DOI Heft:
Nr. 3
DOI Artikel:Omilanowska-Kiljańczyk, Małgorzata: Defortyfikacja Gdańska na tle przekształceń miast niemieckich w XIX wieku
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.34904#0315
DEFORTYFIKACJA GDAŃSKA NA TLE PRZEKSZTAŁCEŃ MIAST NIEMIECKICH W XIX WIEKU
307
9. fLo/cA/ D/Y/nw .Sicczwowc/, 7Y77, 4rc7?7wnw 7Y//?.s7iL'owc w Gć/u/i.sAn, .sygit 7727-77
nadano formy neogotyckich, zwieńczonych krenelażem słupów, pomiędzy którymi roz-
pięto żelazne skrzydła bramneW W 1878 r. przeprowadzono przebicie wałów po bokach
Bramy Wyżynnej, co pozwoliło na utworzenie dodatkowych przejazdów udrażniających
komunikację z miastem^. O ile przejazdy boczne przepruto stosunkowo szybko o tyle
prace przy przebudowie samej bramy i uzupełnianiu jej dekoracji, ukończono dopiero
w 1885 rW Wreszcie w 1880 r. podjęto zaprojektowanie przebudowy Bramy św. Jakuba,
żaden z trzech zachowawczych projektów nie został jednak zrealizowany i ostatecznie
w 1881 r. nowożytną strukturę rozebrano i zastąpiono znacznie szerszą neogotycką cegla-
ną bramąW
Władze wojskowe były także gotowe na rezygnację z ograniczeń zabudowy rejonów
fortecznych w związku z inwestycjami budowlanymi własnego ministerstwa. W związku
z dalekosiężnymi planami rozbudowy cesarskiej floty niemieckiej w 1874 r. podjęto grun-
towną przebudowę i rozbudowę stoczni wojennej, noszącej od 1871 r. nazwę Stoczni
Cesarskiej. Wojenny departament ogólny w 1874 r. bez oporów wydał zgodę cesarskiej
admiralicji na zajęcie terenów graniczących z zewnętrzną fosą opływającą bastiony Lis
i Ryś^. Co więcej, władze wojskowe pozwoliły na przebicie bramy (Werfter Thor) w kurty-
nie pomiędzy bastionami Lis i Ryś (il. 9), ułatwiającej komunikację stoczni z miastem
^ KEYSER, op. cit., s. 470, 478.
56 KEYSER, op. cit., s. 439.
^ BÓTTGER, „Ausbau des Hohen Thores in Danzig", Zgniim/ń/ait 7?aMverwa/iMng, i 886, nr 2, s. 9-H. W projek-
towaniu koiejnych wersji uzupełnień i przebudowy bramy braii udział: inspektor budowiany Badecker, rządowy kró-
iewski radca budowiany Ehrhardt, Juiius A.G. Licht i Konrad Steinbrecht, a ostatecznie projekt przygotował inspektor
budowiany Bóttger, autor artykułu.
5^ 7?gricAi MagAiraA Óia2i Danzig iińgn &n Ó*ian2 Ggn?gin2g-Zngg/gggn7?gitgn Gta7i Danzig /ar 7a^
7a7n- vo/n 7. Z^ri/ 7ÓÓ2 7n7 2a/?in 7&K?, Danzig 1883, s. 6. Projekty przebudowy bramy z 1880 r. zachowane w Archi-
wum Państwowym w Gdańsku, Królewska Pruska Fortyfikacja w Gdańsku, sygn. 11217)32 i H21/233.
56 E. RÓHLKE, „Reichswerft", [w:] Danzig an2 ^ging Tłaafen, Berlin 1908, s. 389-392.
307
9. fLo/cA/ D/Y/nw .Sicczwowc/, 7Y77, 4rc7?7wnw 7Y//?.s7iL'owc w Gć/u/i.sAn, .sygit 7727-77
nadano formy neogotyckich, zwieńczonych krenelażem słupów, pomiędzy którymi roz-
pięto żelazne skrzydła bramneW W 1878 r. przeprowadzono przebicie wałów po bokach
Bramy Wyżynnej, co pozwoliło na utworzenie dodatkowych przejazdów udrażniających
komunikację z miastem^. O ile przejazdy boczne przepruto stosunkowo szybko o tyle
prace przy przebudowie samej bramy i uzupełnianiu jej dekoracji, ukończono dopiero
w 1885 rW Wreszcie w 1880 r. podjęto zaprojektowanie przebudowy Bramy św. Jakuba,
żaden z trzech zachowawczych projektów nie został jednak zrealizowany i ostatecznie
w 1881 r. nowożytną strukturę rozebrano i zastąpiono znacznie szerszą neogotycką cegla-
ną bramąW
Władze wojskowe były także gotowe na rezygnację z ograniczeń zabudowy rejonów
fortecznych w związku z inwestycjami budowlanymi własnego ministerstwa. W związku
z dalekosiężnymi planami rozbudowy cesarskiej floty niemieckiej w 1874 r. podjęto grun-
towną przebudowę i rozbudowę stoczni wojennej, noszącej od 1871 r. nazwę Stoczni
Cesarskiej. Wojenny departament ogólny w 1874 r. bez oporów wydał zgodę cesarskiej
admiralicji na zajęcie terenów graniczących z zewnętrzną fosą opływającą bastiony Lis
i Ryś^. Co więcej, władze wojskowe pozwoliły na przebicie bramy (Werfter Thor) w kurty-
nie pomiędzy bastionami Lis i Ryś (il. 9), ułatwiającej komunikację stoczni z miastem
^ KEYSER, op. cit., s. 470, 478.
56 KEYSER, op. cit., s. 439.
^ BÓTTGER, „Ausbau des Hohen Thores in Danzig", Zgniim/ń/ait 7?aMverwa/iMng, i 886, nr 2, s. 9-H. W projek-
towaniu koiejnych wersji uzupełnień i przebudowy bramy braii udział: inspektor budowiany Badecker, rządowy kró-
iewski radca budowiany Ehrhardt, Juiius A.G. Licht i Konrad Steinbrecht, a ostatecznie projekt przygotował inspektor
budowiany Bóttger, autor artykułu.
5^ 7?gricAi MagAiraA Óia2i Danzig iińgn &n Ó*ian2 Ggn?gin2g-Zngg/gggn7?gitgn Gta7i Danzig /ar 7a^
7a7n- vo/n 7. Z^ri/ 7ÓÓ2 7n7 2a/?in 7&K?, Danzig 1883, s. 6. Projekty przebudowy bramy z 1880 r. zachowane w Archi-
wum Państwowym w Gdańsku, Królewska Pruska Fortyfikacja w Gdańsku, sygn. 11217)32 i H21/233.
56 E. RÓHLKE, „Reichswerft", [w:] Danzig an2 ^ging Tłaafen, Berlin 1908, s. 389-392.