DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.16954#0046
machlinia>
ACH LINI AM, perueteremacpieclaram vrbem, excufiis tumantiquis,tnmnouls auftori-
bus eomperimus prifeum nomen adhuc feruare. Ea,non male, naturx beneficio fita,falu-
biiafiveimprimisvtitur.cxterisomnibusaffluir rebus, quxad hominum confuetudinem funt
neceffarix. Mediamfecat ,perluirqueflumen Delia. Hanc non inepte meditullium vocaueris
Brabantix,Louanic,Bruxella,Antuerpiaq;,torclariffimisfirnulvrbibusinrerclufum, & vndiq;
quatuor miliaribusdiftans.quam tetrapolim, quicircumfpexerit, is iuftifiimam triangulifor-
mam efficiet.Inrerim Maeli linia,lingulari iurifditftione valet, fuisque, & propri']s legibus vtitur,
quo loci,anre alia notandum hoc eft, grauidae matres, dum pariendi inftat tempus, relifta vrbe,
in interiorisBrabantixmunicipium quodpiamfe auferunt,inibionerofx aluipondus depofitn-
rx,eo confilio, vt liberi in partem immunitatum Brabantinarum itidem veniant. Vrbs alioqui
per fe,non tantum xdificiorum tam priuatorum,qu^m publicorum deferiptione.nobilis,verum
etiam operibus, molibusq;finniffimaexifiit,eoq;magis,quod,dum fupra caput eft hoftis, patefacis oftijs, viciniam omnem
diffufis aquis,inftarvaftilacus,ciues complerefoleam, atq;hocpa<ftohoftem intercludant. Cunftis autem vrbanis operibus
fplendore,artificio,ftrufturnq, antecellit Bafilica D.Rumberto dicata, cui vafta .& prxalta imminet turris,qua in fpeculx lo-
co ad remoriffimarom cum duitatum, tum amceniflimarum circumflantium pofleffionum profpedum vtuntur. Secundfi
autem cum dignitatis,tum magnificentix locum illic obtinent Septa Pizemburgica, in quibus commorantur Theutonico
ex illo ordine procreati religiofitnilites.Sedhuic vvbi diesille?. anteidusfextiles,exeunteanno M,D. XLVI.funeftus exti-
tit, hocfere initio.Cum horren da tempeftas cxli effer orta, ecce vafta turris, portx arenarix vicina,qua maxima pulueris il-
lius nitrati vis afTeruabatur.fulminisiatftunonmqdo conflragrauit, verum etiam a fundamentis fruftulatim difiefla, lacera-
ta, reuulfiq eft,vtneveftigium quidem vllum priorisfabricxfupereffet:quodq-, magisadmirere.fubitum iftud.^cinopina-
tum incendium/vrbanam foflam,aqux plenam,altam,& fexcentisamplius paflibus latam,ex ea parte,non tantftm ficcauit,
fed etiam arefecit, pifeibus partim codis,partim veto tqftis,quaq; verfus,remotiffime fparfis. Quin etiam moenia,flamma de-
flagrata,aceo vlreriits.Circumflantium domorum paricres.Ter centenum amplius paffriuminterual!o,labefa6tati,autdefor
mati,vacillare,fimulq; vno & eodem temporis pundo, malum infolens;manare non folum per vrbem, veriim etiam fubur-
banam viciniam tranfcendCre At ne dum modus infortunio pofitus, quantop ere enim lapidum iadus, quo inftar tonitru,
cxlum contremuit,rotam ciuiratcm permifcuerit,quantumqueruinarumpaflim ediderit,nifi ipfe prxfensq; viderit, non fa-
cile credat vnufquifq;,&multi etiamnumfuperantoculati teftes. Hucaccedirbcminummagna clades , quorum amplius
ducentos perijffe.ac triplo plures vulneratos,accepimus a fide dignis ciuibus.Fulgurum,ac tonitruum tanta vis fuit, vtvfquc
ab Antuerpia.Bruxellaqiie fonus ifte miferabilis,multis credentibus terrxmotum in vicinitate fadum audiretur. Indigena:
vero ipfi.vfq; alioquo videre videbantur cxlum ruere,ac vniuerfum mundum inuerti,quippe,ciim inter exteros quidam in
hypogxo concameraro, fed labefidato,triduo inediam ferens, femifepultusiaceret, ruderibusque forte latitans,a circumftan
tibusextraheretur,attonito confternatoque homini,animo fimilis,fcifcitatus eft.Numquavniuerfifupereftfpecies? Quod
igitur Machlinia,de cxlo tada,incredibilem fuarum rerum iaduram Fecerit, id infelicitatis eius fuit: quod vero deinceps
non ex ea tantumparteinftaurata,fed multis prxterea locis ornata,honoris efthoceiufdem.AbifeptendecimcpifkumCol-
legia,exceptisCohxvavijs, ad Senatum admittuntur,quotiesde re aliqua graui deliberatio fufeipitur, quorum prxeise fex,
