, Rzyw w ubcńcwe/ b/ogru/L M/ło^u/b Gogo/u, [w:] My 7 o;?/'.
Gbccuo/ć czy rnspó/uo/u, Warszawa 1990, s. 174-192; Mario PRAŻ, Gubo ucoc/u^fco, Milano 2003 (1-wsze wyd.
1974) s. 314-316.
Utwór ten pt. Rzyw (urywek), doczekał się polskiego przekładu pióra Jerzego Brzęczkowskiego, zob. Mikołaj GO-
GOL, OpoibuTomb, tłum. Jerzy Brzęczkowski, Julian Tuwim, Jerzy Wyszomirski, (t. II RAw wyń7*uuyc/7 Mikołaja
Gogola, pod red. Ziemowita FEDECK1EGO), Warszawa 1956, s. 233-283. Za zwrócenie mojej uwagi na ten przekład
dziękuję Januszowi Wałkowi. Na temat historii Italii w XIX w. i 'Roma capitale dTtalia' zob. Mieczysław ŻYWCZYN-
SK1, OToc/ry /rowoźyt/ie / 794-/945, Warszawa 1971, passim.
Bogusław MUCHA, Rbó/owu wuz 7 yb^u L^tężuu Zwubu Rb/Lo/błu, [w:] idem, 1T ł/^gu rc^yy-sbic/? łu/oLLuw
t /ibLu/oRłów, Łódź 1995, s. 103-17; Andrzej LITWORNIA, Rzyw Mtcbcuuczu. Roc7u uub /y^^w /<$29-/M/, War-
szawa 2005, s. 228-247. Zob. także BORGHESE 1957 i GIUL1AN1 2002, passim cyt. w przyp. 13.
Na temat Zmartwychwstańców, Gogola i jego kontaktów z Polakami zob. SMOLIKOWSKI, op. cit., s. 89-91 i 115;
Anna KOŚCIÓŁEK, RjTwTwcz ło/Ygrcw&nc/i z/wzy/ueb/w?'. G ir/cowycń yu^zułtwuu/ucń AL/bo/u/b Gogo-
/u, Tornń 2004, s. 17-20 i passim.
's Cyt. za SMOLIKOWSKI, op. cit., s. 89-90.
5. TYcr/ord. ATóY/er; Portret Mikołaja
Gogola, o/ę/' 7777 g/ó/777b, ob. /R46,
AToYbwT/, G77/67l'77 Th67/77boWYb77,
wg La Maesta di Roma
JERZY MtZtOŁEK
Felice 126, obecnej via Sistina, gdzie od 1901 r.
znajduje się tablica pamiątkowa w językach rosyj-
skim i włoskim. Wracał do Rzymu także później
w latach 1845-46 i 1847-48^. W Wiecznym Mie-
ście powstały nie tylko AT777YW6 7/77YZ6, lecz także
pewien niezwykły i niemal proroczy, nieukończo-
ny tekst pt. Rzy777 / R/777, opublikowany po raz
pierwszy w 1842 r.; Gogol niejako przepowiedział
w nim wielkość nowoczesnego Rzymu i w pew-
nym sensie również fakt, iż stanie się on stolicą
Italii, co ziściło się w 1870 r.^ Pisarz nauczył się
włoskiego, zachwycał się bazyliką św. Piotra,
sztuką antyczną i renesansową, studiował literatu-
rę włoską i teksty Ojców Kościoła. W 1838 r., za
sprawą księżnej Zinaidy Wołkońskiej^, która na
stałe mieszkała Rzymie i przeszła tu na katoli-
cyzm, doszło do spotkania pisarza ze zmartwych-
wstańcami Semenenkąi KajsiewiczemW W liście
do jednego z przyjaciół z 17 marca 1838 r. Seme-
nenko pisał: R7*77677777g z ob/777/77 o<7bs*. Jfb/bcbYb/b/,
/' z wyo/bozb/ <7o yb/ w//// w /o/ towurzy.s4w/b, 7b-
<7z;bż /bb/yągo z ną/Y^wzyc/? T/z/Y/ą/Yzyeb /7/'Y7/7*zy
i /loebiw /YtYjr/Yb/bb, Gogo/u, bb/i/' /7/ zuTniayzbuY
