Zakład Architektury Polskiej i Historii Sztuki <Warschau> [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki i Kultury (11.1949)

R50

Stanisław Wiliński

(11)

Również i w Sulechowie zamek zajął miejsce dawnego grodu. Zamek
ten był w XVI w. dwuskrzydłowy z mocną, czworokątną wieżą w półn.
zach. narożu. Również i Sulechów otaczał mur obronny, z którego za-
chował się tylko niewielki fragment.
W lepszym stanie od sulechowskiego ratusza przetrwały stare XVI-
wieczne fragmenty ratusza w Świebodzinie. Po pożarze miasta w r. 1541
wybudowano nowy ratusz ceglany, zmodernizowany w k. ub. stulecia.
Południowa część parterowa trzytraktowego ratusza renesansowego po-
siada dawne sklepienia siatkowe z lunetami. Przy ścianie zach. wznosiły
się dwie ośmioboczne wieże połączone górą mostkiem, z których jedna półn.
rozebrana została w r. 1827. Pozostała obudowana w XIX w. na całą wy-
sokość budynku ratuszowego odsłania we wnętrzu swym pierwotny wy-
gląd zewnętrznych murów ratusza, ożywionych wnękami i otworami
okiennymi. Ratusz od wschodu posiada swe pierwotne 3 szczyty o deko-
racji jednak już zmodernizowanej^
W r. 1604 wybudowana została w pobliżu świebodzińskiej fary przez
wspomnianego już Bonawenturę Schickfussa szkoła, dzisiaj jeszcze za-
chowana.
Najstarszym z licznych pałaców jest pałac w Wilkowie, wzniesiony
p. r. 1550, a po pożarze w r. 1840 od połudn. powiększony"). Pierwotny
układ pałacu założonego na planie prostokąta łatwo odczytać w kondygna-
cji parterowej, trzytraktowej z sienią na przestrzał, sklepionej beczkowo
(ryc. 228). Pomieszczenie sklepione w połudn. wschodn. części budynku
wsparto na jednym filarze.
Z k. XVI w. pochodzi siedziba rodu Stenczów w Sczańcu, wzniesiona
prawdopodobnie przez Eustachego Stencza (t 1603) *°). Pałac założony na



Ryc. 227. Nowa Wioska, kościół parafialny.
Rzut poziomy i przekrój poprzeczny.

kwadracie o wysokim podpiwniczeniu od ogrodu, zbudowanego z ce-
gły i kamienia polnego. Kwadratowy dziedziniec wewnętrzny obiegała
na piętrze otwarta drewniana, renesansowa galeryjka. Pierwotnie „castel"
Stenczów założony był na planie podkowy, przypominając tym samym pol-
skie siedziby o znaczeniu militarnym i reprezentacyjnym. Powstały
w ten sposób cour d'honneur zamknięto w XVIII wieku, budowlą od za-
jazdu. W parterowej części pałacu zachowały się pomieszczenia sklepione.
Atrakcyjność kultury i obyczajowości polskiej odzywała się niekiedy
silnym echem w graniczącej z Wielkopolską Ziemi Świebodzińskiej. Wy-

°) HELMIGK, s. 18, 22, 24 i 111.
'") Wiadomość tę zawdzięczam doc. dr M. Sczanieckiemu.