DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.16954#0084
ROTTEROD AMVM«-
OTTERODAMVM, non ignobile Hollandis oppidum,quafi dicas,Rott*
obcx,fiueagger,Damm namq;Batauis aggerem fonat.Eft liquidcm Rotteroda-
mumad Rottam,aquae ductum,i quo adpellationcm habet, fitum,Mofae.flumi-
ni propinquum.Schidamo, vnico miliari,Gouda vero,tribus diftat: oppidum,
cum opinione hominum vetuftu fatis,tum fplendidum & copiofum, lanificio,
& panni textura,cclebre, habens & iuftum populi numerum,& fcite admodum
conftru&as xdesj quarum,qua; D.Laurentij nomine facra,facile princeps,& fplc
dida eft,«5cfumptuofa: fcd pra; exteris ornamentis,vrbs ifta,hocnomine potilfi-
mum clara & celebris eft,quod patria fuerit viri celeberrimi D.Erafmi Rotero-
dami,omnibus omnium do&rinarum virtutumcg nitoribus politiffimi.Itaq; ad memoratam x<5em,ct-
iamnum vifitur domuncula, & in ea,cella exigua,que primum natum illum excepit.Hac,vt ingeniofilfi-
mus quifque eft,& amantiflimus,iter illae faciens,reuerenter adit.Tantus ille vir,multispofteritati reli-
ctis operibus,qux ingenij plane diuiniargumentumprxbcant, diem obijt extremum Bafilca:, Anno
M.D, XXX VI.Rarx admodum ingenij & eruditionis dotes Erafmo,eo foculo illiterato contigere,qui-
bus permulti plurimum tu deferendum cenfuerunt, ijq; non plebcij ordinis homines,fcd orbis monar-
chx,non vulgariter eruditi,fcd rei litteraria;,ea xtate,princeps.Quippe inuiftifs.Carolo Augufto a con-
filijs fuit.Scrcnifsimus Caefar Ferdinandus fauoris fui in ipfum documeta plurima dedit. Quam magni-
ficis vero honorarijs i Chriftianilfimo Galliarum Rege Francifco in Gallias;quam amanter ab Illuftrif-
fimo Rege Henrico,libcra, vbi nam eo loci viucrc vellet,data optione,in Angliam eft euocatus ? Dc
fummis Pontificibus Leone & Clemente, nihil attinet dicere,horum certe maximus erga eum fauor,
multis ad Erafmum tranfmiffis Epiftolis innotuit. Sed ha;cfortaffe,pro illius loci ratione, nimis ,de E-
rafmo,multa. Dum hoc oppidum, LudouicusGuicciardinus, vtBelgij perficeret enarrati onem,inBa-
tauia fua ante annos aliquot deferibit, in calamitatem fane maximam Rotterodamum incidit. Cafu e-
nim quodam,incendio in ea cxcitato,xdes nongentis plures,& onerariae naues pcrftiulta:,c6flagrarunt,
homines etiam aliquot abfumptifunt, omnes detrimentum perpelli. Iam tamen,ob ingentes diuitias
minore,quam anni fpacio (feribit eo tempore Guicciardinus) pene tota reftaurata cft,atqj adeo freque
ti negotiatione,& mercatorum concurfu,di£tu mirum quantum quotidie augeatur.
G O V D A.
O VD A, Praeclarum Hollandiaeoppidum,fextum & vltimum inter Hollandixfla-
tus locum obtinens,circa annum Salutis M. CC.LXXII.fub Comite Florentio,a quo
ciuicis & praecipuarum vrbium donatur priuilegijs, conditum ad ripam Ilfela; fluuij,
fitu eft periucundo. Quippe olim obftructo Rheno,circa pagum Catvvick,Sc pradi-
dium Britonum,duo fluuij,nimirum, Ilfela, &Lecka, quifein Mofam exonerant,
enati funt.Itaq; ciim non pateret libera nauigatio,& exitus ad marc5 per alueos & fof-
fas,flumina circundu&a funt,atq; eo loco,vbi nunc Gouda lita eft, folia incuruata <5c
flexuofa,qux Gouda appellatur,Sc oppido nomen dedit, in Rhenum Leidenfem ad vitandum mare,(Sc
loca rcmotiora,dedu<fta eft, obiefta tamen Schlufa, quam vulgo vocant, ne fluxu IlTelae campi inunda-
rentur . Tum tuta nauium ftatio ibidem originem coepit, habitationes & diuerforia,hac dc caufa, ali-
quot excitata in aggerc.Et noua,hac occaflone orta focietas,tanta breui temporis fuccelfu,incrementa
fumplitjVt paluftrium paflim locorum agreftes habitatores perta;fi, qui varijs antea locisfparfim habi-
tabant,iuxta aggerem,loeu altiorem coucjierint,& Ecclcfiam,quo rei imprimis facre,Sc religioni vaca-
rent,huc tranftulerint. Quae quidem confociataBatauorum multitudo, loci oportunitate vfq; adeo
breui tempore crcuit, vt vrbis formam, folfas ac moenia,quo liberius & tutius hic habitaretur,locus ip-
