DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.16954#0082
ENCKHVSA^
NCKH ySA in Batauis.etfi fi magna vetuftatc, celebritate tamen nominis prsftansac
nn^ C°PPldui?;COSnominatumEnckhiifa,quafi^n(fc^ufen/ve1,^inicbhuffii/Ali.
quot cafee,qua: fitus opportunitate,obhalecmn nimirum capturam & falis confettio-
rSfT’ Ecclefiam habebant,atquepaftorem, qui peronatus, vili,ac
ruftico habitu,quo & cacteri omnes communirer vtebantur, inccdebat.H* autem ca-
a.eum Hollandja; locum oeeupabant, qui IFrifiam ierpiciens,canalibus ac foueispaf-
nmdiftindus, primis calarum habitatoribus non itadilficilem prxbebatacceflum.
aquas,
ter jVc/vulg6,abioibcr,quod iu
tem Domini M. CCCC. XXVI. re, opibus, & aidificijs crelcerecoepit Enckhufa,vttum primum VVaterlan
dia- vrbibus annumerari coeperit, & nunc oppidum adprime concinnum ac elegans, copiolis vbique aquisin
ftruaum muriscmdumApropugnacuhs^hdenmnirumjab Annofalutis,M D.LXXII.publicis,priuatilq.
adei fici js longe magnificis, non citra (pedantium admirationem ornatum, portum habet perelegantem ac
valde capacem,vt arte omnino mirabili .itafumptibusampliflimisfadum,qui tutam onerarijs nauibus datio-
nem,<5c ab omni rempeftatc,glacie,&quibufcunquealijs marinis incommodis,fccuritatem prabet. Hic autem
porrus amficiofo,ac valido munitus eft aggere,ea ratione compollto,qua in vniuerfa vbique Hollandia, ton.
tra vehementiorcs vndarumac fluduumimpetus, vallum & obUrudionesaggerantur.Habentquippehoc
tradu , certum quoddam oblongi graminis, iiue tunci genus, quod fundus mariconredus.copiofo prouentit
rupped.tat;.d certis ann. temporibus, lub aquis demetunt, & nauibus ea ad loca,i n quibus ad obftrudioncs a-
quarum conft.ruuntvti,deuehunt vulgo^fr/indigetant. Huius autem vius,ad folidiftlmas agnorum
lundurasvtililTimuseft, cum eius ht conditionis atque natura, vt,quo vehementioribus vndarum°fiudtous
concutitur.col id.rurquc.co fol.diusconcrcfccns, vehementius,fortiusque reliftat. Extra Enckhufmum op.
pidum,viaeft (ilice ftrata,ielqui horx tempore,euntem exercens:Pagum habet adiundum,vul<*6 GroteBro
ochnom, ne, quiciuil.buspriuilegijs gaudet, eo, quod vrbs tanta quondam amplitudine fterft
hoc loci prouerbiumjMagnaeGrotbrokanacvrbi,ignobile vicinum eft oppidum. Aliquot Cafae,co»nomTna-
tumiquo nimirum,vilis.&abiecta eiusnotabarurconditio.Nihilotame minus,clementem blandamquefor-
tunam,lenfi)t lemper Enckhufa.Cum namquelpfamGrorbrokani,contra.tequa vicinitatisiura ftrara-emate
quodamn,terenturobruere,Mittebantqu.ppeeo,innauibusarmatosfoenoconteaos,quafifoenarium more
fol.to,frequentatur. forum;dolusquc innotefceret, nec optatum confequeretur effedum: in perpetuam eius
rei memoria,inrer Orientalem & Septentrionalem portam turrim Enckhufani conftruxerunt,0pi(t^rotcF/
nuncupatam perinde ac fi ipfa,eo nomine innuat, in contemptum & defpedum Brokenfium ab oppidanis.
