DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.16954#0048
T H E N AE-
H EN AE, copiofa,”&la Brabantix vrbs, fita ad fluuium Gctam, qui non
longe ortum habens, per eam delapfus, vrbem Halenum influit,fefeq5 in De-
meram fluuium cxonerat.Louanio,& S.Trudone pari abeft miliarium trium
intcruallo, Agro tam commodo gaudet,vt rei frumentariae horreum femper
hadenusfuiffe, origo, & etymologia nominis, manifefte conuincant. Hor-
reum fcribif Becanus vocoipfasThenas, nomen inde na&as, quod decimae
Principibus, iure Herculano dandae,illic conderentur; quas lingua noftra,
££§CWt>en/vocamus,vnde oppidum,exempto Delta.de more nobis frequentif
fimo,££|et'ncn/nominamus. hinc & fluuius nomen accepit,'ab alimentis fub-
miniftrandis, quae per ipfum deuehuntur. Nam nullius elementi mu-
tatione, idem fignificat, quod Latinis, Dat alimentum: quod nomen vulgus,vti extera pleraque om-
nia,@(t/adempta pofteriorefyllaba.pronunciat. Ad huius autem fluminis vtramque ripam, Diabe
linteres confedifle.quos Iulius Cxfar,inter Menapios,& Morinos interijcit,idcm Becanus, ingeniose
admodum confirmat. Cuius quidem periucundam narrationem, quiaThenarum quoque agrum <5c
territorium dilucide exprimit atque deferibit, paulo prolixius recenfere hic libet.Et infra oppidum,
inquit,Thenas, geminus pagus, locorum vbertate nobilis,nomen,vt videtur, Diabe linterum hacte-
nus conferuans.Ex Diabe linter enim,voce integra ityntCf/ retinemus, quod nomen, duobus pagis
ad Getam,infra Thenas fitis,commune ita eft,v.t cum adie&ione fuperioris,& inferioris, accipiant di-
ftindionem.Nomen certe,loci naturam imitatur, fi de fermonenoftro vernaculo, pro eo, ac debet,
exponatur,cum ®tabdtnfcr$ / nullius literx immutatione,eos fignificet.qui elegantes funt in arte in-
ferendi, vti quiuis,lingua: noftra: non imperitus,agnofcet.Hadenus is genius,cum locorum, tum ho-
minum eft,vt pomorum non alia regio ditior inueniatur, adeo.vt non porcos modo,& vaccas ijs per
hyemem fuftentet, fed maximam etiam copia Antvverpiam tranfmittat.Pertinet ea aipnttr furfum
fecundum Getx ripas vitra Hogardu,cuius nomen vernacula lingua,altum pomarium fignificat, ad
Diabe linterum inftitutum, & locorum naturam optime alludens. Nec ager hic pomorum tantum
feraciflimus eft,fed copiofo etiam tritici prouentu,nulli fecundus habendus; qua in dote ita excellit,
vt prifei illi Principes,qui limiti huic fub Regibus Francorum prxfidebant, horreum fuum hoc loco
habuerint,e quo,cum opus effet,annonam fubleuarent,& vicinis eam copia fua redderent laxiorem;
decimis omnibus,cum e locis proximis, tum e tota Asbania huc conue£tis,qux cum lxtiflimis,& fer-
tiliflimis totius Europae aruis vbertate certans,nomen Asbaniae adepta eft, quo fignificatur via regia
ad alimentum.Et eft profe&o illuc eundum ijs,qui volunt breui compendio,rei frumentariae Atuati-
corum ad Scaldim fedes fuas habentium,prouidere,ad quod magnum praeftat Getas fluuius adiumen
tum,ad ipfum vfque horreum dorfo fuo naues bene magnas fubuehens, quibus frumentum Machli-
neam,atq; inde Antvverpiam,portatur.Horreri autem,quare ipfas Thenas vocitet, iam ante didum.
