Zakład Architektury Polskiej i Historii Sztuki <Warschau> [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki i Kultury (11.1949)

Rye. 127. Adam Sędziwój Czarnkow-
skifl627. Pocz-w. XVH. Kościół
w Czarnkowie.
STANISŁAW WILIŃSKI
WiELKOPOLSK! PORTRET TRUMtENNY

WSTĘP
Tematem niniejszej rozprawy są zagadnienia związane z XVII
i XVIII-wiecznymi portretami trumiennymi'). Materiał zabytkowy wzięty
pod uwagę ogranicza się do Wielkopolski. Opieram się przy tym na zbiorze
25 portretów trumiennych zgromadzonych na wystawie: ,,Por'tret polski
XVII i XVIII wieku", która odbyła się w r. ub. w Muzeum Wielkopolskim
w Poznaniu. Eksponowane na tej wystawie najbardziej charakterystyczne
okazy tego malarstwa uzupełniam portretami trumiennymi zachowanymi
w kościołach poznańskich, których inwentarz pozostaje w rękopisie. Osią-
gnięta w ten sposób liczba 72 portretów upoważnia do traktowania tego
materiału zabytkowego, jako pars pro toto całego zasobu portretu trumien-
nego.
Rozważania moje, oparte na dostępnym materiale, są pierwszą próbą
charakterystyki portretu trumiennego").

*) Już po napisaniu tej rozprawy w marcu ub. r. ukazała się praca T. Dobro-
wolskiego, Polskie malarstwo portretowe, Kraków 1948. W zakres swych badań
włączył autor również portrety trumienne, eksponowane na wystawie poznańskiej.
W swych dociekaniach stwierdza, że portrety trumienne, mimo konserwatyzmu ich
form wykazują wspólną po części linię rozwojową, znamionującą polskie malarstwo
portretowe.
h Praca ta została wykonana w Zakładzie Historii Sztuki U. P. Na tym miejscu
składam Dyrektorowi Zakładu ks. dr Sz. Dettloffowi podziękowanie za cenne uwagi.
Bibliografia portretów trumiennych. X. D[YNIEWICZ], Trum-
na Adama Sędziwoja Czarnkowskiego w Czarnkowie, Przyjaciel Ludu,
Leszno 1841, r. VIII, nr 22, 2)8 s. 172 i 179; ŁUKASZEWICZ, Krótki opis historyczny
kościołów parochialnych w dawnej diecezji poznańskiej. Poznań 1858, t. I—III; KAR-
WOWSKI St. Portrety w kościele św. Wojciecha w Poznaniu, Przegląd Wiel-