DOI Heft:
Nr. 3-4
DOI Artikel:Gołąb, Maria: Wokół wystawy "Chełmoński, Chmielowski, Witkiewicz. Pracownia w Hotelu Europejskim w Warszawie 1874-1883": odpowiedź na recenzję pani Magdaleny Jarzewicz
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.34475#0546
536
MARIA GOŁĄB
podstawą do posłużenia się przez mnie kwestiono-
wanym sformułowaniem były m. in. następujące sło-
wa artysty, zawarte w jego rękopiśmiennej wypowie-
dzi pt. Co to ygW yzń/łu, datowanej na lata
1874-1876'^: „Dusza to nie to, co siedzi w niebie
i pokutuje w piekle, bo w taką nie wierzę, ale ta du-
sza co jest w człowieku z wiarą czy bez wiaiy w do-
brym czy złym, co jest w zwierzęciu i całym świecie,
ta zagadka bytu tworzy sztukę, stwarza arcydzieła
[...] Celu ludzkości nie wiemy [...] pokolenia po po-
koleniu kładą się w ziemi a zostawiają po sobie
płacz, zgrzytanie zębów, kajdany, pola bitwy, tortury
myśli i ciała, jednem słowem to całe znane biedne
ludzkie życie w którem nie ma ani jednego uśmie-
chu nie opłaconego łzami - ani jednego szczęścia
które by wywołało za drugim końcem nieszczęścia".
Pozostaje mi na koniec podziękować za wskaza-
ne błędy, najczęściej o charakterze literowym - jak
Stanisław WITKIEWICZ, Co tojg^Gzńzłu, rkps Osso-
lineum, nr inw. 12429 111. Rękopis datowany jest przez
Piaseckiego na rok około 1875, bez wykluczenia jego
wcześniejszej, monachijskiej proweniencji, przez Olsza-
niecką zaś na 1876 r. Por.: Zdzisław PIASECKI, ÓYmń-
IK&igwicz. Modofć wczg-sąy doi-oógł o/Tysty,
Warszawa-Wrocław 1983, s. 105-110; Maria OLSZA-
wynikająca z automatycznej korekty zmiana Marii
Dembowskiej w Marię Dąbrowską - których oczy-
wiście być nie powinno. Nie było natomiast błędu
w zapisie katalogowym obrazu pt. (kat. 114)
opisanego jako własność Muzeum Śląskiego w Ka-
towicach, gdyż obraz ten, reprodukowany przez
Andrzeja Ryszkiewicza, jako dzieło należące do
Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, był rzeczywi-
ście w tamtym momencie własnością bytomskiego
muzeum, ponieważ po latach wrócił o Katowic. Ta
„wędrówka" dzieła wraz z całą kolekcją tworzoną
od 1928 r. w Muzeum Śląskim w Katowicach jest
jednym ze świadectw długotrwałych skutków nie-
mieckich decyzji okresu II wojny światowej, gdy
wspaniały zbiór tworzony przed wojną przez Tade-
usza Dobrowolskiego przeniesiony został przez
Niemców do Oberschleisiche Landesmuseum w By-
tomiu i przetrwał tam do 1988 r.'^
NIECKA, Pziwiy cz/owfgł (O ÓYmhsfaMg IK'du'gwzgzM),
Warszawa 1984. s. 48-52.
^ Por. Zofia KRZYKOWSKA, „Wprowadzenie", [w:]
AfaY/i'yiwo jicMdg MOd-7939. KataGgzó;o7GwAfMzg7777i
ó/ą-słiggo wKntowcaeA oprać. Z. Krzykowska, Muzeum
Śląskie, Katowice 1996, s. 6, 7.
MARIA GOŁĄB
podstawą do posłużenia się przez mnie kwestiono-
wanym sformułowaniem były m. in. następujące sło-
wa artysty, zawarte w jego rękopiśmiennej wypowie-
dzi pt. Co to ygW yzń/łu, datowanej na lata
1874-1876'^: „Dusza to nie to, co siedzi w niebie
i pokutuje w piekle, bo w taką nie wierzę, ale ta du-
sza co jest w człowieku z wiarą czy bez wiaiy w do-
brym czy złym, co jest w zwierzęciu i całym świecie,
ta zagadka bytu tworzy sztukę, stwarza arcydzieła
[...] Celu ludzkości nie wiemy [...] pokolenia po po-
koleniu kładą się w ziemi a zostawiają po sobie
płacz, zgrzytanie zębów, kajdany, pola bitwy, tortury
myśli i ciała, jednem słowem to całe znane biedne
ludzkie życie w którem nie ma ani jednego uśmie-
chu nie opłaconego łzami - ani jednego szczęścia
które by wywołało za drugim końcem nieszczęścia".
Pozostaje mi na koniec podziękować za wskaza-
ne błędy, najczęściej o charakterze literowym - jak
Stanisław WITKIEWICZ, Co tojg^Gzńzłu, rkps Osso-
lineum, nr inw. 12429 111. Rękopis datowany jest przez
Piaseckiego na rok około 1875, bez wykluczenia jego
wcześniejszej, monachijskiej proweniencji, przez Olsza-
niecką zaś na 1876 r. Por.: Zdzisław PIASECKI, ÓYmń-
IK&igwicz. Modofć wczg-sąy doi-oógł o/Tysty,
Warszawa-Wrocław 1983, s. 105-110; Maria OLSZA-
wynikająca z automatycznej korekty zmiana Marii
Dembowskiej w Marię Dąbrowską - których oczy-
wiście być nie powinno. Nie było natomiast błędu
w zapisie katalogowym obrazu pt. (kat. 114)
opisanego jako własność Muzeum Śląskiego w Ka-
towicach, gdyż obraz ten, reprodukowany przez
Andrzeja Ryszkiewicza, jako dzieło należące do
Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, był rzeczywi-
ście w tamtym momencie własnością bytomskiego
muzeum, ponieważ po latach wrócił o Katowic. Ta
„wędrówka" dzieła wraz z całą kolekcją tworzoną
od 1928 r. w Muzeum Śląskim w Katowicach jest
jednym ze świadectw długotrwałych skutków nie-
mieckich decyzji okresu II wojny światowej, gdy
wspaniały zbiór tworzony przed wojną przez Tade-
usza Dobrowolskiego przeniesiony został przez
Niemców do Oberschleisiche Landesmuseum w By-
tomiu i przetrwał tam do 1988 r.'^
NIECKA, Pziwiy cz/owfgł (O ÓYmhsfaMg IK'du'gwzgzM),
Warszawa 1984. s. 48-52.
^ Por. Zofia KRZYKOWSKA, „Wprowadzenie", [w:]
AfaY/i'yiwo jicMdg MOd-7939. KataGgzó;o7GwAfMzg7777i
ó/ą-słiggo wKntowcaeA oprać. Z. Krzykowska, Muzeum
Śląskie, Katowice 1996, s. 6, 7.