Oybgo W777*/0Y67 Jczywy 7777 Y/ow77 bY. Rb/bob-
.sb/b/. Z 7Y7Z77777WT W/b/66 7777777 Y/'ę /7777/ob 7//. Óz/77ć'/767776g77 /6Y/ Y67*C77, /77*Zy/6777 777/o 7/y 7 g/ęb/b/
Z 6Z77.S'6777 /b777ę/y 777OZY* f6Ż 7 77 77 /77*77UY/ę 7776 bęc/z/b g/c/ćY/y 7 7//7.S*zą 7?77Tę c/o 77 76/ Y/'ę 7707*067. Tę
777 77 77777T'z7b/'ę bs'7ęŻ7777, W b/Ó7*6/ 7 777g,S'777y Y/ę 7/z7Y 7776677 //ZW/b/Y/z/Y/'. Abb/7*77/7777, Ż6Y777g O óYo-
W77777YZ6ZyŹ7776 WZ77777 W777//. DobT/ZT// Y/ę W67//6 /?6Z/76Z6Yą7/Óry Ó77, 7777W6/ 777T7Ź6 /T7777 W g/ęb/
b77f7/zo ozyY/77 /bw/ 7/t7YZ77. YY7777bytoyto/Ybr/, /oybY/ 6zy/77 [...] *^. W tydzień później w sonecie
Do AT. Gbgc/77, datowanym 25 marca, Kajsiewicz zawarł takie pełne egzaltacji słowa:
O pobytach Gogola w Rzymie i jego, zwłaszcza ostatnio, wysoko cenionym w Itałii utworze pt. R;'w [zob. Nikołaj
GOGOL, Rowu, a cura di Rita Giułiani, trąd. e notę di A. Romano, eon testo in russo a fronte, Venezia 2003], zob.
Muc-siu T Rowu, op. cit., 2003, s. 428 i passim, z lit. przedmiotu; Daria BORGHESE, Gogo/ u Rowu, Firenze 1957.
Zob. też. Rita GIUL1ANI, Lu YworobgRoyu^ Rowu <b Gogo/. Lu cR7u', gL uALb, /u vhu cub/ru/e ??eRu pnwu wetu'
&L'G77ocen7o, Roma 2002; Tadeusz KOŁAKOWSKI, Rzyw w ubcńcwe/ b/ogru/L M/ło^u/b Gogo/u, [w:] My 7 o;?/'.
Gbccuo/ć czy rnspó/uo/u, Warszawa 1990, s. 174-192; Mario PRAŻ, Gubo ucoc/u^fco, Milano 2003 (1-wsze wyd.
1974) s. 314-316.
Utwór ten pt. Rzyw (urywek), doczekał się polskiego przekładu pióra Jerzego Brzęczkowskiego, zob. Mikołaj GO-
GOL, OpoibuTomb, tłum. Jerzy Brzęczkowski, Julian Tuwim, Jerzy Wyszomirski, (t. II RAw wyń7*uuyc/7 Mikołaja
Gogola, pod red. Ziemowita FEDECK1EGO), Warszawa 1956, s. 233-283. Za zwrócenie mojej uwagi na ten przekład
dziękuję Januszowi Wałkowi. Na temat historii Italii w XIX w. i 'Roma capitale dTtalia' zob. Mieczysław ŻYWCZYN-
SK1, OToc/ry /rowoźyt/ie / 794-/945, Warszawa 1971, passim.
Bogusław MUCHA, Rbó/owu wuz 7 yb^u L^tężuu Zwubu Rb/Lo/błu, [w:] idem, 1T ł/^gu rc^yy-sbic/? łu/oLLuw
t /ibLu/oRłów, Łódź 1995, s. 103-17; Andrzej LITWORNIA, Rzyw Mtcbcuuczu. Roc7u uub /y^^w /<$29-/M/, War-
szawa 2005, s. 228-247. Zob. także BORGHESE 1957 i GIUL1AN1 2002, passim cyt. w przyp. 13.
Na temat Zmartwychwstańców, Gogola i jego kontaktów z Polakami zob. SMOLIKOWSKI, op. cit., s. 89-91 i 115;
Anna KOŚCIÓŁEK, RjTwTwcz ło/Ygrcw&nc/i z/wzy/ueb/w?'. G ir/cowycń yu^zułtwuu/ucń AL/bo/u/b Gogo-
/u, Tornń 2004, s. 17-20 i passim.
's Cyt. za SMOLIKOWSKI, op. cit., s. 89-90.
5. TYcr/ord. ATóY/er; Portret Mikołaja
Gogola, o/ę/' 7777 g/ó/777b, ob. /R46,
AToYbwT/, G77/67l'77 Th67/77boWYb77,
wg La Maesta di Roma