tan tum apud fuos gratia & audoritatevalent,( Hi funt Pidores, Ichthyopolx, Infedores,Coriarij, Ceruifiari), acLanij)
vt ex ijs quotannis finguii legantur Senatores. Itaque fiumuusmagiftratusvnmerse duodecim, fexpatricijs, ac toti-
dem plebeis conflat Senatoribus. Lanifici] laus,id quod pace exterorum Belgarum didum fit,Machlinienfibus, in quantum
diligentiffima perquifitione didicimus, prima tribuitur, quod.tribuitur, quod tamen illicolim, fine comparatione, multo
fuit vberius , & copiofius exercitium.Imra eius enimterritorium,fupra termillc ducenas textrinas extitiffe, compertilfimu
babemus. Quippe legimus,quemadmodum olimtextoresrtribusmultitudinefretfvfq; adeo infolefeere,animis efferri,neq;
fe continere, vt coorto de repente tumultu & correptis armis,cxtercs ciuesinuaderent,fed tumultuario ifloprxlio inferiores,
multos fuorum a miferunt,itaque temeritatis. & fuperbix pcenam, iure merito luerunt,nec eo contentus Senatus,immunita-
tu m, m u n em m q; prxrogatilia,huiufmo di a u do res turbarum priuauit a quo vfq; tempore,3c numero opificum,&exiftima-
tionefunt diminuti,Iicet ad hunc diem textoruiu collegium audiat,nuncamplum, nunc omnium reliquorum prftnum.Hxc
vrbs vti telarum,&quidem optimarum,ita cortinarum multiplicium plena eft.Tormenta tintinnabula,dehiq;inftrumenta,
yafa quxuis,ambigam,an vfq; terrarum maiore artificio,dexterius,faciliusque xre conflentur. Reperias hic itidem, cmnis
generisnauium architedos,& fabricatores. Inftrudifiimum in ea vrbe, ad quofuis cafus, rerum dominus conferuat arma-
mentarium,tot tormentis xreis,ac ferreis, tot machmis.bellicisqilcinftrurnentis,puta, nauibus,pontibus,carris,deniq; tanta
re caftrenfi & militari fupelledile affluens, ac poftremo tot operar iis,fabrisque plenum femper.vt fpedatoribus admirarion€
copia pariat.Hxc vrbs, alma nutrix,altrixque fuit Philippi I.CaroliqucilliusterMax.Imp Philippi illius Belgarum heri, cum
patrisdumaubftuA^^Ictutn remporis,vt plurimum Curia hxrebat,cuius ampliflimx Prouincix vfuram,dum iam modo
di&usCarolusauix Margarethx Auftriadi,quoad vita frueretur daret, fedemMachlinix fixit illa ipfa Herois,quxetia in ea
vrbe,fui femPer cupida,&gratiofa,Anno M.D.XXX.obijt.Beneficiorum vero omnium,quibusolim aliquando ab Hero or-
nati funt Macblinienfes.par pulcherrimum hoc eft:Primum omnium portatoriorum.qux in lingulas merces iuftis locis exi-
guntur funt immunes.Secundo,bona eorum firma fixaque.Belgicx territorio circumfcripta, per fe liberaexiftunt.necobli-
«arione funt obligata(vticxrerq popularium res)opt.iureprxdijscomparanda.Quam immunitatem exCaroliilliusomniu
nouiffimi Aeduorum Reguli, Belgarumq; domini,gratia ac liberalitateofficijsftudio,opera funt demeriti. Quod enim eum
futntna virtute ac fortitudine bello laborantem femperfubleuaffent,vixvlli alij clientum,aut magis fidere,aut plus tribuere
folebat.acea propterampliffimum illum Senatum vulgo Concilium Regium)illic Anno M. CCCC. LXXIII. inftituit, eu-
ius ipfe princeps effer,exteroqui triginta quotuor virale,pura,Cancellario,Cohxrario,binis Prxfidibus,quatuor equitibus,
fex (upplicumlibelloru magiftris,initiatis confiliarijs odo,profanis vero duodecim, partim dodoribus.partimprolytis con-
ftantem.Hic Senatus,primo rerum Dominum,queunque is iffet, comitabatur, affequebaturque, abfente vero Principe aut
hero, Archigrammateus eundis prxerat.Eo autem ab omnis pene Belgicxtribunalibusftus erat receptitium.Porro cum vxo<
ris Ioannx beneficio Philippus [. ad ampliflimam Hi(panienfium,& annexorum regnorum poffeffionem vocatus, necefla-
ridtranfmitteret,eiiisiuffiinouifIime,AnnoM. D. III. ad eatn vrbem,in medio prope Belgio fitam, itaque apprime oportu-
nam,fedes fixit ille ipfe Senatus, eius tamenforma&aufforitate.necnon confiliariorum numero, antek nonnihil immuta-
to, qui vtinunc eft,vnoPrxfide,fedecim confiliarijs,duobus Scribis,ab epiftolis,fiuea fecretis ocio,& extera munufculorum
turba.Hucgenerarim poft ciues &tribules,Flandris.Atrebatib.Hollandinis,Middelburgenfibus,Namurtibus,Luceburgen.
