DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.16954#0044
LOVANIVM*
O V A NIV M, Brabanticarum vrbium caput, celebre literarum ac artium em-
porium, aloanne Brabantia: Duce fundatum, circa annum Chrifti M.CCCC.
XXII. Ciuitas cft amplitudine tam fpatiofa, vtin circuitu habere dicatur intra
moenia miliaria Italica quatuor, Coeli & aeris benignitate, nulli aliarum ca;dens.
Hicintcr muroslibcra prata, vineae,horti fpatiofi, agri,pomaria,campi,dumi,fal-
tus,pafcua,paruaefyluul*,paruanemufcula. Nomen habet, non alaudando, vt
quidam prodiderunt:non a Lcuacis,vt alij funt fufpicati, eo,quod hi Neruiorum,
non Eburonum fuerint clientes,fcd,a fitu vrbis,qui talis eft.vt moenia vetufta,qu£
illa tulit aetas, fueruntqucfirmirfiima, exalbo nimirum lapide, adnormam con-
ftruda,cx alto defeendant ad loca humilia,& aquis obnoxia,quas Tila fluuius ma-
ior,&Vorta,riuulus,fiue torrens, extra ripas fuaseuomere quam frequentiffimefolent, & longe lateque
omnes campos «Scintra muros, & extra, in ftagna, & paludes permutarunt. Altum autem illud,e quo def-
cendunt, Lo vocatur, e quo mons afeendit fyluofus, aLo cognominatus, Lobtcch, id eft, altioris loci
mons. Iam ftagna omnia, & loca aquis exundantia, Brabantico fermone, Ven,dicuntur. Hinc igitur vox
compoftta,Louen,id cft,altum locum,& ftagnantem compleditur. Nec citra caufam de hoc litu nomen
fabricarunt,eo,quod nihil amoenius fit,quam vtramque faciem,terram habere.Louanium certe, & intra
vrbem,& in fuburbanis, vbique campos habet aquis obnoxios,& ijs altiora loca incumbcn ria, e quibus &
colles aflurgunt, alij vitibus confiti, alij fyluishorridi,alij pomarijs vberes, alij per decliuia fegetibus laeti.
Sunt haec quidem, feribit Becanus primo Auaticorum libro, Louanio & Romae coni munia, fedlic, vr,fi
meo iudicio fententia ferenda fit,longe lateque loci amoenitate Roma fuperetur,atque vincatur a Loua-
nio. Nufquam, ita me Phoebus amet, terrarum locus eft,qui magis videatur mereri, vt fit facrum Mufa.
rum domicilium.Conferantur omnia, quotquot funt literarum Gymnafia,vel in Italia, vel in Hifpania,
vel in Gallia, vel in Germania,nullum inuenictur, quod huiepar dici queat. Vixi Parifijs, Aureliae, Pida-
uij, Lugduni, Burdegalae, & in loco Galliae amoenilnmo, Andegaui, vidi Ticinum, Bononiam, Patauiam,
Mantuam, Florentiam,Romam & Neapolin^Germaniam partim vidi, partim de auditu cognoui, fed,
quae equidem vidi oppida,nulla funt Louanio comparanda litus iucunditatc, cum tamen viderim praeci-
pua,& inter ca;tera,Monachum,Auguftam,Vlmam,Se Coloniam Agrippinam,vt taceam infcriora.InSa-
lamanca, fcholarum magnificentia longe omnibus in Europa praeftat Gymnafijs, fed fitu, & locorum fa-
cie a Louanio fuperatur. Vallis Olitana extra vrbem non eft inamoena, praefertim in Vifurgis ripis, & ha-
bet duo Collegia, quibufuis aedibus regijs conferenda,fed omnibus inter fe comparatis, nihil ad Loua-
nij amoenitatem. Multa,inquit Barlandus,funt paftim toto orbe Chriftiano Gymnafia, fed in alijs alia vi-
deas defiderari. Aureliae in Gallijs,fola; leges ciuiles,Parifijs Theologia,Ius Canonicum, Se fophiftica tra-
duntur. Sunt aliae quaedam fcholx.vbi fola in pretio eft Medicina,Louanij omnes fcientiae docentur. Ha-
bet haec vrbsfacras aedes plurimas. Vnam Diui Petri, ftrudura tam eleganti, vt Architcdorum iudicio,nui
lam pluribus locis inuenias pari politia. E confpedu templi Apoftolici,vifitur domus Ciuica operofifli-
ma, Se quae non vna re teftetur,olim florentiflimam vrbem fuifleLouanium. Hancartificij plenamftru-
fturam mirantur Galli, Germani,Britanni,&Itali.ScholaLouanienfisvnum habet caput, vnum princi-
pem,cui omnes parcant,hunc Redorem vocant.Cuius officium eft ius dicere, priuilegia tueri, Sc malefi-
cij reos fcholafticos poenis afficere.Cum in publicum prodit, ante cum it Accenfus, quem Bedellum, re-
cepto illic vocabulo,appellant,ponefequntur famuli. Quantum autem honoris huic dignitati habeatur,
hinc apparet,quod Confulcs,Magiftratus,& Clariffimi quique viri, dcniq; omnium dignitatum gradus,
Academia; principi affurgant,Se decedant e via,exeunti ad Comitia,qua; certis anni temporibus indici fo-
lent,plures Accenfi anteambulant,finguli manu auratu geftantes baculu,infignia honoris ampliffimi.Eft
haec femeftris dignitas,quemadmodum apud R omanos olim didatura fuit,fex duntaxat menfium. Sunt
& aliaquxdam Louanij non indigna fpedatu loca. Xenodochium ampliflimum, vbi nunquam non affi-
ftunt aegrotis muliercula;, folatijs refouentes finguios,atq; adferentes, quod cuique e valetudine efle con-
ftiterit. Eft alio loco digna diuis, dignaprincipe domus, quam extruendam curauit fumrnus Pontifex
Hadrianus fextus, cum adhuc in minoribus ageret. Intra moenia vifitur Sc Coenobium Carthufianoriim,
loco,ab omni tumultu, ab omni frequentia femoto,ita, vt nec eremi folitudinem in vrbe magnopere de.