Ad Getx igitur fluminis ripas.fi Diabelinteres habitafle dicamus, nihil fit abfurdi, quos non pomaria
tantum,fed vinum etiam Hogardicum.&cafeus, hoc tempore nobiles reddit.SiitaqueCxfar.de his,
apud Thenas olim commoratis, quantum eius de nomine, locique natura conijci poteft, intelliga-
tur.rede eos inter Morinos,& Menapios interiecit;cum Morini omnes illi olim vocarentur,qui poft
Iccium Promontorium, ad Scaldin vfque id eft, paludes tenerent, quamuis flgillatim alijs
quoque nominibus dicerentur. Eft fane digna hxc,qux ad Getam iacct, regio, vt antiquo nomine ce-
lebretur,tametfi diceretur,nunquam eam a Cxfare cognitam fuifle,propterea,quod nufquam putem
pluspomorumprouenire. Sed diutius nos iucundiflimi Diabelinterum agri tenuerunt, reflat, vtad
ipfas Thenas iam redeamus.Magnam vrbem, &magnxolimpotentix, multisque negociationibus
frequentem fuifle,& hiftorix,& qux illic hodie vifuntur monumenta declarant,quippe,ter nouis au-
da moenibus & antequam Sylua Ducis,eius cafu, ad hoc faftigium perueniflet,quarta Brabantix Me-
tropolis, fed ferociflimis, inter Brabantos,Francos,& Eburones,bellis vexata,capta,euerfa non femel
fuit, vthodieque magna ex parte fit deferta. Quod reliquum eft, domos habet mediocres,Scciuium
numerum non afpernandum.Canonicorum prxterea coetuminfignem.ad D.Germani.qui Epif-
copus olim fuit Parifienfis, Aedem.Trium Brabantix duitatum,qux inter minores
principem locum habeant,prima hxc eft,amplis omnino priuile-
gijs, & quidem ijs,qux maiorum funt ciuita’
tum, ornata.
\
15
H EN AE, copiofa,”&la Brabantix vrbs, fita ad fluuium Gctam, qui non
longe ortum habens, per eam delapfus, vrbem Halenum influit,fefeq5 in De-
meram fluuium cxonerat.Louanio,& S.Trudone pari abeft miliarium trium
intcruallo, Agro tam commodo gaudet,vt rei frumentariae horreum femper
hadenusfuiffe, origo, & etymologia nominis, manifefte conuincant. Hor-
reum fcribif Becanus vocoipfasThenas, nomen inde na&as, quod decimae
Principibus, iure Herculano dandae,illic conderentur; quas lingua noftra,
££§CWt>en/vocamus,vnde oppidum,exempto Delta.de more nobis frequentif
fimo,££|et'ncn/nominamus. hinc & fluuius nomen accepit,'ab alimentis fub-
miniftrandis, quae per ipfum deuehuntur. Nam nullius elementi mu-
tatione, idem fignificat, quod Latinis, Dat alimentum: quod nomen vulgus,vti extera pleraque om-
nia,@(t/adempta pofteriorefyllaba.pronunciat. Ad huius autem fluminis vtramque ripam, Diabe
linteres confedifle.quos Iulius Cxfar,inter Menapios,& Morinos interijcit,idcm Becanus, ingeniose
admodum confirmat. Cuius quidem periucundam narrationem, quiaThenarum quoque agrum <5c
territorium dilucide exprimit atque deferibit, paulo prolixius recenfere hic libet.Et infra oppidum,
inquit,Thenas, geminus pagus, locorum vbertate nobilis,nomen,vt videtur, Diabe linterum hacte-
nus conferuans.Ex Diabe linter enim,voce integra ityntCf/ retinemus, quod nomen, duobus pagis
ad Getam,infra Thenas fitis,commune ita eft,v.t cum adie&ione fuperioris,& inferioris, accipiant di-