fibus,Valencinenfibus poftremo illis.quilitigiofa illa prxdia colunt, in Flandrix, Hannonixq; confinijs collocata(dequoru
iuvifdiftione ac iudicatuFlandri&Hannonienfes valde pertinaciter inter fecotendunt)exdomeftico foro prouocare.appel
lai eue licet.Friftj item,occidentem Solem verfus qui fpe<ftant,ac Vltraiefti, paucis ab hinc annis huncipfumagnofcunt Se-
natum recognitoremciuiliumcaufarum, quas ipfianteiudicaffent.Hic ex formula prxtoria thiafus Torquatorum item fifti
tur,lites,controuerfiasquecmnes,tam ciuiies, quam criminofas,femeliudexdefinit,nullaprouocationisprorograrione aut
gratia,ftanteinte imfemper fuaCurixBruxellanx incaufarumrecognitione,prxrogatiuaauftoritate.Illoipfoinforo, ia
gratiam maximeper^grinoium,etiam Gailice litigatur.
ACH LINI AM, perueteremacpieclaram vrbem, excufiis tumantiquis,tnmnouls auftori-
bus eomperimus prifeum nomen adhuc feruare. Ea,non male, naturx beneficio fita,falu-
biiafiveimprimisvtitur.cxterisomnibusaffluir rebus, quxad hominum confuetudinem funt
neceffarix. Mediamfecat ,perluirqueflumen Delia. Hanc non inepte meditullium vocaueris
Brabantix,Louanic,Bruxella,Antuerpiaq;,torclariffimisfirnulvrbibusinrerclufum, & vndiq;
quatuor miliaribusdiftans.quam tetrapolim, quicircumfpexerit, is iuftifiimam triangulifor-
mam efficiet.Inrerim Maeli linia,lingulari iurifditftione valet, fuisque, & propri']s legibus vtitur,
quo loci,anre alia notandum hoc eft, grauidae matres, dum pariendi inftat tempus, relifta vrbe,
in interiorisBrabantixmunicipium quodpiamfe auferunt,inibionerofx aluipondus depofitn-
rx,eo confilio, vt liberi in partem immunitatum Brabantinarum itidem veniant. Vrbs alioqui
per fe,non tantum xdificiorum tam priuatorum,qu^m publicorum deferiptione.nobilis,verum
etiam operibus, molibusq;finniffimaexifiit,eoq;magis,quod,dum fupra caput eft hoftis, patefacis oftijs, viciniam omnem
diffufis aquis,inftarvaftilacus,ciues complerefoleam, atq;hocpa<ftohoftem intercludant. Cunftis autem vrbanis operibus
fplendore,artificio,ftrufturnq, antecellit Bafilica D.Rumberto dicata, cui vafta .& prxalta imminet turris,qua in fpeculx lo-
co ad remoriffimarom cum duitatum, tum amceniflimarum circumflantium pofleffionum profpedum vtuntur. Secundfi
autem cum dignitatis,tum magnificentix locum illic obtinent Septa Pizemburgica, in quibus commorantur Theutonico
ex illo ordine procreati religiofitnilites.Sedhuic vvbi diesille?. anteidusfextiles,exeunteanno M,D. XLVI.funeftus exti-
tit, hocfere initio.Cum horren da tempeftas cxli effer orta, ecce vafta turris, portx arenarix vicina,qua maxima pulueris il-
lius nitrati vis afTeruabatur.fulminisiatftunonmqdo conflragrauit, verum etiam a fundamentis fruftulatim difiefla, lacera-
ta, reuulfiq eft,vtneveftigium quidem vllum priorisfabricxfupereffet:quodq-, magisadmirere.fubitum iftud.^cinopina-
tum incendium/vrbanam foflam,aqux plenam,altam,& fexcentisamplius paflibus latam,ex ea parte,non tantftm ficcauit,
fed etiam arefecit, pifeibus partim codis,partim veto tqftis,quaq; verfus,remotiffime fparfis. Quin etiam moenia,flamma de-
