DOI Heft:
Nr.4
DOI Artikel:Długołe̜cka, Hanna: Ekslibrysy Stanisława Ignacego Witkiewicza
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.34904#0437
427
HANNA DŁUGOŁĘCKA
OTrryzawo, SzArota Gtówna DanJ/owa
C/<r,s7/7)/i',si' .SZuw'.s7uwu /gnącego RZfłtcwtczą
^ "Witkacolodzy mają poniekąd szczęście - swoje badania i pracę poświęcają bo-
\/\ / wiem postaci o niecodziennym spektrum zainteresowań. To szczęście odnosi
Y Y się jednak nie tylko do faktu niezwykłej wielostronności i zadziwiająco szero-
kiej skali twórczej Stanisława Ignacego Witkiewicza, ale również, a może przede wszyst-
kim zawiera się w tym, że twórczość tego artysty jest wciąż niezamkniętą księgą. Czy po
tylu latach jest jeszcze coś do odkrycia w Witkacym? „Nie ma obawy - pisał Konstanty
Puzyna - Witkacy wyżywi jeszcze kiłka pokoleń badaczy"h W 1990 r. Irena Jakimowicz
przy współudziale Anny Żakiewicz wydała katalog wszystkich znanych dzieł malarza-.
Katalog ten obejmuje ponad trzy tysiące prac. W słowie wstępnym autorka pisze:
„Wprawdzie nasz katalog obejmuje sporą ilość, bo 3073 pozycje, zważywszy jednak na
przekazaną wiadomość, że na początku lat 30. XX w. Witkacy ogłosił wykonanie 5000
portretu trzeba przyznać, że dalecy jesteśmy od pełnego obrazu artysty. I być może - mimo
dużych zniszczeń - czeka nas jeszcze wiele niespodzianek. A jak doświadczenie uczy,
wśród nowych znalezisk mogą się pojawić prawdziwe rewelacje"^. Rewelacją było nie-
wątpliwie odkrycie, omal w przededniu wystawy, portretu Leona Chwistka -
/Tykno MrńyńCh Autorka zaś niniejszego artykułu z przyjemnością informuje, iż natknęła
się na jedną z niespodzianek. Podczas sporządzania kwerendy, dotyczącej badań bibliolo-
gicznych, w magazynie Biblioteki Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, odkryła dwa
nikomu dotąd nieznane ekslibrysy autorstwa Witkacego^.
W stosunku do całej twórczości ekslibrysy stanowią znikomy procent spuścizny Wit-
kiewicza-malarza. Temat wart jest jednak przybliżenia, gdyż z jednej strony stanowi od-
rębne zagadnienie, z drugiej zaś jest dopełnieniem malarskiej twórczości artysty. Ponadto
zagadnieniu temu nie poświęcono nigdy uwagi, wypada zatem, ujmując je całościowo,
przed omówieniem nieznanych, przedstawić również pozostałe ekslibrysy Witkacego.
Obecnie znamy osiem ekslibrysów, których wykonanie przypisuje się Stanisławowi
Ignacemu Witkiewiczowi. Liczba ta w żaden sposób nie odzwierciedla ich rzeczywistej
ilości. Prawdopodobnie Witkacy stworzył znacznie więcej tego typu rysunków.
' Konstanty PUZYNA, YtanAAw/gnący Ti/Łcwicz, Dramaty, T.l, Warszawa: 1972, s. 21.
Atan/Uaw /gnący 04'tD'cwicz Zt?&5-Z939 kata/og wa/arWcA oprać. Irena JAKIMOWICZ przy współpracy
Anny ŻAKIEWICZ, Warszawa: Muz. Nar., 1990.
^ Ibid., Słowo wstępne.
^ Ibid., il. 11.
^ Odkrycia dokonałam wraz z kolegą, kustoszem dyplomowanym Pawiem Tanewskim, pracownikiem Biblioteki SGH
w Warszawie w zbiorach Biblioteki SGH, pierwszego: Z2r ZaArA Ti/Aacy, dn. 12. 05. 2009 r.; drugiego: 4/goraA
w Kraka dn. 23. 03. 2010 r.