fe defideraret.Qui fub Florentio Comite,vt di&um eft,ius ciuium eft confequutus.Demu,Comites Ble-
fenfes,quorum ditionis poftea Gouda fada eft, cu animaduerterent,oppidanorum frequentiam,pluri-
mum ob quotidiana incrementa augeri,oppidi pomoeria, folias ac moenia,latiori fpacio,ea nimiru am-
plitudine produxerunt,qua fe modo vifenda cxhibcnt.Recepit autem Goudanum hoc oppidum indies
aquam ex maris fluxu atq; refluxu,mundam tamen, defecatam ac dulcem,excoquendae cereuifiae acco-
modatiflimam.cui Hollandicum folum, neq; colore,neq5 fapore parem habet. Eam commoditatem
\ llfelae alueus oppidanis fuppeditat. Verum propter frequentes &exuberates eius inundationes,Floren-
tius Comes,eius nominis V- (qui in venatione plus viginti vulneribus confolfus,perijt) Anno Salutis
M.CC. XCVI. Vltraie&enfis Epifcopi confenfu,naturalem Ilicis alneum,in pago Vrcefvvick,haud ita
procul a Viana,obftruxit.Hinc faCtum eft, vt antiquus ille alueus,paulatim enata ex fordibus terra,mi-
nuatur. Ars Typographica, paucis* imo nullis ante in Hollandia cognita(nam quicquidlibroru tum c-
rat in vfu,Monachi affiduo labore,& magna diligentia feribebant) Goudx primu innotefccre,& in vfu
haberi coepit,in domo Fratrum Collationis. Primaria vrbis Ecclelia,eleganti ftruttura, & prxcelfa
turri confpicua,bis a prima fundatione tota exufta fuit, A nno nimirum Salutis M.D.LIl.ignc
coelitus tacta.Et anno M.CCCC.XXXVllI.eo incendio,quo oppidum vniuerfum
deformatum,perijt. Hxc vero Ecclefia,qua modo praecellit ftm-
clura magnifice reftaurata confpicitur.
31
OTTERODAMVM, non ignobile Hollandis oppidum,quafi dicas,Rott*
obcx,fiueagger,Damm namq;Batauis aggerem fonat.Eft liquidcm Rotteroda-
mumad Rottam,aquae ductum,i quo adpellationcm habet, fitum,Mofae.flumi-
ni propinquum.Schidamo, vnico miliari,Gouda vero,tribus diftat: oppidum,
cum opinione hominum vetuftu fatis,tum fplendidum & copiofum, lanificio,
& panni textura,cclebre, habens & iuftum populi numerum,& fcite admodum
conftru&as xdesj quarum,qua; D.Laurentij nomine facra,facile princeps,& fplc
dida eft,«5cfumptuofa: fcd pra; exteris ornamentis,vrbs ifta,hocnomine potilfi-
mum clara & celebris eft,quod patria fuerit viri celeberrimi D.Erafmi Rotero-
dami,omnibus omnium do&rinarum virtutumcg nitoribus politiffimi.Itaq; ad memoratam x<5em,ct-
iamnum vifitur domuncula, & in ea,cella exigua,que primum natum illum excepit.Hac,vt ingeniofilfi-
mus quifque eft,& amantiflimus,iter illae faciens,reuerenter adit.Tantus ille vir,multispofteritati reli-
ctis operibus,qux ingenij plane diuiniargumentumprxbcant, diem obijt extremum Bafilca:, Anno
M.D, XXX VI.Rarx admodum ingenij & eruditionis dotes Erafmo,eo foculo illiterato contigere,qui-
bus permulti plurimum tu deferendum cenfuerunt, ijq; non plebcij ordinis homines,fcd orbis monar-
chx,non vulgariter eruditi,fcd rei litteraria;,ea xtate,princeps.Quippe inuiftifs.Carolo Augufto a con-
filijs fuit.Scrcnifsimus Caefar Ferdinandus fauoris fui in ipfum documeta plurima dedit. Quam magni-
ficis vero honorarijs i Chriftianilfimo Galliarum Rege Francifco in Gallias;quam amanter ab Illuftrif-
fimo Rege Henrico,libcra, vbi nam eo loci viucrc vellet,data optione,in Angliam eft euocatus ? Dc
fummis Pontificibus Leone & Clemente, nihil attinet dicere,horum certe maximus erga eum fauor,
multis ad Erafmum tranfmiffis Epiftolis innotuit. Sed ha;cfortaffe,pro illius loci ratione, nimis ,de E-
rafmo,multa. Dum hoc oppidum, LudouicusGuicciardinus, vtBelgij perficeret enarrati onem,inBa-
tauia fua ante annos aliquot deferibit, in calamitatem fane maximam Rotterodamum incidit. Cafu e-
nim quodam,incendio in ea cxcitato,xdes nongentis plures,& onerariae naues pcrftiulta:,c6flagrarunt,
homines etiam aliquot abfumptifunt, omnes detrimentum perpelli. Iam tamen,ob ingentes diuitias
minore,quam anni fpacio (feribit eo tempore Guicciardinus) pene tota reftaurata cft,atqj adeo freque
ti negotiatione,& mercatorum concurfu,di£tu mirum quantum quotidie augeatur.