flagrata,aceo vlreriits.Circumflantium domorum paricres.Ter centenum amplius paffriuminterual!o,labefa6tati,autdefor
mati,vacillare,fimulq; vno & eodem temporis pundo, malum infolens;manare non folum per vrbem, veriim etiam fubur-
banam viciniam tranfcendCre At ne dum modus infortunio pofitus, quantop ere enim lapidum iadus, quo inftar tonitru,
cxlum contremuit,rotam ciuiratcm permifcuerit,quantumqueruinarumpaflim ediderit,nifi ipfe prxfensq; viderit, non fa-
cile credat vnufquifq;,&multi etiamnumfuperantoculati teftes. Hucaccedirbcminummagna clades , quorum amplius
ducentos perijffe.ac triplo plures vulneratos,accepimus a fide dignis ciuibus.Fulgurum,ac tonitruum tanta vis fuit, vtvfquc
ab Antuerpia.Bruxellaqiie fonus ifte miferabilis,multis credentibus terrxmotum in vicinitate fadum audiretur. Indigena:
vero ipfi.vfq; alioquo videre videbantur cxlum ruere,ac vniuerfum mundum inuerti,quippe,ciim inter exteros quidam in
hypogxo concameraro, fed labefidato,triduo inediam ferens, femifepultusiaceret, ruderibusque forte latitans,a circumftan
tibusextraheretur,attonito confternatoque homini,animo fimilis,fcifcitatus eft.Numquavniuerfifupereftfpecies? Quod
igitur Machlinia,de cxlo tada,incredibilem fuarum rerum iaduram Fecerit, id infelicitatis eius fuit: quod vero deinceps
non ex ea tantumparteinftaurata,fed multis prxterea locis ornata,honoris efthoceiufdem.AbifeptendecimcpifkumCol-
legia,exceptisCohxvavijs, ad Senatum admittuntur,quotiesde re aliqua graui deliberatio fufeipitur, quorum prxeise fex,
tan tum apud fuos gratia & audoritatevalent,( Hi funt Pidores, Ichthyopolx, Infedores,Coriarij, Ceruifiari), acLanij)
vt ex ijs quotannis finguii legantur Senatores. Itaque fiumuusmagiftratusvnmerse duodecim, fexpatricijs, ac toti-
dem plebeis conflat Senatoribus. Lanifici] laus,id quod pace exterorum Belgarum didum fit,Machlinienfibus, in quantum
diligentiffima perquifitione didicimus, prima tribuitur, quod.tribuitur, quod tamen illicolim, fine comparatione, multo
fuit vberius , & copiofius exercitium.Imra eius enimterritorium,fupra termillc ducenas textrinas extitiffe, compertilfimu
babemus. Quippe legimus,quemadmodum olimtextoresrtribusmultitudinefretfvfq; adeo infolefeere,animis efferri,neq;
fe continere, vt coorto de repente tumultu & correptis armis,cxtercs ciuesinuaderent,fed tumultuario ifloprxlio inferiores,
multos fuorum a miferunt,itaque temeritatis. & fuperbix pcenam, iure merito luerunt,nec eo contentus Senatus,immunita-
tu m, m u n em m q; prxrogatilia,huiufmo di a u do res turbarum priuauit a quo vfq; tempore,3c numero opificum,&exiftima-
tionefunt diminuti,Iicet ad hunc diem textoruiu collegium audiat,nuncamplum, nunc omnium reliquorum prftnum.Hxc
vrbs vti telarum,&quidem optimarum,ita cortinarum multiplicium plena eft.Tormenta tintinnabula,dehiq;inftrumenta,
yafa quxuis,ambigam,an vfq; terrarum maiore artificio,dexterius,faciliusque xre conflentur. Reperias hic itidem, cmnis
generisnauium architedos,& fabricatores. Inftrudifiimum in ea vrbe, ad quofuis cafus, rerum dominus conferuat arma-
mentarium,tot tormentis xreis,ac ferreis, tot machmis.bellicisqilcinftrurnentis,puta, nauibus,pontibus,carris,deniq; tanta