fiderent monachi.Hoc aedificio nil ex ea,familia vidifle fe quicquam fplendidius,ingenue fatentur quiuis
exteri. Ad muros vrbis,qua Mechliniam itur, arx eft infigni vetuftate,St ad ociunvrerumque vrbanarum
vacationem Principibus accommodata.Eodem loco in monte templum eft Baptiftae facrum. Eregione
arcis,cuius modo comemini,turris eft in ipfo muro ex candido lapide,caq5 altitudine,vt inde videri fere-
no coelo Antuerpiapoffit, odo magnis miliaribus Louanio diffitum oppidum: vulgo Impenfa Perdita
vocatur haec turris,quam annis aliquot fuperioribus fatifccntem Confules magno reficiendam curaue-
runt. A^er Louanienfis praeter frumentum, legumina, triticum, poma,pira,perfica,caeteraque ad
corporum alimoniam pertinentia,dat & vinum, cuius ea natura,y t non facile inebriet,
, non facile ad arma protrudat, Sc ludam Veneream. Bibant hoc vinum ini-
tiati, quos diuinae literae perpetuo fobrios & conti-
nentes efle volunt.
II
/
O V A NIV M, Brabanticarum vrbium caput, celebre literarum ac artium em-
porium, aloanne Brabantia: Duce fundatum, circa annum Chrifti M.CCCC.
XXII. Ciuitas cft amplitudine tam fpatiofa, vtin circuitu habere dicatur intra
moenia miliaria Italica quatuor, Coeli & aeris benignitate, nulli aliarum ca;dens.
Hicintcr muroslibcra prata, vineae,horti fpatiofi, agri,pomaria,campi,dumi,fal-
tus,pafcua,paruaefyluul*,paruanemufcula. Nomen habet, non alaudando, vt
quidam prodiderunt:non a Lcuacis,vt alij funt fufpicati, eo,quod hi Neruiorum,
non Eburonum fuerint clientes,fcd,a fitu vrbis,qui talis eft.vt moenia vetufta,qu£
illa tulit aetas, fueruntqucfirmirfiima, exalbo nimirum lapide, adnormam con-
ftruda,cx alto defeendant ad loca humilia,& aquis obnoxia,quas Tila fluuius ma-
ior,&Vorta,riuulus,fiue torrens, extra ripas fuaseuomere quam frequentiffimefolent, & longe lateque
omnes campos «Scintra muros, & extra, in ftagna, & paludes permutarunt. Altum autem illud,e quo def-
cendunt, Lo vocatur, e quo mons afeendit fyluofus, aLo cognominatus, Lobtcch, id eft, altioris loci
mons. Iam ftagna omnia, & loca aquis exundantia, Brabantico fermone, Ven,dicuntur. Hinc igitur vox
compoftta,Louen,id cft,altum locum,& ftagnantem compleditur. Nec citra caufam de hoc litu nomen
fabricarunt,eo,quod nihil amoenius fit,quam vtramque faciem,terram habere.Louanium certe, & intra
vrbem,& in fuburbanis, vbique campos habet aquis obnoxios,& ijs altiora loca incumbcn ria, e quibus &
colles aflurgunt, alij vitibus confiti, alij fyluishorridi,alij pomarijs vberes, alij per decliuia fegetibus laeti.
