DOI Heft:
Nr. 1-2
DOI Artikel:Nowiński, Janusz: Malowidła Łukasza Raedtke, freskanta 1 połowy XVIII wieku, w pocysterskim kościele w Lądzie nad Wartą
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.34904#0165
MALOWIDŁA ŁUKASZA RAEDTKE W POCYSTERSKIM KOŚCIELE W LĄDZIE NAD WARTĄ
159
9. AWscfó/ pw. MAŁP z .s*w. Miło/a/a w Eąr/z/T, Łnło.sz PćzcPWc, Mater
Omnium - Matka Boża opiekunką wiernych czcicieli, na Ył/epzenzM
góńrocaogo /"a/nzenza /zYzzz,sc/7/zz. Fot aafor
Matki Bożej prezentuje banderolę z cytatem z Księgi PrzyMów 8, 21: UT DITEM DILI-
GENTES ME - aby ubogacić miłujących mnie. Para aniołów poniżej prezentuje owalną
tarczę z herbem zakonu cystersów: na czerwonym polu w otoczeniu srebrnych lilii owalny
medalion, w polu którego biało granatowe pasy w skos ku leweg'. Pozostałą część kom-
pozycji, poniżej spowitego obłokami anielskiego kręgu z Matką Bożą w centrum, wypeł-
nia aż po horyzont monumentalna architektura klasztorna, ukazana w perspektywicznym
ujęciu. Charakterystyczne są tu schematy czworobocznych planów budowli, typowe dla
cysterskich założeń: trzyskrzydłowy klasztor przylegający do gmachu świątyni z niską
sygnaturką na dachu. Trudno doszukać się w tym przedstawieniu wyobrażenia konkretne-
go cysterskiego opactwa, na pewno nie jest to Ląd ani też, występujące często w cyster-
skiej ikonografii, Citeaux - opactwo-matka wszystkich klasztorów cysterskich. Jest to
zatem symboliczne wyobrażenie cysterskiego cenobium o charakterze uniwersalnym, ilu-
strujące opiekę i hojność łask Marii dla każdego z poświęconych Jej cysterskich klaszto-
rów. Trudno oprzeć się wrażeniu, że temat kompozycji przerósł umiejętności warsztatowe
młodego malarza. O ile scena z Matką Bożą w otoczeniu aniołów, pomimo drobnych
błędów anatomicznych, zachowuje ilustracyjną poprawność, to przedstawienie architek-
tury razi błędami w wykreślaniu perspektywy prezentowanych budowli.
Ostatni z cyklu trzech fresków ukazuje Matkę Bożą jako Omamm - orędownicz-
kę wszystkich wiernych, a zwłaszcza narodu sarmackiego (il. 9). Kompozycja powiela
kolorystyka i kompozycja tego herbu różni się od oficjalnego godła cystersów, na którym w błękitnym polu tarczy
widnieją lilie srebrne w sześciu pasach w słup, w środku pola tarcza z czerwoną bordiurą, w której naprzemienne pasy
błękitne i złote od prawej w skos ku lewej.
159
9. AWscfó/ pw. MAŁP z .s*w. Miło/a/a w Eąr/z/T, Łnło.sz PćzcPWc, Mater
Omnium - Matka Boża opiekunką wiernych czcicieli, na Ył/epzenzM
góńrocaogo /"a/nzenza /zYzzz,sc/7/zz. Fot aafor
Matki Bożej prezentuje banderolę z cytatem z Księgi PrzyMów 8, 21: UT DITEM DILI-
GENTES ME - aby ubogacić miłujących mnie. Para aniołów poniżej prezentuje owalną
tarczę z herbem zakonu cystersów: na czerwonym polu w otoczeniu srebrnych lilii owalny
medalion, w polu którego biało granatowe pasy w skos ku leweg'. Pozostałą część kom-
pozycji, poniżej spowitego obłokami anielskiego kręgu z Matką Bożą w centrum, wypeł-
nia aż po horyzont monumentalna architektura klasztorna, ukazana w perspektywicznym
ujęciu. Charakterystyczne są tu schematy czworobocznych planów budowli, typowe dla
cysterskich założeń: trzyskrzydłowy klasztor przylegający do gmachu świątyni z niską
sygnaturką na dachu. Trudno doszukać się w tym przedstawieniu wyobrażenia konkretne-
go cysterskiego opactwa, na pewno nie jest to Ląd ani też, występujące często w cyster-
skiej ikonografii, Citeaux - opactwo-matka wszystkich klasztorów cysterskich. Jest to
zatem symboliczne wyobrażenie cysterskiego cenobium o charakterze uniwersalnym, ilu-
strujące opiekę i hojność łask Marii dla każdego z poświęconych Jej cysterskich klaszto-
rów. Trudno oprzeć się wrażeniu, że temat kompozycji przerósł umiejętności warsztatowe
młodego malarza. O ile scena z Matką Bożą w otoczeniu aniołów, pomimo drobnych
błędów anatomicznych, zachowuje ilustracyjną poprawność, to przedstawienie architek-
tury razi błędami w wykreślaniu perspektywy prezentowanych budowli.
Ostatni z cyklu trzech fresków ukazuje Matkę Bożą jako Omamm - orędownicz-
kę wszystkich wiernych, a zwłaszcza narodu sarmackiego (il. 9). Kompozycja powiela
kolorystyka i kompozycja tego herbu różni się od oficjalnego godła cystersów, na którym w błękitnym polu tarczy
widnieją lilie srebrne w sześciu pasach w słup, w środku pola tarcza z czerwoną bordiurą, w której naprzemienne pasy
błękitne i złote od prawej w skos ku lewej.