DOI Heft:
Nr. 1-2
DOI Artikel:Sobczyńska-Szczepańska, Mirosława: Kościoł i klasztor trynitarzy w Teofilpolu: na marginesie książki "Andrzeja Betleja: Sibi, deo, posteritati"
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.34475#0232
226
RECENZJE
7. Frontispicium EcclesiaeTeophilopoliensis..., rąw. F7*a77ceycc P/aczJ?)
^tk/totcka Kórzrtcka 7247V.
Fot. M. Nokczyzis'ka-Nzczcp'azis'ka
Z relacji kronikarzy zakonnych niezbicie wyni-
ka, iż zespół kościelno-klasztomy w Teofiłpolu po-
wstał z inicjatywy i środków Teofili z Sieniawskich
Jabłonowskiej, udział zaś jej syna w tym przedsię-
wzięciu ograniczył się do wydania formalnej zgody
na ustanowienie placówki trynitarzy w dziedzicz-
nych dobrach rodu Jabłonowskich. Tymczasem we-
dług Andrzeja Betleja Józef Aleksander był
współfundatorem budowli, o którego czynnym za-
angażowaniu w sprawy „fabryki" teofilpolskiej
miałby świadczyć fakt, iż ułożył inskrypcję upamięt-
niającą konsekrację świątyni, zlecił wykonanie cy-
borium oraz konsultował — być może jako architekt
amator — projekt kopuły kościoła. Otóż w liście do
matki, opatrzonym jedynie datą dzienną (12 kwiet-
nia)", Jabłonowski miał stwierdzić, co następuje: Jo
Tcc/z/po/r? kopzz/a zJa ^?'$ mi gzcstowrza, 777aAter* co
yą rohid óęJzte [...] rzteck uważa, zayakz to wszyst-
kie/? 777im* /okfcć, a także wyrazić prośbę, aby coyTy-
JzC/ [...] 7/777yŚ/77y777 y7*zps7ać Ca/y SyiÓJ Cy777ho7*iM77?
- Biblioteka Naukowa Uki*aińskiej Akademii Nauk im.
W. Stefanyka we Lwowie, zespół 103, dział II (Archiwum
Sapiehów z Krasiczyna. Archiwum Teofilpolskie), teka
422, cz. 2, k. 204v., list Józefa Aleksandra Jabłonowskie-
go do Teofili Jabłonowskiej, 12 IV [sine anno]. List ów.
zawa/orwkiego, 770 który każe 7*oóic z ko777ior?i tyck
yięknyck [co] w R?'a/c/'3. W rzeczywistości słowa
magnata brzmią nieco inaczej: ÓJpy/iknic co yręJzc/
777?' 77777^/77^777 yTzysy/oc co/y syrzrJ ci777 Ó07*i??7r? zawa-
/owykiego 770 który kazc 7*oóic z ka777?'erzz' tyck yick-
7?yc/? w 7?io/cj Jo 7co/?/po/o, koyr?/o zJaze 777?' s*z'ę
g7?yt0W77o zrzaAtez* co y'ą 7*o/7z'c óęJzic /okiec rzicc/?
77wozoyakz to w^zy^tkick 7777*07* Jo/Jzic (ił. 2). Zwa-
żywszy, że Józef Aleksander zamierzał zlecić
w Białej wykonanie jedynie podstawy cyborium
przeznaczonego do świątyni w Teofiłpolu, nie
można wykluczyć iż słowo „kopuła" odnosi się do
jego zwieńczenia. Jakkolwiek by było, wydaje się
pewne, że wspierał on Teofilę w kwestiach związa-
nych z „fabryką" jedynie z synowskiego obowiązku.
Do wyciągnięcia takiego wniosku skłania bijąca
z jego listów głęboka niechęć, jaką żywił do teofil-
polskich trynitarzy. 26 V 1745 r„ próbując nakłonić
matkę do odwiedzenia słynnego lekarza, pisze do
niej z żalem: Jakya 77777777 77yrzz'ta7*zcw kockac kzeJy
datowany przez A. Betleja na r. 1747, najpóźniej został
napisany w r. 1746, zważywszy, iż wzmiankowane w nim
cyborium znajdowało się w świątyni w dniu jej konsekra-
cji (29 V 1746).
