Zakład Architektury Polskiej i Historii Sztuki <Warschau> [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki i Kultury (11.1949)

(8) Sprawozdanie z inwentaryzacji zabytków sztuki pow świebodzińskiego

347


Ryc. 224. Świebodzin, kościół parafialny. Filary
i sklepienie obejścia chóru.

zamiast projektowanego sklepienia. Przy fasadzie zachodniej wznosi się
masywna wieża. Poszczególne bryły budowli, niższy chór, korpus i ma-
sywna wieża proporcjami swymi podlegają rytmicznemu skandowaniu,
tworząc w całości b. udatne rozwiązanie kubistyczne (ryc. 226). Szczyty
wschodnie nawy i chóru ozdobiono wnękami analogicznymi jak w farze
międzyrzeckiej, sulechowskiej i kościele w Jordanowie. Ściany wieży po-
krywają motywy krzyżowo laskowe z cegły. Do typu kościoła radoszyń-
skiego nawiązuje w wymiarze znacznie skromniejszym kościół w Kalsku
(ok. r. 1500), o chórze zamkniętym trzema bokami. Odmienny typ repre-
zentuje późnogotycki kościół w Sczańcu, jednonawowy, trójprzęsłowy,
o chórze wyłączonym, 2 przęsłowym, zamkniętym trójbocznie. Odmien-
ność jego polega przede wszystkim na rozwiązaniu wnętrza. Duża szero-
kość sklepionej nawy o znacznej wysokości wzmocniona została konstruk-
cyjnie wprowadzeniem do wnętrza silnych skarp, ożywiających dużą płasz-
czyznę ścian — połączonych górą gurtem — tworząc arkady przyścienne.
Sklepienie gwiaździste nawiązuje do zasobu form sklepienia fary świebo-
dzińskiej.
Wspomnieć należy tu o interesującym założeniu cmentarnym w Sal-
kowie, przedmieściu Świebodzina. Z czterech stron otaczał cmentarz
krużganek arkadowy, z którego do r. 1911 zachował się tylko połudn. ga-
nek, nakryty pierwotnie sklepieniem krzyżowo żebrowym. Twórcą tych
arkad był w r. 1607 Bonawentura Schikfus.
Z architektury barokowej sakralnej ciekawszym rozwiązaniem wnę-
trza oznacza się kościół w Pałcku, wybudowany w r. 1735. Kościół ten
nawiązuje do typu protestanckich zborów tzw. kościołów Bożej Łaski
(Gnadenkirche). Centralny układ wnętrza zasadza się na planie ośmio-