ftindionem.Nomen certe,loci naturam imitatur, fi de fermonenoftro vernaculo, pro eo, ac debet,
exponatur,cum ®tabdtnfcr$ / nullius literx immutatione,eos fignificet.qui elegantes funt in arte in-
ferendi, vti quiuis,lingua: noftra: non imperitus,agnofcet.Hadenus is genius,cum locorum, tum ho-
minum eft,vt pomorum non alia regio ditior inueniatur, adeo.vt non porcos modo,& vaccas ijs per
hyemem fuftentet, fed maximam etiam copia Antvverpiam tranfmittat.Pertinet ea aipnttr furfum
fecundum Getx ripas vitra Hogardu,cuius nomen vernacula lingua,altum pomarium fignificat, ad
Diabe linterum inftitutum, & locorum naturam optime alludens. Nec ager hic pomorum tantum
feraciflimus eft,fed copiofo etiam tritici prouentu,nulli fecundus habendus; qua in dote ita excellit,
vt prifei illi Principes,qui limiti huic fub Regibus Francorum prxfidebant, horreum fuum hoc loco
habuerint,e quo,cum opus effet,annonam fubleuarent,& vicinis eam copia fua redderent laxiorem;
decimis omnibus,cum e locis proximis, tum e tota Asbania huc conue£tis,qux cum lxtiflimis,& fer-
tiliflimis totius Europae aruis vbertate certans,nomen Asbaniae adepta eft, quo fignificatur via regia
ad alimentum.Et eft profe&o illuc eundum ijs,qui volunt breui compendio,rei frumentariae Atuati-
corum ad Scaldim fedes fuas habentium,prouidere,ad quod magnum praeftat Getas fluuius adiumen
tum,ad ipfum vfque horreum dorfo fuo naues bene magnas fubuehens, quibus frumentum Machli-
neam,atq; inde Antvverpiam,portatur.Horreri autem,quare ipfas Thenas vocitet, iam ante didum.
Ad Getx igitur fluminis ripas.fi Diabelinteres habitafle dicamus, nihil fit abfurdi, quos non pomaria
tantum,fed vinum etiam Hogardicum.&cafeus, hoc tempore nobiles reddit.SiitaqueCxfar.de his,
apud Thenas olim commoratis, quantum eius de nomine, locique natura conijci poteft, intelliga-
tur.rede eos inter Morinos,& Menapios interiecit;cum Morini omnes illi olim vocarentur,qui poft
Iccium Promontorium, ad Scaldin vfque id eft, paludes tenerent, quamuis flgillatim alijs
quoque nominibus dicerentur. Eft fane digna hxc,qux ad Getam iacct, regio, vt antiquo nomine ce-
lebretur,tametfi diceretur,nunquam eam a Cxfare cognitam fuifle,propterea,quod nufquam putem
pluspomorumprouenire. Sed diutius nos iucundiflimi Diabelinterum agri tenuerunt, reflat, vtad
ipfas Thenas iam redeamus.Magnam vrbem, &magnxolimpotentix, multisque negociationibus
frequentem fuifle,& hiftorix,& qux illic hodie vifuntur monumenta declarant,quippe,ter nouis au-
da moenibus & antequam Sylua Ducis,eius cafu, ad hoc faftigium perueniflet,quarta Brabantix Me-
tropolis, fed ferociflimis, inter Brabantos,Francos,& Eburones,bellis vexata,capta,euerfa non femel
fuit, vthodieque magna ex parte fit deferta. Quod reliquum eft, domos habet mediocres,Scciuium
numerum non afpernandum.Canonicorum prxterea coetuminfignem.ad D.Germani.qui Epif-
copus olim fuit Parifienfis, Aedem.Trium Brabantix duitatum,qux inter minores
principem locum habeant,prima hxc eft,amplis omnino priuile-
gijs, & quidem ijs,qux maiorum funt ciuita’
tum, ornata.
\
15