Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (78.2016)

142

Grażyna Regulska


8. Trzemeszno, kościół kanoników regularnych p.w. Wniebowzięcia Panny Marii
i św. Wojciecha. Relikwiarz św. Wojciecha z daru Andrzeja Drzążyńskiego;
Piotr Gelhor I, 1507 r.

głosiła: Istum calicem comparavit Jacobus archidiaconus Pczevensis 4[nno] D[omini]
1429^.
Prawdopodobnie niewiele później niż poprzedni pojawił się w katedrze pozłacany
i największy ze wszystkich kielichów mszalnych, jakie ta świątynia posiadała w 1622 r.
Stopę omawianego dzieła zdobiły odlewane przedstawienia Chrystusa Ukrzyżowanego
z Matką Boską Bolesną i św. Janem Ewangelistą oraz Chrystusa Umęczonego i klęczące-
go przed nim fundatora - niezidentyfikowanego niestety biskupa herbu Łodzia. Na czarze
zaś widniała łacińska inskrypcja: AVE VERUM CORPUS IESV CHRISTI NATUM EX
MARIA VIRGINE29.
W latach 1478 i 1481 piękne, pozłacane kielichy z dekoracją o motywach roślinnych
oraz łacińskimi inskrypcjami fundacyjnymi podarowali katedrze jej wikariusze - Mikołaj
Godziemba oraz Paweł z Pleszewa. Zgodnie z opisem w wizytacji z roku 1622 inskrypcja
na czarze pierwszego z tych kielichów głosiła: Nicolaus Godziemba vicarius Poznanien-
sis hunc calicem comparavit [...]3°, a inskrypcja na czarze drugiego brzmiała następują-
co: ISTE CALIX COMPARATVS EST PRO ANIMA PAVLI [DE] PLESZEW VICARY
POSNAN[IENSIS] AN[N]O 148131.

28 Ibid., k. 19v, nr 2.

29 Ibid., k. 20v, nr 1. Wydaje się, że mogło tu chodzić o biskupa Andrzeja z Bnina (1438-1479), wspominanego już
fundatora pierwszego złotego kielicha dla katedry poznańskiej.

30 Synodus particularis seu Visitatio 1622, k. 19v, nr 3.

31 Ibid., k. 21, nr 5. Motywy roślinne na tym kielichu pokryte były wielobarwną emalią lub wykonane po prostu techniką
wielobarwnej emalii drutowej.