G O V D A.
O VD A, Praeclarum Hollandiaeoppidum,fextum & vltimum inter Hollandixfla-
tus locum obtinens,circa annum Salutis M. CC.LXXII.fub Comite Florentio,a quo
ciuicis & praecipuarum vrbium donatur priuilegijs, conditum ad ripam Ilfela; fluuij,
fitu eft periucundo. Quippe olim obftructo Rheno,circa pagum Catvvick,Sc pradi-
dium Britonum,duo fluuij,nimirum, Ilfela, &Lecka, quifein Mofam exonerant,
enati funt.Itaq; ciim non pateret libera nauigatio,& exitus ad marc5 per alueos & fof-
fas,flumina circundu&a funt,atq; eo loco,vbi nunc Gouda lita eft, folia incuruata <5c
flexuofa,qux Gouda appellatur,Sc oppido nomen dedit, in Rhenum Leidenfem ad vitandum mare,(Sc
loca rcmotiora,dedu<fta eft, obiefta tamen Schlufa, quam vulgo vocant, ne fluxu IlTelae campi inunda-
rentur . Tum tuta nauium ftatio ibidem originem coepit, habitationes & diuerforia,hac dc caufa, ali-
quot excitata in aggerc.Et noua,hac occaflone orta focietas,tanta breui temporis fuccelfu,incrementa
fumplitjVt paluftrium paflim locorum agreftes habitatores perta;fi, qui varijs antea locisfparfim habi-
tabant,iuxta aggerem,loeu altiorem coucjierint,& Ecclcfiam,quo rei imprimis facre,Sc religioni vaca-
rent,huc tranftulerint. Quae quidem confociataBatauorum multitudo, loci oportunitate vfq; adeo
breui tempore crcuit, vt vrbis formam, folfas ac moenia,quo liberius & tutius hic habitaretur,locus ip-
fe defideraret.Qui fub Florentio Comite,vt di&um eft,ius ciuium eft confequutus.Demu,Comites Ble-
fenfes,quorum ditionis poftea Gouda fada eft, cu animaduerterent,oppidanorum frequentiam,pluri-
mum ob quotidiana incrementa augeri,oppidi pomoeria, folias ac moenia,latiori fpacio,ea nimiru am-
plitudine produxerunt,qua fe modo vifenda cxhibcnt.Recepit autem Goudanum hoc oppidum indies
aquam ex maris fluxu atq; refluxu,mundam tamen, defecatam ac dulcem,excoquendae cereuifiae acco-
modatiflimam.cui Hollandicum folum, neq; colore,neq5 fapore parem habet. Eam commoditatem
\ llfelae alueus oppidanis fuppeditat. Verum propter frequentes &exuberates eius inundationes,Floren-
tius Comes,eius nominis V- (qui in venatione plus viginti vulneribus confolfus,perijt) Anno Salutis
M.CC. XCVI. Vltraie&enfis Epifcopi confenfu,naturalem Ilicis alneum,in pago Vrcefvvick,haud ita
procul a Viana,obftruxit.Hinc faCtum eft, vt antiquus ille alueus,paulatim enata ex fordibus terra,mi-
nuatur. Ars Typographica, paucis* imo nullis ante in Hollandia cognita(nam quicquidlibroru tum c-
rat in vfu,Monachi affiduo labore,& magna diligentia feribebant) Goudx primu innotefccre,& in vfu
haberi coepit,in domo Fratrum Collationis. Primaria vrbis Ecclelia,eleganti ftruttura, & prxcelfa
turri confpicua,bis a prima fundatione tota exufta fuit, A nno nimirum Salutis M.D.LIl.ignc
coelitus tacta.Et anno M.CCCC.XXXVllI.eo incendio,quo oppidum vniuerfum
deformatum,perijt. Hxc vero Ecclefia,qua modo praecellit ftm-
clura magnifice reftaurata confpicitur.
31