96

Zygmunt Swiechowski

((14)


Ryc. 45. Golanów. Ambona. Ryc. 46. Dziedzice. Ołtarz ambonowy.
zydencji. We wnętrzu główną rolę odgrywa obok ołtarza okazała rama
architektoniczna empory kołatorskiej *") Pięknym przykładem ,,dworskiej"
odmiany jest kościół w Golanowie. W wypadku drugim moment reprezen-
tacyjny ustępuje, na plan pierwszy zostaje wysunięte czysto utylitarne za-
gadnienie możliwie wygodnego rozmieszczenia jak największej ilości wier-
nych. Cel ten bywa osiągnięty przez wbudowanie we wnętrze empor —
co z kolei powoduje konieczność wprowadzenia dwu szeregów okien, aby
stworzyć w ten sposób dodatkowe źródła światła dla ławek umieszczonych
pod emporami. Forma detalu architektonicznego wykazuje dążność do
surowości wyradzającej się często w oschłość, (np. kościół w Sulimierzu).
Podobne zjawiska jak w architekturze, dają się zaobserwować w wy-
strojach wnętrz. Wystroje kościołów przy większych rezydencjach zdra-
dza ją pokrewieństwo z oficjalną sztuką pałacową nawiązując wyraźnie do
późnego berlińskiego baroku i rokoka. W skromnych zaś wiejskich ko-

is) Empora kolatorska mieści się zazwyczaj w osobnej przybudówce i komuni-
kuje z wnętrzem za pośrednictwem wielkiego, oszklonego okna.