DOI Heft:
Nr. 3-4
DOI Artikel:Dec, Małgorzata: Irena Pokrzywnicka - życie i twórczość: =
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.35031#0291
283
MAŁGORZATA DEC
/rena /Ułrzywzt/cła -życfe /' /Wó/rzAć* *
emperament, odwaga, bezkompromisowość w stosunku do samej siebie, nowe wła-
sne spojrzenie kobiety wyrosłej bez powijaków lub która kiedyś w momencie
^ decyzj i zdobyła się na trudny wysiłek odrzucenia ich raz na zawsze' - pisała w 1931 r.
Nela Samotychowa o kilku ówczesnych polskich artystkach, wymieniając wśród nich, mię-
dzy innymi Irenę Pokrzywnicką, dziś niemał zapomnianą.
Niewiele zachowało się prac artystki, w przeważającej części uiegły zniszczeniu w czasie
II wojny światowej, a obecnie funkcjonują głównie, jako czarno-białe reprodukcje w przed-
wojennych czasopismach. W literaturze polskiej pracą, w której najpełniej zebrano informa-
cje o życiu i twórczości Ireny Pokrzywnickiej, jest katałog^owc/rzy^zg/z/PUr/y^AwEc/^UY//
„Ryto?" 7922-/932, Muzeum Narodowe w Warszawie 11 czerwca - 29 lipca 2001 rr
Irena Bronisława Pokrzywnicka-Borowska^, w jednym z wywiadów powiedziała: T/w-
<7zz7cz/?z .się 3 wzA/z/c/ o g. /Y/no m/T/zA /7, por/ znak/on/ Panny / ó/ońoa w noka...
AfróAa c/ztU/cz c/ecyz/z [...]. Za żar/no .s/a/Py n/opow/on/. Zro.s'zią f/skr/f Ifz7c/c gc/z/A napi-
ja/, żo ko/noia, kió/Y/ po w/o .siYO/o /aia, n/o /o.sa łoózP/ą z taka /nożo/z/ź pow/or/z/oć w.szy.s'i-
ko^. Informacje samej artystki należy uzupełnić. Urodziła się w 1890 rĄ a nie jak do tej
pory uważano 1897 rĄ w miejscowości Woła Zagórska, w parafii Chełmno, w powiecie
"Artykuł powstał na podstawie pracy mgr. „Irena Pokrzywnicką - życie i twórczość" napisanej pod kierunkiem
prof. dr hab. Lechosława Lameńskiego i obronionej w Instytucie Historii Sztuki KUL w 2005 r.
' Nela SAMOTYCHOWA, „Sztuki Płastyczne", Woł/e/n RAąóFzeync!, R. 5:1931, nr 42, s. )0.
* ó/owaT-zys-zew/e H/TysTów PoAł/cł „Py/zn " 7922-7932. Tl/nzen/n Aaro/owe w Rh/^zaw/e 77 czerwca - 29 /pen 2007 r,
[Katalog wystawy] koncepcja wystawy i katalogu Katarzyna NOWAKOWSKA-SITO, Warszawa 2001. Katarzyna No-
wakowska-Sito przytoczyła znane fakty dotyczące, m. in. studiów artystki, a także udziału w pierwszych wystawach
w TZSP, wystaw z grupą „Rytm" (1-1V, VII-XI) i z Grupą Artystów Polskich w Paryżu na Pomszec/ne/ Rj^/ć/wle Xrn-
/owe/ w 1929 r. Powtórzyła informacje dotyczące wystąpienia Ireny Pokrzywnickiej na 77A7/y/zynaro/owe/' RyYów/e
P7ay/yczeł i wystawie Ley Fen//ney Hr/A/ey /'Faroye. Omówiła również ilustracje wykonywane przez artystkę do cza-
sopism i książek, a także do felietonów pisanych na temat mody i sztuki dla pism 3w;'n/, Pen/', 7ygo&/'ł77z/y/rowa//y czy
pracy dla firmy krawieckiej Jeanne Lanvin. Za Anną Sieradzką zwróciła uwagę na podobieństwo ilustracji Ireny Po-
krzywnickiej do rysunków Georgesa Lepape i Paula Iribe. W katalogu pojawiły się także nowe informacje, Katarzyna
Nowakowska-Sito wspomniała o o/razów /wy/ył/cł /' yoAł/c/ nr/yy/ów na rzecz Po/nłów yoyzło&wonycł
na yła/eł wo/ny w 1916 r., w której Pokrzywnicką brała udział, a także zwróciła uwagę na obecność w jej pracach
tematów cyrkowych. W katalogu powtórzono nieprawdziwe dane dotyczące zarówno daty urodzin artystki, udziału w
paryskim 3a7on/'e2ey/'ennyn!, jak i stopnia odznaczenia nadanego Pokrzywnickiej za udział w Powstaniu Warszawskim.
^ Irena POKRZYWNICKĄ, Płró/żyAa, Paryż, luty 1953, s. 1 (oryginalny, odręczny dokument w posiadaniu rodziny artystki).
^ Włp. „Najbardziej kocham... małżeństwo i sztukę. Irena Pokrzywnicką o współczesności i sztuce", An/ier Cze/iwny,
R. 11:1932, nr 3, s. 1.
^ Informacja rodziny artystki.