Cft’fe evitatamfuifle.Non diflimileoppidanorum facinus,eo tempore extitir ana!
doGeldruHollandisbello imminebant,qui,vtfubit6hoftiliter£nckhufaminuadcrent,qualefcuQuerotue.
runt infidias .oppido ftruxerunt, quorum conatibus ca & dexteritate, & celeritate obuiam Enckhufani
luere.vtGeldnilubito amputatis prymefijs, ancoras cogeretur relinquere, quas om nes,elabentibusfuea ho-
ilibus.Fnckhufani capientes,Orientalis portae turri affixerunt,quemadmodum hodiernocMamtempo^eibi
dem confpiciuntur Ciucs marinam mercaturam exercent; multi naues conftruunt, alljfal, nitore ursftans
conficiunt, quod ad exteras nationes auehitur. Alij, copiofa halecum captura viditant.In vniuerfum autem
omnes,etiam ditiores, vili vtunturveftitu,ita,vtoppidi Conful,nautico quandoqueamidu incedat Oppida
ni,maritima negotiatione fi vnquam alias, tum maximeturbulcntilfimishifcc temporibus, quibus alii multi
re,acopibuslapfifunt,d.uitiaslongemaximascoaceruarunt.Bcllinamqucfocijsadiuuantibus,omnem maris
vicini negotiationem ad fe violentia quadam pertraxerunt. Vulgus,ex copiofiffima halecum pifcationc vidi
tat.Nouembri menfe, circa omnium Sandorum feftum, Nauiculae complures, quas 0(ac{<tarr& appellitant
£ ufcsduccntis,quc£ binos tantum habent vedorcs.altofe pelago committunt, & retia fua,vcl fixis extendunt
ftipitibuSjVel alligata rudendibus, cum ancoris in imum demittunt.Et, ciimdenfilfimisgregibushaleca con
tra vim flumimsafcendunt^tquandoquc.vttamfelixfit,in frequentipifeatucaptura,vtvnicaStalonericana
uis,fex & triginta tonnis onufta domum redear. Atque ex illo pifcatu,non omnia halcca fale.muriaue condi
untur, (ed inuetcrantur,& infumantur plurima, vnde haleca infumata delicatilfmia.vulgo.^rDbtlcfiridv
in vniuerfa m paflim Oftlandiam, in Germaniam, & ad omnes Rheniaccolas, tranfpor-
tantur.Enckhufianumdeniqueoppidum, Ruardum illum Tappcr, *
praecipumin Academia Louanienii Theolo-
gum, edidit.
3o
«otiorum gratia,aliquo forte ituri, a flerem fecum ferebant,quo obuias pafimi
quafi pontis opera,fuperabant. Scdhax nunc omnia loca xftuofum mare, ptte
oppidum latitudine eft trium miliarium Germanicorum. Circa annum au
NCKH ySA in Batauis.etfi fi magna vetuftatc, celebritate tamen nominis prsftansac
nn^ C°PPldui?;COSnominatumEnckhiifa,quafi^n(fc^ufen/ve1,^inicbhuffii/Ali.
quot cafee,qua: fitus opportunitate,obhalecmn nimirum capturam & falis confettio-
rSfT’ Ecclefiam habebant,atquepaftorem, qui peronatus, vili,ac
ruftico habitu,quo & cacteri omnes communirer vtebantur, inccdebat.H* autem ca-
a.eum Hollandja; locum oeeupabant, qui IFrifiam ierpiciens,canalibus ac foueispaf-
nmdiftindus, primis calarum habitatoribus non itadilficilem prxbebatacceflum.
aquas,
ter jVc/vulg6,abioibcr,quod iu
tem Domini M. CCCC. XXVI. re, opibus, & aidificijs crelcerecoepit Enckhufa,vttum primum VVaterlan
dia- vrbibus annumerari coeperit, & nunc oppidum adprime concinnum ac elegans, copiolis vbique aquisin
ftruaum muriscmdumApropugnacuhs^hdenmnirumjab Annofalutis,M D.LXXII.publicis,priuatilq.
adei fici js longe magnificis, non citra (pedantium admirationem ornatum, portum habet perelegantem ac
valde capacem,vt arte omnino mirabili .itafumptibusampliflimisfadum,qui tutam onerarijs nauibus datio-
nem,<5c ab omni rempeftatc,glacie,&quibufcunquealijs marinis incommodis,fccuritatem prabet. Hic autem
porrus amficiofo,ac valido munitus eft aggere,ea ratione compollto,qua in vniuerfa vbique Hollandia, ton.
tra vehementiorcs vndarumac fluduumimpetus, vallum & obUrudionesaggerantur.Habentquippehoc
tradu , certum quoddam oblongi graminis, iiue tunci genus, quod fundus mariconredus.copiofo prouentit
rupped.tat;.d certis ann. temporibus, lub aquis demetunt, & nauibus ea ad loca,i n quibus ad obftrudioncs a-
quarum conft.ruuntvti,deuehunt vulgo^fr/indigetant. Huius autem vius,ad folidiftlmas agnorum
lundurasvtililTimuseft, cum eius ht conditionis atque natura, vt,quo vehementioribus vndarum°fiudtous
concutitur.col id.rurquc.co fol.diusconcrcfccns, vehementius,fortiusque reliftat. Extra Enckhufmum op.
