DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.16954#0010
P R M F A T I O*
v-ucndi ritus diucrfas habituum formas, (de quibus varij & magnorum fumptuum nuncpaflim
lib-ifcribuntur )quaenoftrisfuntvrbibus fmgulari diligentia & Audio adpida, contuemur > Et
maxime cum citra metum vilius,vitioforum morum contagi), hifce in libris peregrinari liceat.
Eit narnq-frequenter,vt qui longinqua itinera,incertas, & pcriculofas nauigationes, mundi cog-
nofcendi «ratia fufeipiunt,earum gentium, quibus cum longa confuetudine viuunt, corrupte-
lis ac vitij?infeai,adfuosreuertantur:fed horum librorum prxfidio,totus confpicitur mundus,
^lutaria virtutum percipiuntur exempla viri, eruditione,* virtutibus illuftrcs, cognofcuntur:
Kihd de vitiorum contagio,quo certae nationes obnoxia:,pcrrimefccndum periculi. Erit igitur
in hoc noftro Theatro,quo fe hiftoriarum,& peregrinationum ftudiofi,citra dilcrimcn, & peri-
culum iliquodobleftent, dum varias diuerfarum vrbium formas,conftitutioncs, ac fitus, dum
qiud iniis maxime exercetur,ftudidne,& qualia iftapotiflimum vigeant. An mercatura tradetur
coanolcent.Erit, quod Pidoribus Iit recreationi.qui loca aprica, amoenos frudiferosque colles,
mirabiles fluminum lapfivs,mirabiles vrbium,montium,infularum,lacuum fitus,quos nonfem-
‘rad viuumdelinearoshabent,excerpere,fuisquetabulisatqueoperibusad ornatum, maxima
cum voluptate fpedantium, inferere poterunt; Quod a picrisque etiam faditatum, frequenter
obfcruaui1 Erit, quod Archiicdos reficiat, dum magnifica diuerfarum vrbium xdifkia,moenia,
muros & propugnacula, pro diucrfa temporum, & machinarum, quibus impetuntur, ratione,
contra infolentes hoftium iniurias offenfionesque, excitata, in Theatro hoc noftro confpicient,
ouorum vifendorum,gratia,ad remotas regiones frequenter proficifcuntur. Erit etiam ijs, qui i
oraui oribus ftudijs liberi, otio abundant, velquiob lxfamafflidamque valetudinem, fedenta-
riam coguntur vitamampledi,amplafuppcditatamateria,quahoncda dignitate, otium & toe-
,• falfant Denique & ij,qui ad Rcmpub. gubernandam vocantur,vt variarum hic vrbium ico
nes videbunt ita diuerfarum gentium inftituta; Refp. mores & confuetudinescognofcent, *
orrinvt ad Rempub.fuam formandam,exempla inuenient.Neque porro ijs tantum, qui exteras
regiones variasobeaufas, inuifere,acperluflrarcnequeunt,vtileserunt,&iucundi noftnlabo-
res verum his etiam grarifiime accidcnt,qui longinqua,ftudiorum,vel qualifcunq; rei gratia,lti-
1 - ’ & p rofedioncs, conantur fufciperc. Illi namque horum librorum infpcdione exercitati,
ccita’ quadam ratione praeparabuntur, vt non ad incognita, fed quodam modo fibi perfpeda lo.
* Pcucniant,quod in ijs vilendum,quod fama,&communis omnium opinio,tanquam celebrius
IcDrxdicat multodcindccommodius, compcndiofius, & accuratius indagare poterunt. Ita
n lnaaucannoelapfoaccidit,vtclariffinausampliflimusque vir D.FrancifcusDumsdorffius,non
maiorum tantum imaginibus, fed icientiarum etiam, virtutumque (plcndonbus, vere nobilis,
,cuius Bib liotheca, in remotiffimismundi rcgionibusqncredibih diligentia ac fumptu copara-
r oDtimihiftoricorum,& eruditifsmorum hominum iuuantur eonatusQad Vbioruna Metro-
nnliu Agrippinam Coloniam quam nunquam ante viderat,animi gratia, deueniens, ea qua cx-
tcrisad vfbiscommendationem exhiberi, & vifuiucundaeflfefolcnt, iam annotata, dcquafifibi
tcrfceda habens,defignare potuerit,vt mihi non peregrinus,fed notus in patria hofpcs, videre-
tur Ea quippe,ex primo vrbium noftrarum Theatro, in quo Coloniam Agrippinam, patriam
nobischarifemam expreflimus,obferuarat.Ita,in Italiam,Dominam & Reginam Europa;, abi-
turi vt amplas i n ea Refpub. Vniucrfltates prxcellentes,totius antiquitatis veftigia, infinitam,*
inexplicabilem aedificiorum,ac operum varietatem, cultillimos agros, Florentis Impenj fedem
confpicitnt, &admirentur, Dc quibus antiquae hiftoriatum memoriae, vana & ftupenda perhi-
bent Illi in quam.vt plurimum,eam Italia* partem,quae Floro, reque ipfateftante, toto orbe ter-
rarum pulcherrima eft plaga,Campaniam,Plinio,merito,foclicem,primum adire,ac pcrluftrare
folenr vtamcen flimoin ea Liberi, Cercrisquc delegenturcertamine; iucundiffimas Fontium
p ai anorum contemplentu r delitias:montes,fulphureasignitasque exhalationes erudantes: vr-
b es portus paludes famofas,cryptas„ac fpecus ingentes,ac infinita demum alianatura;,& artium,
on* luxus Romanus, hocleci,-peperit opera. Hxc autem omnia,pccuhanbusTheam noftrita-
hnlis tam^raphice, prseftantifilmi viriGcorgijHofnaglij Antuerpiani,opera(quem rarae dotes
'natur* non artificis inAitutio praecellentem edidere pidorena) exhibentur, vt ea, qui ftudiofius
infbexerit quid in vniuerfaCampania,maximaobfcruationedignum5quidnamipfimeapotiffi-
mimvinquircndummusnamloca,autcuitanda,aut ob prxfentifsimum, cautius pcrluftrandapc-
riculum iam ante rudi cognitione intclligat,quam iter hoc lplummgrelTus fuerit.
