Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (69.2007)

340

ANNA WIERZBICKA


4. G. 7?/c/Rgr; Las, 2993, o/.
797x732 c/n, Z9zo?y G&4

(1982) oraz nagrody Oskara Kokoschki (1985).
Malarz, początkowo tworzący w realistycznym sty-
lu, uległ wpływom abstrakcyjnej i konceptualnej
sztuki amerykańskiej. Tworzył obrazy, których
punktem wyjścia była fotografia. Wykonane przez
siebie zdjęcia nakładał na powierzchnię płótna od-
twarzając dokładnie poszczególne formy i kolory.
Następnie zamazywał i rozsinarowywał farbę. Obra-
zy, dzięki uzyskanemu w ten sposób swoistemu
efektowi y/ń/nnto tworzyły iluzję rzeczywistości, su-
gerowały raczej niż wiernie przedstawiały konkret-
ny krajobraz lub miejsce. Obecnie artysta wykonuje
abstrakcyjne płótna, które wyróżniają nakładające
się na siebie kolejne warstwy farby. Farbę tę rozcie-
ra lub zdrapuje, by wyłonić spodnią warstwę. Po-
zbawione głębi, zapełnione smugami koloru obrazy,
na których powierzchni widoczne są ślady narzędzi
stosowanych przez twórcę, kojarzą się z oknami,
przez które oglądający patrzy na zewnętrzny świat.

Wystawa w J. Paul Getty Museum prezentowała 12
obrazów Richtera z 2005 r. Początkowo cykl ten
nosił tytuł ATa/anyAw aLyAakcy/ńe, artysta jednak
zmienił jego nazwę na J%/<3 (Las*). Ogromne werty-
kalne płótna wyróżniają grube, pionowe smugi barw,
odsłaniające spodnie warstwy (il.4). Poszczególne
obrazy utrzymane są w kolorach monochromatycz-
nych - szarościach, zieleniach, brązach i oranżach
Zestawienie prac Richtera z dziełami Friedricha
było pomysłem tyle ryzykownym, co znakomitym.
Oglądając płótna obu artystów nie mamy świadomo-
ści dzielącego ich czasu. Wydaje się raczej, że patrzy-
my na ten sam świat widziany z różnej perspektywy.
Bliskiej i pełnej ekspresji Richtera oraz odległej, lecz
bardziej intymnej Friedricha. Instalacje Richtera osa-
czają widza, zawierają większy ładunek emocjonal-
ny. Płótna Friedricha z kolei sprzyjają kontemplacji,
są bardziej wyciszone, spokojniejsze. Artysta,
w przeciwieństwie do Richtera, nie tworzył serii, lecz
pojedyncze obrazy, utrzymane w intymnej skali
i zdradzające świetne opanowanie rzemiosła oraz
techniki.. Prace Friedricha z fotograficzną niemal
precyzją oddają detale natury, podczas gdy płótna
Richtera kojarzą się z celowo zamazaną, niewyraź-
ną fotografią lub zdjęciem rentgenowskim. Mono-
chromatyczny koloryt niektórych obrazów Richtera
pasuje do melancholijnego nastroju i podobnego
kolorytu dzieł Friedricha. Pomimo tych różnic pej-
zaże obu twórców zmuszają i skłaniają widza do re-
fleksji. Sugerują subiektywne podejście do sztuki.
Uzupełnieniem wystawy było czternaście płócien
z Drezna pędzla różnych artystów zestawionych z 22
pracami wchodzącymi w skład stałej kolekcji Get-
ty'ego. Rozwieszone w poszczególnych salach mu-
zeum zmuszały oglądającego do samodzielnego
poszukiwania. Widz stał się więc aktywnym uczestni-
kiem pokazu. Tropienie i wynajdywanie obrazów
wciągało i bawiło. Małe wiejskie miasteczko pędzla
czołowego niemieckiego ekspresjonisty Karla
Schmidt-Rottluffa zawieszono obok płótna Edwarda
Maneta przedstawiającego inwalidę kuśtykającego
po pustej paryskiej ulicy ozdobionej narodowymi fla-
gami, ekspresyjne portrety Maksa Liebermanna
umieszczono obok portreńi wykonanego przez Pier-
re'a-Augustę'a Renoira, cztery szpeńie, nagie kobiety
Lovisa Corintha powieszono obok akademicko po-
prawnego portretu leżących kobiet pędzla Johna Wil-
liama Godwarda. Zestawienia te pozwalały spojrzeć
na sztukę świeżym okiem, wolnym od przyjętych
schematów. Takie też było przesłanie całej wystawy.