Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (72.2010)

198

RECENZJE

we WrocławiuT Właściwej syntezy w tej dziedzinie
dotąd jednak brakowało.
Nieco niedoszacowany obszar badawczy docze-
kał się obecnie monumentalnego opracowania
w postaci prezentowanego tu katalogu zasobów wro-
cławskiego muzeum w określonym tytułem zakresie.
Charakter pubiikacji warunkuje, iż stanowi ona je-
dynie /?U7W joro toto omówienia całego dorobku
malarskiego nowożytnego Śląska, jednak wobec ob-
szerności zasobów muzealnych, jest ona bardzo re-
prezentatywna. Można porównać ją z katalogami
zbiorów małarstwa Germanisches Nationalmuseum
w Norymberdze, dotyczącymi XVI i XVII wĄ z któ-
rych zwłaszcza ten ostatni służy wielu badaczom
jako podręcznik do konsultacji mniej znanych na-
zwisk malarzy z tego czasu na terenie całej Rzeszy
Niemieckiej.
Rzetelnie przygotowana (dwa szczegółowe in-
deksy, bogata bibliografia, modelowo opracowane
hasła katalogowe połączone z biogramami artystów)
i pięknie wydana (interesująca okładka, miły dla oka
układ graficzny, dobry papier, dobrze przeważnie
wyważone tonalnie ilustracje - w ogromnej więk-
szości barwne) książka ujawnia też nie do końca
zwykle uświadamiane bogactwo zasobów placówki,
prezentując np. licznie tu zachowane dzieła znako-
mitego Michaela Wilłmanna z różnych okresów jego
twórczości (aż 41 obiektów), choć można by się za-
stanawiać, czy niektóre z tych prac nie powstały
z pomocą warsztatu''. Wiele, czy nawet większość
omówionych w tomie malowideł oczywiście nie do-
sięga klasą prac tego mistrza, ale i one stanowią no-
śniki ważnych informacji historycznych, tym
bardziej, że - j ak już zostało wspomniane - wszystki e
pozycje katalogowe zawierają równie szczegółowe
i wnikliwe omówienia oraz komentarze, niejedno-
krotnie przynoszące całkowicie nowe wiadomości.
Równie istotny jest w publikacji wartościowy
artykuł wprowadzający Marka Pierzchały, dotyczą-
cy historii kolekcjonerstwa i zbiorów we Wrocławiu,

Teil", XVI, 1992, s. 11-41, oraz„Schle-
sische Malerei 1520-1620, 2. Teil", AfMzeańic,
XVII, 1993, s. 7-56.
^ Ewa HOUSZKA, /M Ńąs7m AŁ7-AŁ777 w.
[kat.wyst.], Muzeum Narodowe we Wrocławiu 1984.
^ Kurt LÓCHER [u.a.], 7Xe Ccwu/Je <7e.y 76.
&7-A iw GerwunMcAe/j 7Vuńonu/wM^gMw Ostflldem-Ruit
1997; Andreas TACKĘ, 72/'c 77. Jnńr/ww-
iw Gb/wM/zAcAgn 7Vuiiunu/wM^6Mw, Mainz 1995.
^ Dotyczy to np. obrazu A77ioVe/wy &w7<wyąww z Lubią-

wydrukowany - co godne podkreślenia - w języku
polskim i niemieckim. Nie stanowi on wprawdzie
opracowania pionierskiego^, o czym zresztą autor
wspomina, ale bardzo logicznie i zręcznie podsumo-
wuje dotychczasową wiedzę na ten temat, stając się
przydatnym przewodnikiem dla zainteresowanych
tematem, a chcących pogłębić wiedzę odsyła do dal-
szej lektury poprzez skrupulatnie stosowane przypi-
sy. Pewien niedosyt pozostawia fakt, iż omawiany
tekst ma węższy zakres, niż cały katalog, ale można
to zrozumieć: historia śląskiego zbieractwa poza
największym miastem tego terytorium jest znana
jeszcze dalece niewystarczająco i szczupłość pod-
stawowych badań oraz publikacji w tym zakresie
sprawia, ze czas na sporządzenie odpowiedniego
tekstu syntetycznego jeszcze nie nadszedł.
Powracając do właściwego katalogu, podkreślić
raz jeszcze należy nowatorstwo szeregu zawartych
w nim informacji, w tym atrybucji, na co dobry przy-
kład stanowi przypisanie przez Marka Pierzchałę
zwracającego uwagę klasą manierystycznego obra-
zu z epitafium Josefa Rindfleischa we wrocławskim
kościele św. Elżbiety (ok. 1600) stosunkowo dobrze
już udokumentowanemu, lecz mniej znanemu
z dzieł miejscowemu twórcy, Johannowi Twengero-
wi (1543-1603)9; ^ propozycja atrybucyjna wydaje
się bardzo prawdopodobna. Żałować należy jednak,
że nie wszystkie anonimowe dotąd, dobrej klasy
dzieła w Muzeum doczekały się sprecyzowania au-
torstwa, co dotyczy np. wybitnego portretu Georga
von Logau z połowy XVI w., choć naturalnie nie za-
wsze jest to łatwe'4
Wyartykułowane tu drobne uwagi krytyczne,
których sformułowanie jest zwyczajowym obowiąz-
kiem recenzenta, w niczym nie naruszają bardzo po-
zytywnej oceny omawianego tomu. Wrocławscy
muzealnicy dostarczyli polskiemu czytelnikowi pu-
blikację modelową, wzorowaną na profesjonalnych
katalogach wiodących instytucji tego typu na świę-
cie i godną naśladowania przez inne muzea w kraju.

ża, datowanego na ok. 1695 r. - s. 251-252, nr i il. 188.
^ W tym kontekście trzeba zwłaszcza wskazać na stosun-
kowo niedawny, obszerny tom Ań/zca ^ztałt w <7aw7V777
JH^c^awm, red. Piotr ŁUKASZEWICZ, Wrocław 1998.
9 PIERZCHAŁA, HOUSZKA, LEJMAN, ŁUKASZE-
WICZ, MnAmyPw ..., s. 144-146, nr i il. 54. Bio-
gram artysty ibid.., s. 140.
Ibid., s. 144-!46s. 85-87, nr i il. 11. Autorka hasła, Ewa
Houszka, przedstawiła jednak swoje supozycje pod tym
kątem (krąg Wolfa Hubera).