DOI Heft:
Nr. 3/4
DOI Artikel:Wiliński, Stanisław: Sprawozdanie z inwentaryzacji zabytków sztuki powiatu świebodzińskiego
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.34477#0371
(12) Sprawozdanie z inwentaryzacji zabytków sztuki pow. świebodzińskiego 351
Ryc. 228. Rzut przyziemia dworu. Stan przed
r. 1840. (Wg. Helmigk H. J., Markische Herren-
hauser aus alter Zeit. Berlin 1929).
razem tego jest m. in. pałac w Pałcku wzniesiony ok. r. 1740 przez rodzinę
v. Stoschów w formach rokoka sasko-polskiego, tworzący razem z parkiem
(dziś przetrzebionym) zespół spotykany na ziemiach Polski. W 2-giej poł.
XIX w. pałac został rozbudowany. W salach pierwszego piętra lustrzane
sklepienia pokryte są figuralną kompozycją stiukową.
Uzupełnieniem bogatej w przeszłość kościelnej architektury drew-
nianej była drewniana architektura świecka. Rynek sulechowski, a zwłasz-
cza świebodziński otaczały drewniane domy z podcieniami, zlikwidowany-
mi w poł. XIX w. O bogactwie form tej architektura mieszczańskiej
przekonuje nas dom podcieniony (2-ga poł. XVII w.) ze Świebodzina prze-
niesiony do Lubrzy- spalony podczas ostatniej wojny ") (ryc. 229).
Plan miasta średniowiecznego zarówno Sulechowa jak i Świebodzina
opiera się na typowym dla miast Ziemi Lubuskiej wrzecionowatym ukła-
dzie dróg, w których największym rozchyleniu znajdował się rynek z ra-
tuszem po środku. W połudn. zach. rogu rynku wznosi się kościół famy
(Sulechów). W Świebodzinie wybudowano go w rogu półn. wsch. Miasta
te zajmowały najczęściej miejsce dawnych podgrodzi, plasując się na za-
chód od samego grodu.
II. Kapliczki i figury przydrożne.
Brak kapliczek i figur przydrożnych w pow. świebodzińskim, tak
nierozerwalnie związanych z krajobrazem polskim, spowodowany jest
w przeważającej mierze zniszczeniem ich przez władze hitlerowskie. Dla-
tego duże zainteresowanie budzi ocalała i zachowana kapliczka przy Al.
Marsz. Żymierskiego w Świebodzinie. Barokowa ceglana ta kapliczka,
o typie architektonicznie najprostszym, ma w wnęce sklepionej kolebkowo
drewnianą figurę św. Jana Nepomucena. Namiotowy daszek z dachówki
nakrywający kapliczkę, zakończony jest wcale zgrabnym krzyżem z ku-
tego żelaza.
III. Rzeźba.
Zbadanie powiatu nie ujawniło nieznanego dotychczas zabytku sny-
cerstwa gotyckiego. Do najstarszych dzieł rzeźbiarskich należą tryptyki,
z których tryptyk w kościele w Klępsku przedstawia najbardziej interesu-
jący zespół rzeźbiarski. Ołtarze te to importy z pobliskiego Dolnego Śląska,
lub może produkty miejscowych warsztatów pozostających ściśle w obrę-
bie rozwiązań formalnych, charakteryzujących twórczość artystyczną są-
siedniej piastowskiej dzielnicy. W tryptyku w Klępsku w scenie środko-
wej umieszczono figurę Madonny (per 1500 r.) (ryc. 230). Towarzyszące Jej
") KULKĘ, s. 1198—1200.
Ryc. 228. Rzut przyziemia dworu. Stan przed
r. 1840. (Wg. Helmigk H. J., Markische Herren-
hauser aus alter Zeit. Berlin 1929).
razem tego jest m. in. pałac w Pałcku wzniesiony ok. r. 1740 przez rodzinę
v. Stoschów w formach rokoka sasko-polskiego, tworzący razem z parkiem
(dziś przetrzebionym) zespół spotykany na ziemiach Polski. W 2-giej poł.
XIX w. pałac został rozbudowany. W salach pierwszego piętra lustrzane
sklepienia pokryte są figuralną kompozycją stiukową.
Uzupełnieniem bogatej w przeszłość kościelnej architektury drew-
nianej była drewniana architektura świecka. Rynek sulechowski, a zwłasz-
cza świebodziński otaczały drewniane domy z podcieniami, zlikwidowany-
mi w poł. XIX w. O bogactwie form tej architektura mieszczańskiej
przekonuje nas dom podcieniony (2-ga poł. XVII w.) ze Świebodzina prze-
niesiony do Lubrzy- spalony podczas ostatniej wojny ") (ryc. 229).
Plan miasta średniowiecznego zarówno Sulechowa jak i Świebodzina
opiera się na typowym dla miast Ziemi Lubuskiej wrzecionowatym ukła-
dzie dróg, w których największym rozchyleniu znajdował się rynek z ra-
tuszem po środku. W połudn. zach. rogu rynku wznosi się kościół famy
(Sulechów). W Świebodzinie wybudowano go w rogu półn. wsch. Miasta
te zajmowały najczęściej miejsce dawnych podgrodzi, plasując się na za-
chód od samego grodu.
II. Kapliczki i figury przydrożne.
Brak kapliczek i figur przydrożnych w pow. świebodzińskim, tak
nierozerwalnie związanych z krajobrazem polskim, spowodowany jest
w przeważającej mierze zniszczeniem ich przez władze hitlerowskie. Dla-
tego duże zainteresowanie budzi ocalała i zachowana kapliczka przy Al.
Marsz. Żymierskiego w Świebodzinie. Barokowa ceglana ta kapliczka,
o typie architektonicznie najprostszym, ma w wnęce sklepionej kolebkowo
drewnianą figurę św. Jana Nepomucena. Namiotowy daszek z dachówki
nakrywający kapliczkę, zakończony jest wcale zgrabnym krzyżem z ku-
tego żelaza.
III. Rzeźba.
Zbadanie powiatu nie ujawniło nieznanego dotychczas zabytku sny-
cerstwa gotyckiego. Do najstarszych dzieł rzeźbiarskich należą tryptyki,
z których tryptyk w kościele w Klępsku przedstawia najbardziej interesu-
jący zespół rzeźbiarski. Ołtarze te to importy z pobliskiego Dolnego Śląska,
lub może produkty miejscowych warsztatów pozostających ściśle w obrę-
bie rozwiązań formalnych, charakteryzujących twórczość artystyczną są-
siedniej piastowskiej dzielnicy. W tryptyku w Klępsku w scenie środko-
wej umieszczono figurę Madonny (per 1500 r.) (ryc. 230). Towarzyszące Jej
") KULKĘ, s. 1198—1200.