DOI Heft:
Nr. 1-2
DOI Artikel:Jurkowlaniec, Tadeusz: Małpa, lew i paralityk: kilka uwag o dekoracji rzeźbiarskiej prezbiterium kościoła Mariackiego w Krakowie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.34904#0030
24
TADEUSZ JuRKOWLANIEC
27. /7n?z/?/2<?7i'm7i ło.śc7'o/u
Mur/ńc^bgo. Ko/r.so/e /A*. 4. o/.
Fot. 7777A'Ou7u777UC (^OOP)
O stosowaniu omawianego zabiegu technicznego przez kamieniarzy w Krakowie
świadczą mostki łączące głownię miecza z suknią w przedstawieniu św. Katarzyny (S. i;
ił. 2) czy w wizerunku Marii z Dzieciątkiem (ES; ił. 7) - między głowami postaci a wklę-
słym profilem ościeży (figurka Jezusa nie zachowała się; ślad po walcowatym mostku na
wklęsce klucza). Jednakże dodatkowe człony obu rzeźb mariackich są mało widoczne
(nieznaczne lub ukryte), a na konsoli (N.3.a; il. 14, 16-17) podpórka ręki młodzieńca,
wystawiona na plan pierwszy, od razu rzuca się w oczy. Niewątpliwie zawieszona w prze-
strzeni kamienna ręka atlanta - odsunięta i od korpusu postaci, i od wpuszczonego w mur
bloku wspornika - wymagała specjalnego wzmocnienia. Jeżeli obecny kształt podpórki
jest zamierzony i definitywny, a nie stanowi fazy pośredniej do dalszego odkuwania dzie-
ła (czego odrzucić całkowicie nie można), to rodzi się dylemat, czy układ lewej ręki posta-
ci był na tyle znaczący, że zdecydowano się na wprowadzenie tak widocznego elementu
konstrukcyjnego, czy też odwrotnie - chodziło o demonstrację tajników rzemiosła i ma to
jakieś zagadkowe, dziś chyba nieczytelne znaczenie, może związane z ówczesnymi oby-
czajami kamieniarzy, czy też z ich szczególnym poczuciem humoru*^. Najmniej prawdo-
podobne wydaje się przypuszczenie, że omawiana część wspornika wyobraża przedmiot
rzeczywisty, krótką belkę^ - element rusztowania lub więźby dachowej - wynoszoną
ostentacyjnie czy raczej bezczelnie z placu budowy.
^ Richard HAMANN-MAC LEAN, „Krinstlerlaunen im Mittelalter" [w:] TTmMo/?
hrsg. von Friedrich MÓBIUS und Ernst SCHUBERT, Weimar 1987, s. 385-452.
^ Tak prawdopodobnie należy interpretować element jednego z rzygaczy w dolnej kondygnacji wieży kościoła w Larbro
TADEUSZ JuRKOWLANIEC
27. /7n?z/?/2<?7i'm7i ło.śc7'o/u
Mur/ńc^bgo. Ko/r.so/e /A*. 4. o/.
Fot. 7777A'Ou7u777UC (^OOP)
O stosowaniu omawianego zabiegu technicznego przez kamieniarzy w Krakowie
świadczą mostki łączące głownię miecza z suknią w przedstawieniu św. Katarzyny (S. i;
ił. 2) czy w wizerunku Marii z Dzieciątkiem (ES; ił. 7) - między głowami postaci a wklę-
słym profilem ościeży (figurka Jezusa nie zachowała się; ślad po walcowatym mostku na
wklęsce klucza). Jednakże dodatkowe człony obu rzeźb mariackich są mało widoczne
(nieznaczne lub ukryte), a na konsoli (N.3.a; il. 14, 16-17) podpórka ręki młodzieńca,
wystawiona na plan pierwszy, od razu rzuca się w oczy. Niewątpliwie zawieszona w prze-
strzeni kamienna ręka atlanta - odsunięta i od korpusu postaci, i od wpuszczonego w mur
bloku wspornika - wymagała specjalnego wzmocnienia. Jeżeli obecny kształt podpórki
jest zamierzony i definitywny, a nie stanowi fazy pośredniej do dalszego odkuwania dzie-
ła (czego odrzucić całkowicie nie można), to rodzi się dylemat, czy układ lewej ręki posta-
ci był na tyle znaczący, że zdecydowano się na wprowadzenie tak widocznego elementu
konstrukcyjnego, czy też odwrotnie - chodziło o demonstrację tajników rzemiosła i ma to
jakieś zagadkowe, dziś chyba nieczytelne znaczenie, może związane z ówczesnymi oby-
czajami kamieniarzy, czy też z ich szczególnym poczuciem humoru*^. Najmniej prawdo-
podobne wydaje się przypuszczenie, że omawiana część wspornika wyobraża przedmiot
rzeczywisty, krótką belkę^ - element rusztowania lub więźby dachowej - wynoszoną
ostentacyjnie czy raczej bezczelnie z placu budowy.
^ Richard HAMANN-MAC LEAN, „Krinstlerlaunen im Mittelalter" [w:] TTmMo/?
hrsg. von Friedrich MÓBIUS und Ernst SCHUBERT, Weimar 1987, s. 385-452.
^ Tak prawdopodobnie należy interpretować element jednego z rzygaczy w dolnej kondygnacji wieży kościoła w Larbro