DOI Heft:
Nr. 1-2
DOI Artikel:Żukowski, Jacek: Architektura okazjonalna na uroczystości zaślubin i koronację Ludwiki Marii Gonzagi w roku 1646
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.34475#0058
52
JACEK ŻUKOWSKI
7. JJW/zg/77? TUcurh/MN 7U 7 ńr/ńwAzZ MćZfm Go77Zaga,27"ag777 677/ 7^^7777^77
przygotowawczego ńo Tmeć/zzo/ptM Młaz77/'qcego rewers 07*a777p t7iM777/a/;7e/' wzmeAiofie/
W G<2a7M^77 p707"0, CZ6WW tM^Z, Aa/Aa 77ał/e/0770 770 ł<37*t077, ^ałÓW, FM77(faC/'a JCSf
Cza7g07yA^7c/? przy Af77ze77777 TVa7Y7&7Wy777 , 777" 777W. A.2.33.27d,yb/. 777 77Z677777
cym za taką decyzją były względy ekonomiczne. Doświadczenia z 1637 r. stanowiły dla
szykującego się do wojny z Portą króla ważkie 7770777077^"^. Zgodnie z powszechną prakty-
ką, ciężar przygotowania „infrastrukturalnego" tła dla wjazdu monarchy do miasta spo-
czywał na lokalnych włodarzach*^. W ówczesnych realiach umożliwiało to wykorzystanie
przygotowanych jednostek dekoracyjnych dla celów municypalnej (miejscowej) propa-
gandy, przy zachowaniu pozorów homagialnej pompy. Gdańsk nie żałował funduszy
w czasie wielomiesięcznych przygotowań*^. 7 lutego Albrycht Stanisław Radziwiłł, kanc-
lerz wielki litewski, otrzymał oficjalną nominację na marszałka-mistrza ceremonii oraz
instrukcje „w jakim porządku miała być wprowadzona królowa do Gdańska"; dwa dni
później książę „w pocie czoła" dopracował szczegóły intrady z magistratem miasta, który
podobno wydał na uroczystości 200 tysięcy zł, z czego na dwa luki triumfalne - 27 tysięcy*^.
** Mimo to dwór zainwestował w przedsięwzięcie spore sumy. Zachowane szczątkowo rachunki informują o pracach
budowlanych w siedzibach warszawskich i krakowskich, AGAD, Archiwum Skarbu Koronnego (dalej ASK) I, dz. I:
Rachunki Królewskie, t. 349, s. 239-240, 249, 263, 325. Częściowy rachunek wymienia 135 056 zł, Bibl. Racz, rkps
149, s. 90-91.
"6 Nie zawsze miasta pokrywały w pełni koszty budowy obiektów architektury efemerycznej, zwłaszcza w przypadku
wjazdów koronacyjnych. Na przyjazd Anny Austriaczki do Krakowa płacono „od bron" (m.in. dla podwykonawcy
Petera Franko) ze skarbu publicznego; w 1605 r. kosztem królewskim wzniesiono bramę na Rynku Krakowskim
(u początku ul. Grodzkiej), AGAD, ASK I, Rachunki Królewskie 380, k. 171 r; Karolina TARGOSZ, „Oprawa arty-
styczno-ideowa wjazdów weselnych trzech sióstr Habsburżanek (Kraków 1592 i 1605, Florencja 1608)", [w:] 77?<?-
U7/-U777 cez-e/zzozua/e 7777 2woz-ze Gi'qzqt i U-ó/ówgoAłic/?, Materiały konferencji naukowej zorganizowanej przez Zamek
Królewski na Wawelu i Instytut Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego w dniach 23-25. 03 1998, red. Mariusz Markie-
wicz, Ryszard Skowron, Kraków 1999, s. 207-244, tu: 219.
27 Por. APGd, rkps 300,R/Vv,38, s. 333-335.
Albrycht S. RADZIWIŁŁ, Hazzzzętz?/// o 2zz'ę/'ag/z w Rońcg, t. 2, Warszawa 1980, s. 471, 473, 475; APGd 300,53/72,
s. 277,309 (ustalano najmniejsze szczegóły wjazdu, np. aby gwardia się „nie ciśniła" i nie zaglądała do karety królowej,
etc). Wg obliczeń E. Kizika, na dekoracje okazjonalne oraz zakwaterowanie gości miasto wydało 56 945 grzywien 11 gr.