Sed neque per fe commendati operis, hic laudationem fufcipimus, quod diuerfarum lingua-
rum editio frequens di Aradio,& Eruditifsimorum virorum commendant elogia, quorum ali-
quot faltem publica effe voluimus, alia vero,& venuAa& prolixiora,ne in lmmenfumProlego-
mena excrefcercnt,in proximam oportunitatem referuantes.
Sunt porro,vt intclligo, nonnulli, qui hofce vrbium Tomos, atqueinftitutum hocnoftrum,
c cnufciue argumenti, ob fttidia, quibus me vocationis gratia, confecratumfciunt, maligne ro-
dunt & fuperftitiose rcprehcndunt.Vcrum higrauifsimorum virorum,Hieronymi,Ifidori.Bc-
d* Oro (fi Rodcrici Toletani, Rodcrici Santij, AEneae Syluij, Ioannis Gerundenfis Epifco-
• *Aiberti Crantij Oforij, & complurium aliorum meminerint. Quos a nemine hadennsre-
mchcnfos cxiAimo, quod,licet Ecdcfiaftici,hiftoricnmfibi argumentumferibendi delegerint.
v Varia
v-ucndi ritus diucrfas habituum formas, (de quibus varij & magnorum fumptuum nuncpaflim
lib-ifcribuntur )quaenoftrisfuntvrbibus fmgulari diligentia & Audio adpida, contuemur > Et
maxime cum citra metum vilius,vitioforum morum contagi), hifce in libris peregrinari liceat.
Eit narnq-frequenter,vt qui longinqua itinera,incertas, & pcriculofas nauigationes, mundi cog-
nofcendi «ratia fufeipiunt,earum gentium, quibus cum longa confuetudine viuunt, corrupte-
lis ac vitij?infeai,adfuosreuertantur:fed horum librorum prxfidio,totus confpicitur mundus,
^lutaria virtutum percipiuntur exempla viri, eruditione,* virtutibus illuftrcs, cognofcuntur:
Kihd de vitiorum contagio,quo certae nationes obnoxia:,pcrrimefccndum periculi. Erit igitur
in hoc noftro Theatro,quo fe hiftoriarum,& peregrinationum ftudiofi,citra dilcrimcn, & peri-
culum iliquodobleftent, dum varias diuerfarum vrbium formas,conftitutioncs, ac fitus, dum
qiud iniis maxime exercetur,ftudidne,& qualia iftapotiflimum vigeant. An mercatura tradetur
coanolcent.Erit, quod Pidoribus Iit recreationi.qui loca aprica, amoenos frudiferosque colles,
mirabiles fluminum lapfivs,mirabiles vrbium,montium,infularum,lacuum fitus,quos nonfem-
‘rad viuumdelinearoshabent,excerpere,fuisquetabulisatqueoperibusad ornatum, maxima
cum voluptate fpedantium, inferere poterunt; Quod a picrisque etiam faditatum, frequenter
obfcruaui1 Erit, quod Archiicdos reficiat, dum magnifica diuerfarum vrbium xdifkia,moenia,
muros & propugnacula, pro diucrfa temporum, & machinarum, quibus impetuntur, ratione,
contra infolentes hoftium iniurias offenfionesque, excitata, in Theatro hoc noftro confpicient,
ouorum vifendorum,gratia,ad remotas regiones frequenter proficifcuntur. Erit etiam ijs, qui i
oraui oribus ftudijs liberi, otio abundant, velquiob lxfamafflidamque valetudinem, fedenta-
riam coguntur vitamampledi,amplafuppcditatamateria,quahoncda dignitate, otium & toe-
,• falfant Denique & ij,qui ad Rcmpub. gubernandam vocantur,vt variarum hic vrbium ico
nes videbunt ita diuerfarum gentium inftituta; Refp. mores & confuetudinescognofcent, *
orrinvt ad Rempub.fuam formandam,exempla inuenient.Neque porro ijs tantum, qui exteras
regiones variasobeaufas, inuifere,acperluflrarcnequeunt,vtileserunt,&iucundi noftnlabo-
res verum his etiam grarifiime accidcnt,qui longinqua,ftudiorum,vel qualifcunq; rei gratia,lti-
1 - ’ & p rofedioncs, conantur fufciperc. Illi namque horum librorum infpcdione exercitati,
ccita’ quadam ratione praeparabuntur, vt non ad incognita, fed quodam modo fibi perfpeda lo.