^ Dotąd znana była i powszechnie podawana data 1897 r.; zob. m in.: Czy wzeyz ł/o /oyey/?, pod red. Stanisława ŁOZY,
MAŁGORZATA DEC
/rena /Ułrzywzt/cła -życfe /' /Wó/rzAć* *
emperament, odwaga, bezkompromisowość w stosunku do samej siebie, nowe wła-
sne spojrzenie kobiety wyrosłej bez powijaków lub która kiedyś w momencie
^ decyzj i zdobyła się na trudny wysiłek odrzucenia ich raz na zawsze' - pisała w 1931 r.
Nela Samotychowa o kilku ówczesnych polskich artystkach, wymieniając wśród nich, mię-
dzy innymi Irenę Pokrzywnicką, dziś niemał zapomnianą.
Niewiele zachowało się prac artystki, w przeważającej części uiegły zniszczeniu w czasie
II wojny światowej, a obecnie funkcjonują głównie, jako czarno-białe reprodukcje w przed-
wojennych czasopismach. W literaturze polskiej pracą, w której najpełniej zebrano informa-
cje o życiu i twórczości Ireny Pokrzywnickiej, jest katałog^owc/rzy^zg/z/PUr/y^AwEc/^UY//
„Ryto?" 7922-/932, Muzeum Narodowe w Warszawie 11 czerwca - 29 lipca 2001 rr
Irena Bronisława Pokrzywnicka-Borowska^, w jednym z wywiadów powiedziała: T/w-
<7zz7cz/?z .się 3 wzA/z/c/ o g. /Y/no m/T/zA /7, por/ znak/on/ Panny / ó/ońoa w noka...
AfróAa c/ztU/cz c/ecyz/z [...]. Za żar/no .s/a/Py n/opow/on/. Zro.s'zią f/skr/f Ifz7c/c gc/z/A napi-
ja/, żo ko/noia, kió/Y/ po w/o .siYO/o /aia, n/o /o.sa łoózP/ą z taka /nożo/z/ź pow/or/z/oć w.szy.s'i-
ko^. Informacje samej artystki należy uzupełnić. Urodziła się w 1890 rĄ a nie jak do tej
pory uważano 1897 rĄ w miejscowości Woła Zagórska, w parafii Chełmno, w powiecie
"Artykuł powstał na podstawie pracy mgr. „Irena Pokrzywnicką - życie i twórczość" napisanej pod kierunkiem
prof. dr hab. Lechosława Lameńskiego i obronionej w Instytucie Historii Sztuki KUL w 2005 r.
' Nela SAMOTYCHOWA, „Sztuki Płastyczne", Woł/e/n RAąóFzeync!, R. 5:1931, nr 42, s. )0.
* ó/owaT-zys-zew/e H/TysTów PoAł/cł „Py/zn " 7922-7932. Tl/nzen/n Aaro/owe w Rh/^zaw/e 77 czerwca - 29 /pen 2007 r,
[Katalog wystawy] koncepcja wystawy i katalogu Katarzyna NOWAKOWSKA-SITO, Warszawa 2001. Katarzyna No-
wakowska-Sito przytoczyła znane fakty dotyczące, m. in. studiów artystki, a także udziału w pierwszych wystawach
w TZSP, wystaw z grupą „Rytm" (1-1V, VII-XI) i z Grupą Artystów Polskich w Paryżu na Pomszec/ne/ Rj^/ć/wle Xrn-
/owe/ w 1929 r. Powtórzyła informacje dotyczące wystąpienia Ireny Pokrzywnickiej na 77A7/y/zynaro/owe/' RyYów/e
P7ay/yczeł i wystawie Ley Fen//ney Hr/A/ey /'Faroye. Omówiła również ilustracje wykonywane przez artystkę do cza-
sopism i książek, a także do felietonów pisanych na temat mody i sztuki dla pism 3w;'n/, Pen/', 7ygo&/'ł77z/y/rowa//y czy
pracy dla firmy krawieckiej Jeanne Lanvin. Za Anną Sieradzką zwróciła uwagę na podobieństwo ilustracji Ireny Po-
krzywnickiej do rysunków Georgesa Lepape i Paula Iribe. W katalogu pojawiły się także nowe informacje, Katarzyna
Nowakowska-Sito wspomniała o o/razów /wy/ył/cł /' yoAł/c/ nr/yy/ów na rzecz Po/nłów yoyzło&wonycł
na yła/eł wo/ny w 1916 r., w której Pokrzywnicką brała udział, a także zwróciła uwagę na obecność w jej pracach
tematów cyrkowych. W katalogu powtórzono nieprawdziwe dane dotyczące zarówno daty urodzin artystki, udziału w
paryskim 3a7on/'e2ey/'ennyn!, jak i stopnia odznaczenia nadanego Pokrzywnickiej za udział w Powstaniu Warszawskim.
^ Irena POKRZYWNICKĄ, Płró/żyAa, Paryż, luty 1953, s. 1 (oryginalny, odręczny dokument w posiadaniu rodziny artystki).
^ Włp. „Najbardziej kocham... małżeństwo i sztukę. Irena Pokrzywnicką o współczesności i sztuce", An/ier Cze/iwny,
R. 11:1932, nr 3, s. 1.
^ Informacja rodziny artystki.
^ Dotąd znana była i powszechnie podawana data 1897 r.; zob. m in.: Czy wzeyz ł/o /oyey/?, pod red. Stanisława ŁOZY,