JACEK ŻUKOWSKI
7. JJW/zg/77? TUcurh/MN 7U 7 ńr/ńwAzZ MćZfm Go77Zaga,27"ag777 677/ 7^^7777^77
przygotowawczego ńo Tmeć/zzo/ptM Młaz77/'qcego rewers 07*a777p t7iM777/a/;7e/' wzmeAiofie/
W G<2a7M^77 p707"0, CZ6WW tM^Z, Aa/Aa 77ał/e/0770 770 ł<37*t077, ^ałÓW, FM77(faC/'a JCSf
Cza7g07yA^7c/? przy Af77ze77777 TVa7Y7&7Wy777 , 777" 777W. A.2.33.27d,yb/. 777 77Z677777
cym za taką decyzją były względy ekonomiczne. Doświadczenia z 1637 r. stanowiły dla
szykującego się do wojny z Portą króla ważkie 7770777077^"^. Zgodnie z powszechną prakty-
ką, ciężar przygotowania „infrastrukturalnego" tła dla wjazdu monarchy do miasta spo-
czywał na lokalnych włodarzach*^. W ówczesnych realiach umożliwiało to wykorzystanie
przygotowanych jednostek dekoracyjnych dla celów municypalnej (miejscowej) propa-
gandy, przy zachowaniu pozorów homagialnej pompy. Gdańsk nie żałował funduszy
w czasie wielomiesięcznych przygotowań*^. 7 lutego Albrycht Stanisław Radziwiłł, kanc-
lerz wielki litewski, otrzymał oficjalną nominację na marszałka-mistrza ceremonii oraz
instrukcje „w jakim porządku miała być wprowadzona królowa do Gdańska"; dwa dni
później książę „w pocie czoła" dopracował szczegóły intrady z magistratem miasta, który
podobno wydał na uroczystości 200 tysięcy zł, z czego na dwa luki triumfalne - 27 tysięcy*^.
** Mimo to dwór zainwestował w przedsięwzięcie spore sumy. Zachowane szczątkowo rachunki informują o pracach
budowlanych w siedzibach warszawskich i krakowskich, AGAD, Archiwum Skarbu Koronnego (dalej ASK) I, dz. I:
Rachunki Królewskie, t. 349, s. 239-240, 249, 263, 325. Częściowy rachunek wymienia 135 056 zł, Bibl. Racz, rkps
149, s. 90-91.
"6 Nie zawsze miasta pokrywały w pełni koszty budowy obiektów architektury efemerycznej, zwłaszcza w przypadku
wjazdów koronacyjnych. Na przyjazd Anny Austriaczki do Krakowa płacono „od bron" (m.in. dla podwykonawcy
Petera Franko) ze skarbu publicznego; w 1605 r. kosztem królewskim wzniesiono bramę na Rynku Krakowskim
(u początku ul. Grodzkiej), AGAD, ASK I, Rachunki Królewskie 380, k. 171 r; Karolina TARGOSZ, „Oprawa arty-
styczno-ideowa wjazdów weselnych trzech sióstr Habsburżanek (Kraków 1592 i 1605, Florencja 1608)", [w:] 77?<?-
U7/-U777 cez-e/zzozua/e 7777 2woz-ze Gi'qzqt i U-ó/ówgoAłic/?, Materiały konferencji naukowej zorganizowanej przez Zamek
Królewski na Wawelu i Instytut Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego w dniach 23-25. 03 1998, red. Mariusz Markie-
wicz, Ryszard Skowron, Kraków 1999, s. 207-244, tu: 219.
27 Por. APGd, rkps 300,R/Vv,38, s. 333-335.
Albrycht S. RADZIWIŁŁ, Hazzzzętz?/// o 2zz'ę/'ag/z w Rońcg, t. 2, Warszawa 1980, s. 471, 473, 475; APGd 300,53/72,
s. 277,309 (ustalano najmniejsze szczegóły wjazdu, np. aby gwardia się „nie ciśniła" i nie zaglądała do karety królowej,
etc). Wg obliczeń E. Kizika, na dekoracje okazjonalne oraz zakwaterowanie gości miasto wydało 56 945 grzywien 11 gr.