634

Agata Wójcik


13. Jan Bukowski, bilet członkowski
Towarzystwa Polska Sztuka Stosowana, Zakład
Litograficzny Aureliusza Pruszyńskiego
w Krakowie

i rodziną ornamentyką"33. Jednakże użycie ornamentyki ludowej wzbudziło w innych krę-
gach sprzeciw. Władysław Stroner, analizując bardzo krytycznie działalność TPSS, o kar-
tach pocztowych pisał, że oprócz kilku z nich „reszta okazuje taką nieudolność, tak
zupełny brak poczucia kolorytu i nieznajomość najprostszych praw kompozycji, tak kom-
pletny brak smaku obok rozmyślnego niedołęstwa rysunku"34. Także warszawskie księ-
garnie nie były gotowe na nowy w stylistyce produkt i nie chciały kart sprzedawać35.
W TPSS przykładano wagę do nawet niewielkich druków użytkowych, które jednak
świadczyły o profilu działalności Towarzystwa. Ewelina Dąbrowska zaprojektowała pa-
pier listowny ozdobiony motywem bronowickim - trzema serduszkami36. Być może zbli-
żony ornament zastosowano na okładce sprawozdań TPSS. Zadbano także o formę biletu
członkowskiego Towarzystwa. W roku 1901/1902 zaprojektował go Franciszek Bruzdo-
wicz, w 1902/1903 Edward Trojanowski, a od 1903 korzystano z projektu Jana Bukow-
skiego37. Bilety wykonywano w technice litografii w Zakładzie Pruszyńskiego. Projekt
biletu autorstwa Trojanowskiego dobrze współgrał z plakatem pierwszej wystawy TPSS
(proj. Józef Czajkowski) i okładką pierwszego numeru zeszytów (proj. Edward Troja-
nowski). Trojanowski skorzystał z ornamentu składającego się z falistej linii, która two-
rzyła ramkę. Płaszczyznę przez nią zawartą wypełnił prymitywnymi rozetkami i ludowym
motywem bukietu w wazonie. Bukowski nadał biletom formę, którą współcześni kojarzy-
li z banknotami, przyozdobił je symetrycznym dwubarwnym ornamentem inspirowanym
sztuką ludową (il. 13)38. Kolorystyka biletów była zmieniana co roku.
Wystawy prezentujące osiągnięcia Towarzystwa Polska Sztuka Stosowana w dziedzinie
projektowania graficznego
Na pierwszej krakowskiej ekspozycji TPSS, zorganizowanej w roku 1902, w dziale
„usiłowań współczesnych" pojawiły się jeszcze nieliczne druki. Prezentowano przede
wszystkim prace, które wzięły udział w konkursie na plakat wystawy (m.in. Procajłowi-
cza). Projekty kalendarza, kart pocztowych, okładek, winiet pokazali Antoni Procajło-

33 Teki, sygn. 20029, karta 100: Kurier Warszawski, 1904, nr 310 (8 XI), s. 4.

34 Teki, sygn. 20029, karta 93: Władysław STRONER, „Towarzystwo Polskiej Sztuki Stosowanej w Krakowie", Słowo
Polskie, 1904, nr 429 (12 IX), s. 1.

35 Teki sygn. 20029, karta 87, 100: Kurier Warszawski, 1904.

36 II. sprawozdanie Towarzystwa „Polska Sztuka Stosowana" w Krakowie 1903, Kraków 1904, s. 14.

37 Sprawozdanie Towarzystwa „Polska Sztuka Stosowana" w Krakowie 1901-02, Kraków 1903, s. 16, 17; II. sprawoz-
danie Towarzystwa..., s. 14.

38 Teki, sygn." 20029, karta 68-69: Czas, 1903, nr 294 (24 XII), s. 4.