HANNA DŁUGOŁĘCKA
OTrryzawo, SzArota Gtówna DanJ/owa
C/<r,s7/7)/i',si' .SZuw'.s7uwu /gnącego RZfłtcwtczą
^ "Witkacolodzy mają poniekąd szczęście - swoje badania i pracę poświęcają bo-
\/\ / wiem postaci o niecodziennym spektrum zainteresowań. To szczęście odnosi
Y Y się jednak nie tylko do faktu niezwykłej wielostronności i zadziwiająco szero-
kiej skali twórczej Stanisława Ignacego Witkiewicza, ale również, a może przede wszyst-
kim zawiera się w tym, że twórczość tego artysty jest wciąż niezamkniętą księgą. Czy po
tylu latach jest jeszcze coś do odkrycia w Witkacym? „Nie ma obawy - pisał Konstanty
Puzyna - Witkacy wyżywi jeszcze kiłka pokoleń badaczy"h W 1990 r. Irena Jakimowicz
przy współudziale Anny Żakiewicz wydała katalog wszystkich znanych dzieł malarza-.
Katalog ten obejmuje ponad trzy tysiące prac. W słowie wstępnym autorka pisze:
„Wprawdzie nasz katalog obejmuje sporą ilość, bo 3073 pozycje, zważywszy jednak na
przekazaną wiadomość, że na początku lat 30. XX w. Witkacy ogłosił wykonanie 5000
portretu trzeba przyznać, że dalecy jesteśmy od pełnego obrazu artysty. I być może - mimo
dużych zniszczeń - czeka nas jeszcze wiele niespodzianek. A jak doświadczenie uczy,
wśród nowych znalezisk mogą się pojawić prawdziwe rewelacje"^. Rewelacją było nie-
wątpliwie odkrycie, omal w przededniu wystawy, portretu Leona Chwistka -
/Tykno MrńyńCh Autorka zaś niniejszego artykułu z przyjemnością informuje, iż natknęła
się na jedną z niespodzianek. Podczas sporządzania kwerendy, dotyczącej badań bibliolo-
gicznych, w magazynie Biblioteki Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, odkryła dwa
nikomu dotąd nieznane ekslibrysy autorstwa Witkacego^.
W stosunku do całej twórczości ekslibrysy stanowią znikomy procent spuścizny Wit-
kiewicza-malarza. Temat wart jest jednak przybliżenia, gdyż z jednej strony stanowi od-
rębne zagadnienie, z drugiej zaś jest dopełnieniem malarskiej twórczości artysty. Ponadto
zagadnieniu temu nie poświęcono nigdy uwagi, wypada zatem, ujmując je całościowo,
przed omówieniem nieznanych, przedstawić również pozostałe ekslibrysy Witkacego.
Obecnie znamy osiem ekslibrysów, których wykonanie przypisuje się Stanisławowi
Ignacemu Witkiewiczowi. Liczba ta w żaden sposób nie odzwierciedla ich rzeczywistej
ilości. Prawdopodobnie Witkacy stworzył znacznie więcej tego typu rysunków.
' Konstanty PUZYNA, YtanAAw/gnący Ti/Łcwicz, Dramaty, T.l, Warszawa: 1972, s. 21.
Atan/Uaw /gnący 04'tD'cwicz Zt?&5-Z939 kata/og wa/arWcA oprać. Irena JAKIMOWICZ przy współpracy
Anny ŻAKIEWICZ, Warszawa: Muz. Nar., 1990.
^ Ibid., Słowo wstępne.
^ Ibid., il. 11.
^ Odkrycia dokonałam wraz z kolegą, kustoszem dyplomowanym Pawiem Tanewskim, pracownikiem Biblioteki SGH
w Warszawie w zbiorach Biblioteki SGH, pierwszego: Z2r ZaArA Ti/Aacy, dn. 12. 05. 2009 r.; drugiego: 4/goraA
w Kraka dn. 23. 03. 2010 r.