pidum,viaeft (ilice ftrata,ielqui horx tempore,euntem exercens:Pagum habet adiundum,vul<*6 GroteBro
ochnom, ne, quiciuil.buspriuilegijs gaudet, eo, quod vrbs tanta quondam amplitudine fterft
hoc loci prouerbiumjMagnaeGrotbrokanacvrbi,ignobile vicinum eft oppidum. Aliquot Cafae,co»nomTna-
tumiquo nimirum,vilis.&abiecta eiusnotabarurconditio.Nihilotame minus,clementem blandamquefor-
tunam,lenfi)t lemper Enckhufa.Cum namquelpfamGrorbrokani,contra.tequa vicinitatisiura ftrara-emate
quodamn,terenturobruere,Mittebantqu.ppeeo,innauibusarmatosfoenoconteaos,quafifoenarium more
fol.to,frequentatur. forum;dolusquc innotefceret, nec optatum confequeretur effedum: in perpetuam eius
rei memoria,inrer Orientalem & Septentrionalem portam turrim Enckhufani conftruxerunt,0pi(t^rotcF/
nuncupatam perinde ac fi ipfa,eo nomine innuat, in contemptum & defpedum Brokenfium ab oppidanis.
Cft’fe evitatamfuifle.Non diflimileoppidanorum facinus,eo tempore extitir ana!
doGeldruHollandisbello imminebant,qui,vtfubit6hoftiliter£nckhufaminuadcrent,qualefcuQuerotue.
runt infidias .oppido ftruxerunt, quorum conatibus ca & dexteritate, & celeritate obuiam Enckhufani
luere.vtGeldnilubito amputatis prymefijs, ancoras cogeretur relinquere, quas om nes,elabentibusfuea ho-
ilibus.Fnckhufani capientes,Orientalis portae turri affixerunt,quemadmodum hodiernocMamtempo^eibi
dem confpiciuntur Ciucs marinam mercaturam exercent; multi naues conftruunt, alljfal, nitore ursftans
conficiunt, quod ad exteras nationes auehitur. Alij, copiofa halecum captura viditant.In vniuerfum autem
omnes,etiam ditiores, vili vtunturveftitu,ita,vtoppidi Conful,nautico quandoqueamidu incedat Oppida
ni,maritima negotiatione fi vnquam alias, tum maximeturbulcntilfimishifcc temporibus, quibus alii multi
re,acopibuslapfifunt,d.uitiaslongemaximascoaceruarunt.Bcllinamqucfocijsadiuuantibus,omnem maris
vicini negotiationem ad fe violentia quadam pertraxerunt. Vulgus,ex copiofiffima halecum pifcationc vidi
tat.Nouembri menfe, circa omnium Sandorum feftum, Nauiculae complures, quas 0(ac{<tarr& appellitant
£ ufcsduccntis,quc£ binos tantum habent vedorcs.altofe pelago committunt, & retia fua,vcl fixis extendunt
ftipitibuSjVel alligata rudendibus, cum ancoris in imum demittunt.Et, ciimdenfilfimisgregibushaleca con
tra vim flumimsafcendunt^tquandoquc.vttamfelixfit,in frequentipifeatucaptura,vtvnicaStalonericana
uis,fex & triginta tonnis onufta domum redear. Atque ex illo pifcatu,non omnia halcca fale.muriaue condi
untur, (ed inuetcrantur,& infumantur plurima, vnde haleca infumata delicatilfmia.vulgo.^rDbtlcfiridv
in vniuerfa m paflim Oftlandiam, in Germaniam, & ad omnes Rheniaccolas, tranfpor-
tantur.Enckhufianumdeniqueoppidum, Ruardum illum Tappcr, *
praecipumin Academia Louanienii Theolo-
gum, edidit.
3o
«otiorum gratia,aliquo forte ituri, a flerem fecum ferebant,quo obuias pafimi
quafi pontis opera,fuperabant. Scdhax nunc omnia loca xftuofum mare, ptte
oppidum latitudine eft trium miliarium Germanicorum. Circa annum au