Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (72.2010)

i 60

JANUSZ NOWIŃSKI

7 0. TCofc/ó/ w. 7VMP
/' .św. AJAo/a/a w TLąe/z/e,
ŁrAa.sz /7a<?r7Au,
Św. Urszula przy łożu
śmierci cystersa, yfay/t na
/?ó/no en ego
ranuenia ^nan^gp^n.
Eo7 aator


schemat pierwszego malowidła z grupą adorujących cystersów. Maria z Dzieciątkiem Je-
zus zasiada na tronie z obłoków z berłem w dłoni. Jej błękitny płaszcz jest szeroko roz-
wiany i podtrzymywany przez aniołów. Jeden z klęczących u stóp Marii aniołów
wypowiada pozdrowienie: AVE MARIA, drugi wskazuje na trzymany słoneczny emble-
mat z monogramem imienia „Maria". Na banderoli biegnącej u stóp Matki Bożej widnieje
napis: BEATAM [me] DICUNT OMNES GENER[a]T[io]NES LU(AE 1 - błogosławioną
zwać mnie będą wszystkie narody, [Ewangelia] Łukasza, 1". Klęczący w adoracji przed
Marią wiemi zgrupowani są według hierarchii stron. Po prawej stronie Matki Bożej uka-
zana jest magnateria i szlachta z królem Janem III Sobieskim na czele. Monarcha klęczy
prawym problem wznosząc złożone do modlitwy dłonie, odziany w purpurowy płaszcz
podbity gronostajem. Przy nim klęczą przedstawiciele magnaterii w kaftanach z żabotami
pod szyją i perukami na głowie. Ich zachodnioeuropejski strój wyraźnie różni się od ubioru
klęczących w głębi przedstawicieli szlachty, o wysoko podgolonych głowach, w żupanach
i deliach. Po przeciwnej stronie ukazani są mieszczanie i chłopi w charakterystycznych stro-
jach i fryzurach głów. W obu grupach postaci pierwszego planu przedstawione zostały
z dbałością o detale fizjonomii i stroju, postaci dalszego planu zostały schematycznie
naszkicowane. Ukazana na fresku postać zmarłego w 1696 r. króla Jana III Sobieskiego

"" Cytat poprawnie powinien brzmieć: /?e<7tm?7 we r/ieent cwne.s' geTie/^Pone^. ŻMcaw 7 [48].