* Pcucniant,quod in ijs vilendum,quod fama,&communis omnium opinio,tanquam celebrius
IcDrxdicat multodcindccommodius, compcndiofius, & accuratius indagare poterunt. Ita
n lnaaucannoelapfoaccidit,vtclariffinausampliflimusque vir D.FrancifcusDumsdorffius,non
maiorum tantum imaginibus, fed icientiarum etiam, virtutumque (plcndonbus, vere nobilis,
,cuius Bib liotheca, in remotiffimismundi rcgionibusqncredibih diligentia ac fumptu copara-
r oDtimihiftoricorum,& eruditifsmorum hominum iuuantur eonatusQad Vbioruna Metro-
nnliu Agrippinam Coloniam quam nunquam ante viderat,animi gratia, deueniens, ea qua cx-
tcrisad vfbiscommendationem exhiberi, & vifuiucundaeflfefolcnt, iam annotata, dcquafifibi
tcrfceda habens,defignare potuerit,vt mihi non peregrinus,fed notus in patria hofpcs, videre-
tur Ea quippe,ex primo vrbium noftrarum Theatro, in quo Coloniam Agrippinam, patriam
nobischarifemam expreflimus,obferuarat.Ita,in Italiam,Dominam & Reginam Europa;, abi-
turi vt amplas i n ea Refpub. Vniucrfltates prxcellentes,totius antiquitatis veftigia, infinitam,*
inexplicabilem aedificiorum,ac operum varietatem, cultillimos agros, Florentis Impenj fedem
confpicitnt, &admirentur, Dc quibus antiquae hiftoriatum memoriae, vana & ftupenda perhi-
bent Illi in quam.vt plurimum,eam Italia* partem,quae Floro, reque ipfateftante, toto orbe ter-
rarum pulcherrima eft plaga,Campaniam,Plinio,merito,foclicem,primum adire,ac pcrluftrare
folenr vtamcen flimoin ea Liberi, Cercrisquc delegenturcertamine; iucundiffimas Fontium
p ai anorum contemplentu r delitias:montes,fulphureasignitasque exhalationes erudantes: vr-
b es portus paludes famofas,cryptas„ac fpecus ingentes,ac infinita demum alianatura;,& artium,
on* luxus Romanus, hocleci,-peperit opera. Hxc autem omnia,pccuhanbusTheam noftrita-
hnlis tam^raphice, prseftantifilmi viriGcorgijHofnaglij Antuerpiani,opera(quem rarae dotes
'natur* non artificis inAitutio praecellentem edidere pidorena) exhibentur, vt ea, qui ftudiofius
infbexerit quid in vniuerfaCampania,maximaobfcruationedignum5quidnamipfimeapotiffi-
mimvinquircndummusnamloca,autcuitanda,aut ob prxfentifsimum, cautius pcrluftrandapc-
riculum iam ante rudi cognitione intclligat,quam iter hoc lplummgrelTus fuerit.
Sed neque per fe commendati operis, hic laudationem fufcipimus, quod diuerfarum lingua-
rum editio frequens di Aradio,& Eruditifsimorum virorum commendant elogia, quorum ali-
quot faltem publica effe voluimus, alia vero,& venuAa& prolixiora,ne in lmmenfumProlego-
mena excrefcercnt,in proximam oportunitatem referuantes.
Sunt porro,vt intclligo, nonnulli, qui hofce vrbium Tomos, atqueinftitutum hocnoftrum,
c cnufciue argumenti, ob fttidia, quibus me vocationis gratia, confecratumfciunt, maligne ro-
dunt & fuperftitiose rcprehcndunt.Vcrum higrauifsimorum virorum,Hieronymi,Ifidori.Bc-
d* Oro (fi Rodcrici Toletani, Rodcrici Santij, AEneae Syluij, Ioannis Gerundenfis Epifco-
• *Aiberti Crantij Oforij, & complurium aliorum meminerint. Quos a nemine hadennsre-
mchcnfos cxiAimo, quod,licet Ecdcfiaftici,hiftoricnmfibi argumentumferibendi delegerint.
v Varia