re caftrenfi & militari fupelledile affluens, ac poftremo tot operar iis,fabrisque plenum femper.vt fpedatoribus admirarion€
copia pariat.Hxc vrbs, alma nutrix,altrixque fuit Philippi I.CaroliqucilliusterMax.Imp Philippi illius Belgarum heri, cum
patrisdumaubftuA^^Ictutn remporis,vt plurimum Curia hxrebat,cuius ampliflimx Prouincix vfuram,dum iam modo
di&usCarolusauix Margarethx Auftriadi,quoad vita frueretur daret, fedemMachlinix fixit illa ipfa Herois,quxetia in ea
vrbe,fui femPer cupida,&gratiofa,Anno M.D.XXX.obijt.Beneficiorum vero omnium,quibusolim aliquando ab Hero or-
nati funt Macblinienfes.par pulcherrimum hoc eft:Primum omnium portatoriorum.qux in lingulas merces iuftis locis exi-
guntur funt immunes.Secundo,bona eorum firma fixaque.Belgicx territorio circumfcripta, per fe liberaexiftunt.necobli-
«arione funt obligata(vticxrerq popularium res)opt.iureprxdijscomparanda.Quam immunitatem exCaroliilliusomniu
nouiffimi Aeduorum Reguli, Belgarumq; domini,gratia ac liberalitateofficijsftudio,opera funt demeriti. Quod enim eum
futntna virtute ac fortitudine bello laborantem femperfubleuaffent,vixvlli alij clientum,aut magis fidere,aut plus tribuere
folebat.acea propterampliffimum illum Senatum vulgo Concilium Regium)illic Anno M. CCCC. LXXIII. inftituit, eu-
ius ipfe princeps effer,exteroqui triginta quotuor virale,pura,Cancellario,Cohxrario,binis Prxfidibus,quatuor equitibus,
fex (upplicumlibelloru magiftris,initiatis confiliarijs odo,profanis vero duodecim, partim dodoribus.partimprolytis con-
ftantem.Hic Senatus,primo rerum Dominum,queunque is iffet, comitabatur, affequebaturque, abfente vero Principe aut
hero, Archigrammateus eundis prxerat.Eo autem ab omnis pene Belgicxtribunalibusftus erat receptitium.Porro cum vxo<
ris Ioannx beneficio Philippus [. ad ampliflimam Hi(panienfium,& annexorum regnorum poffeffionem vocatus, necefla-
ridtranfmitteret,eiiisiuffiinouifIime,AnnoM. D. III. ad eatn vrbem,in medio prope Belgio fitam, itaque apprime oportu-
nam,fedes fixit ille ipfe Senatus, eius tamenforma&aufforitate.necnon confiliariorum numero, antek nonnihil immuta-
to, qui vtinunc eft,vnoPrxfide,fedecim confiliarijs,duobus Scribis,ab epiftolis,fiuea fecretis ocio,& extera munufculorum
turba.Hucgenerarim poft ciues &tribules,Flandris.Atrebatib.Hollandinis,Middelburgenfibus,Namurtibus,Luceburgen.
fibus,Valencinenfibus poftremo illis.quilitigiofa illa prxdia colunt, in Flandrix, Hannonixq; confinijs collocata(dequoru
iuvifdiftione ac iudicatuFlandri&Hannonienfes valde pertinaciter inter fecotendunt)exdomeftico foro prouocare.appel
lai eue licet.Friftj item,occidentem Solem verfus qui fpe<ftant,ac Vltraiefti, paucis ab hinc annis huncipfumagnofcunt Se-
natum recognitoremciuiliumcaufarum, quas ipfianteiudicaffent.Hic ex formula prxtoria thiafus Torquatorum item fifti
tur,lites,controuerfiasquecmnes,tam ciuiies, quam criminofas,femeliudexdefinit,nullaprouocationisprorograrione aut
gratia,ftanteinte imfemper fuaCurixBruxellanx incaufarumrecognitione,prxrogatiuaauftoritate.Illoipfoinforo, ia
gratiam maximeper^grinoium,etiam Gailice litigatur.