DOI Heft:
Nr.4
DOI Artikel:Lipowski, Krzysztof: Przekroczyć ut pictura poesis: wizualizacje frazeologizmów i metafory w malarstwie Bronisława Linkego
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.34904#0481
PRZEKROCZYĆ UT P1CTURA POESIS
471
77. P/vw/,s7mc Lt/rPe,
Pustak, 79J7 /i
Jak już wspomniano na początku niniejszego podrozdziału Bronisław Linke stosuje
nie tylko metafory personifikujące. W świecie przedstawionym tego artysty metafory bądź
synekdochy reifikujące stanowią niejako drugi biegun dla tej wyobraźni. Jak zatem Linke
uprzedmiotawia istoty ludzkie?
Oto na przykład karykatura (il. 15). Ten francuski polityk, zwolen-
nik ścisłej współpracy z USA, w karykaturze Linkego przedstawiony został jako połatana,
rozsypująca się kukiełka, której dolne kończyny wykonane są ze skręconych szmat. Na innej
karykaturze pochodzącej z cyklu wów/my.* 7V;T/ przedstawił Linke
postać gen. de Gaulle'a^ (il. 16) jako mechanizm nakręcany przez klucz z napisem „USA".
Na obu rysunkach twórca ucieka się do zastosowania metafor reifikujących. Przedsta-
wia postaci francuskich polityków, które zredukowane zostały do rzeczy (kukiełka, me-
chanizm), przy czym w obręb rysunku wprowadzony zostaje ikoniczny sygnał
relacyjności: widzimy rękę, która trzyma kukiełkę, bądź też kluczyk z napisem „USA",
który nakręca mechanizm. Wskazać zatem możemy „sprawcę" owej reifikacji, którym
jest w obu przypadkach, zdaniem artysty, rząd Stanów Zjednoczonych.
Jest jednak też i tak, że Linke dokonuje operacji uprzedmiotawiających na formie, „prze-
kształcając" jedynie wybraną część ciała. Przy czym wybór części ciała też jest znaczący.
Z takąsytuacjąmamy do czynienia na rysunkach PMM<2/:iż!ć7o/fE7cńw<2t7t7. RysunekPMMnł
(il. 17) przedstawia oczekującego na petentów urzędnika w zarękawkach, który zamiast
metaforą człowieka-robota, wykonawcy działań, których skutkiem jest zagrożenie bombą atomową.Liczne prace Lin-
kego na przykład /O ton nrntgn/n/ów wyÓMcńowycń no gfowę, PaA/ r/g^zcz, 4ton? Z P/yn/g ołr^t, y/yn/g od-
zwierciedlają owe zagrożenie (na jednym z tych rysunków na tle grzyba atomowego Linke namalował także siebie
skrywającego twarz rękoma).
^ Rysunek ten pochodzi z tomiku PoAegnczom wo/ennyn? nrów/nry; Mg/ Karykatura .Sc/n/wnn-MA/g/M opatrzona była
następującym wierszem: „Minister Schuman zna swoją rolę,/Dla planu Marshalla ma dużo uczucia,/Sprzedaje Francję
za coca-colę,/Sprzedaje bazy za gumę do żucia". Rysunek był reprodukowany także w „Trybunie Wolności" pod zmie-
nionym tytułem: A7Zn. &7?nnmn - Z*uL/g//m w ręLu dnmrytn.
^ Karykatura jest opatrzona wierszem Prutkowskiego: „Choć rządzić Francjąchce,/Smutna jest jego rola,/Bo taki rząd
byłby do de/Gaulle'a".
471
77. P/vw/,s7mc Lt/rPe,
Pustak, 79J7 /i
Jak już wspomniano na początku niniejszego podrozdziału Bronisław Linke stosuje
nie tylko metafory personifikujące. W świecie przedstawionym tego artysty metafory bądź
synekdochy reifikujące stanowią niejako drugi biegun dla tej wyobraźni. Jak zatem Linke
uprzedmiotawia istoty ludzkie?
Oto na przykład karykatura (il. 15). Ten francuski polityk, zwolen-
nik ścisłej współpracy z USA, w karykaturze Linkego przedstawiony został jako połatana,
rozsypująca się kukiełka, której dolne kończyny wykonane są ze skręconych szmat. Na innej
karykaturze pochodzącej z cyklu wów/my.* 7V;T/ przedstawił Linke
postać gen. de Gaulle'a^ (il. 16) jako mechanizm nakręcany przez klucz z napisem „USA".
Na obu rysunkach twórca ucieka się do zastosowania metafor reifikujących. Przedsta-
wia postaci francuskich polityków, które zredukowane zostały do rzeczy (kukiełka, me-
chanizm), przy czym w obręb rysunku wprowadzony zostaje ikoniczny sygnał
relacyjności: widzimy rękę, która trzyma kukiełkę, bądź też kluczyk z napisem „USA",
który nakręca mechanizm. Wskazać zatem możemy „sprawcę" owej reifikacji, którym
jest w obu przypadkach, zdaniem artysty, rząd Stanów Zjednoczonych.
Jest jednak też i tak, że Linke dokonuje operacji uprzedmiotawiających na formie, „prze-
kształcając" jedynie wybraną część ciała. Przy czym wybór części ciała też jest znaczący.
Z takąsytuacjąmamy do czynienia na rysunkach PMM<2/:iż!ć7o/fE7cńw<2t7t7. RysunekPMMnł
(il. 17) przedstawia oczekującego na petentów urzędnika w zarękawkach, który zamiast
metaforą człowieka-robota, wykonawcy działań, których skutkiem jest zagrożenie bombą atomową.Liczne prace Lin-
kego na przykład /O ton nrntgn/n/ów wyÓMcńowycń no gfowę, PaA/ r/g^zcz, 4ton? Z P/yn/g ołr^t, y/yn/g od-
zwierciedlają owe zagrożenie (na jednym z tych rysunków na tle grzyba atomowego Linke namalował także siebie
skrywającego twarz rękoma).
^ Rysunek ten pochodzi z tomiku PoAegnczom wo/ennyn? nrów/nry; Mg/ Karykatura .Sc/n/wnn-MA/g/M opatrzona była
następującym wierszem: „Minister Schuman zna swoją rolę,/Dla planu Marshalla ma dużo uczucia,/Sprzedaje Francję
za coca-colę,/Sprzedaje bazy za gumę do żucia". Rysunek był reprodukowany także w „Trybunie Wolności" pod zmie-
nionym tytułem: A7Zn. &7?nnmn - Z*uL/g//m w ręLu dnmrytn.
^ Karykatura jest opatrzona wierszem Prutkowskiego: „Choć rządzić Francjąchce,/Smutna jest jego rola,/Bo taki rząd
byłby do de/Gaulle'a".