23 Cyt. za BETLEJ, op. cit., s. 267.
RECENZJE
7. Frontispicium EcclesiaeTeophilopoliensis..., rąw. F7*a77ceycc P/aczJ?)
^tk/totcka Kórzrtcka 7247V.
Fot. M. Nokczyzis'ka-Nzczcp'azis'ka
Z relacji kronikarzy zakonnych niezbicie wyni-
ka, iż zespół kościelno-klasztomy w Teofiłpolu po-
wstał z inicjatywy i środków Teofili z Sieniawskich
Jabłonowskiej, udział zaś jej syna w tym przedsię-
wzięciu ograniczył się do wydania formalnej zgody
na ustanowienie placówki trynitarzy w dziedzicz-
nych dobrach rodu Jabłonowskich. Tymczasem we-
dług Andrzeja Betleja Józef Aleksander był
współfundatorem budowli, o którego czynnym za-
angażowaniu w sprawy „fabryki" teofilpolskiej
miałby świadczyć fakt, iż ułożył inskrypcję upamięt-
niającą konsekrację świątyni, zlecił wykonanie cy-
borium oraz konsultował — być może jako architekt
amator — projekt kopuły kościoła. Otóż w liście do
matki, opatrzonym jedynie datą dzienną (12 kwiet-
nia)", Jabłonowski miał stwierdzić, co następuje: Jo
Tcc/z/po/r? kopzz/a zJa ^?'$ mi gzcstowrza, 777aAter* co
yą rohid óęJzte [...] rzteck uważa, zayakz to wszyst-
kie/? 777im* /okfcć, a także wyrazić prośbę, aby coyTy-
JzC/ [...] 7/777yŚ/77y777 y7*zps7ać Ca/y SyiÓJ Cy777ho7*iM77?
- Biblioteka Naukowa Uki*aińskiej Akademii Nauk im.
W. Stefanyka we Lwowie, zespół 103, dział II (Archiwum
Sapiehów z Krasiczyna. Archiwum Teofilpolskie), teka
422, cz. 2, k. 204v., list Józefa Aleksandra Jabłonowskie-
go do Teofili Jabłonowskiej, 12 IV [sine anno]. List ów.
zawa/orwkiego, 770 który każe 7*oóic z ko777ior?i tyck
yięknyck [co] w R?'a/c/'3. W rzeczywistości słowa
magnata brzmią nieco inaczej: ÓJpy/iknic co yręJzc/
777?' 77777^/77^777 yTzysy/oc co/y syrzrJ ci777 Ó07*i??7r? zawa-
/owykiego 770 który kazc 7*oóic z ka777?'erzz' tyck yick-
7?yc/? w 7?io/cj Jo 7co/?/po/o, koyr?/o zJaze 777?' s*z'ę
g7?yt0W77o zrzaAtez* co y'ą 7*o/7z'c óęJzic /okiec rzicc/?
77wozoyakz to w^zy^tkick 7777*07* Jo/Jzic (ił. 2). Zwa-
żywszy, że Józef Aleksander zamierzał zlecić
w Białej wykonanie jedynie podstawy cyborium
przeznaczonego do świątyni w Teofiłpolu, nie
można wykluczyć iż słowo „kopuła" odnosi się do
jego zwieńczenia. Jakkolwiek by było, wydaje się
pewne, że wspierał on Teofilę w kwestiach związa-
nych z „fabryką" jedynie z synowskiego obowiązku.
Do wyciągnięcia takiego wniosku skłania bijąca
z jego listów głęboka niechęć, jaką żywił do teofil-
polskich trynitarzy. 26 V 1745 r„ próbując nakłonić
matkę do odwiedzenia słynnego lekarza, pisze do
niej z żalem: Jakya 77777777 77yrzz'ta7*zcw kockac kzeJy
datowany przez A. Betleja na r. 1747, najpóźniej został
napisany w r. 1746, zważywszy, iż wzmiankowane w nim
cyborium znajdowało się w świątyni w dniu jej konsekra-
cji (29 V 1746).
23 Cyt. za BETLEJ, op. cit., s. 267.