Sunt haec quidem, feribit Becanus primo Auaticorum libro, Louanio & Romae coni munia, fedlic, vr,fi
meo iudicio fententia ferenda fit,longe lateque loci amoenitate Roma fuperetur,atque vincatur a Loua-
nio. Nufquam, ita me Phoebus amet, terrarum locus eft,qui magis videatur mereri, vt fit facrum Mufa.
rum domicilium.Conferantur omnia, quotquot funt literarum Gymnafia,vel in Italia, vel in Hifpania,
vel in Gallia, vel in Germania,nullum inuenictur, quod huiepar dici queat. Vixi Parifijs, Aureliae, Pida-
uij, Lugduni, Burdegalae, & in loco Galliae amoenilnmo, Andegaui, vidi Ticinum, Bononiam, Patauiam,
Mantuam, Florentiam,Romam & Neapolin^Germaniam partim vidi, partim de auditu cognoui, fed,
quae equidem vidi oppida,nulla funt Louanio comparanda litus iucunditatc, cum tamen viderim praeci-
pua,& inter ca;tera,Monachum,Auguftam,Vlmam,Se Coloniam Agrippinam,vt taceam infcriora.InSa-
lamanca, fcholarum magnificentia longe omnibus in Europa praeftat Gymnafijs, fed fitu, & locorum fa-
cie a Louanio fuperatur. Vallis Olitana extra vrbem non eft inamoena, praefertim in Vifurgis ripis, & ha-
bet duo Collegia, quibufuis aedibus regijs conferenda,fed omnibus inter fe comparatis, nihil ad Loua-
nij amoenitatem. Multa,inquit Barlandus,funt paftim toto orbe Chriftiano Gymnafia, fed in alijs alia vi-
deas defiderari. Aureliae in Gallijs,fola; leges ciuiles,Parifijs Theologia,Ius Canonicum, Se fophiftica tra-
duntur. Sunt aliae quaedam fcholx.vbi fola in pretio eft Medicina,Louanij omnes fcientiae docentur. Ha-
bet haec vrbsfacras aedes plurimas. Vnam Diui Petri, ftrudura tam eleganti, vt Architcdorum iudicio,nui
lam pluribus locis inuenias pari politia. E confpedu templi Apoftolici,vifitur domus Ciuica operofifli-
ma, Se quae non vna re teftetur,olim florentiflimam vrbem fuifleLouanium. Hancartificij plenamftru-
fturam mirantur Galli, Germani,Britanni,&Itali.ScholaLouanienfisvnum habet caput, vnum princi-
pem,cui omnes parcant,hunc Redorem vocant.Cuius officium eft ius dicere, priuilegia tueri, Sc malefi-
cij reos fcholafticos poenis afficere.Cum in publicum prodit, ante cum it Accenfus, quem Bedellum, re-
cepto illic vocabulo,appellant,ponefequntur famuli. Quantum autem honoris huic dignitati habeatur,
hinc apparet,quod Confulcs,Magiftratus,& Clariffimi quique viri, dcniq; omnium dignitatum gradus,
Academia; principi affurgant,Se decedant e via,exeunti ad Comitia,qua; certis anni temporibus indici fo-
lent,plures Accenfi anteambulant,finguli manu auratu geftantes baculu,infignia honoris ampliffimi.Eft
haec femeftris dignitas,quemadmodum apud R omanos olim didatura fuit,fex duntaxat menfium. Sunt
& aliaquxdam Louanij non indigna fpedatu loca. Xenodochium ampliflimum, vbi nunquam non affi-
ftunt aegrotis muliercula;, folatijs refouentes finguios,atq; adferentes, quod cuique e valetudine efle con-
ftiterit. Eft alio loco digna diuis, dignaprincipe domus, quam extruendam curauit fumrnus Pontifex
Hadrianus fextus, cum adhuc in minoribus ageret. Intra moenia vifitur Sc Coenobium Carthufianoriim,
loco,ab omni tumultu, ab omni frequentia femoto,ita, vt nec eremi folitudinem in vrbe magnopere de.
fiderent monachi.Hoc aedificio nil ex ea,familia vidifle fe quicquam fplendidius,ingenue fatentur quiuis
exteri. Ad muros vrbis,qua Mechliniam itur, arx eft infigni vetuftate,St ad ociunvrerumque vrbanarum
vacationem Principibus accommodata.Eodem loco in monte templum eft Baptiftae facrum. Eregione
arcis,cuius modo comemini,turris eft in ipfo muro ex candido lapide,caq5 altitudine,vt inde videri fere-
no coelo Antuerpiapoffit, odo magnis miliaribus Louanio diffitum oppidum: vulgo Impenfa Perdita
vocatur haec turris,quam annis aliquot fuperioribus fatifccntem Confules magno reficiendam curaue-
runt. A^er Louanienfis praeter frumentum, legumina, triticum, poma,pira,perfica,caeteraque ad
corporum alimoniam pertinentia,dat & vinum, cuius ea natura,y t non facile inebriet,
, non facile ad arma protrudat, Sc ludam Veneream. Bibant hoc vinum ini-
tiati, quos diuinae literae perpetuo fobrios & conti-
nentes efle volunt.
II
/