DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.16954#0110
TIGVRVM*
IG V R V M, abfque omni controucrfia vna eft ex vetuftiflimis vrbibus Heluetiar, do-
meftici annales tradunt, fedecim annis poftTreuirorum vrbem conditam eflc.Treui-
ros autem Trebctam Nini filium,Abrahami patriarchae temporib. condidifle, Maria-
nus Scotusin Chronicis, memoriae prodidit. Tigurinorum quoq; mentio celebris cft
in Romanis hiftorijs 5 quia Sc cum Cimbris aduerfus Romanos militarunt,Sc Callium
confulem profligarunt, Sc pofteaalulio Caefare bello Gallico vidi, & cafi funt.-Etab
eo tempore, vfq5 ad Alemannorum irruptionem, fub Romano Imperio Tiguru fuit,
poft,in Francorum Regum poteftatem, & inde ad Imperium illud Germanorum Ro-
manum peruenit. Sunt a Regibus Francicis duo Collegia, virorum vnum, alterum
foeminarum, Tiguri inftituta.pencs hac olim maxima cx parte imperium vrbis fuit. Cateritm in arce,qua ad
Limagum edito loco lita olim fuit, Francicorum Regum prafedi habitarunt, qui collegiorum Sc vrbis ad-
uocatierant.Poft fub Germanis Imperatoribus itidem Pracfedi dati funt vrbi& collegijs, non tamen, qui in
arce habitarent, nam hoc munus plcrunque Principes viri habebant. Caeterum, illis temporibus vrbs nihilo-
minus fuum confilium habebat virorum triginta fex, e quibus duodecim quadrimeftri tempore imperabant.
Fuit hac forma Rcip. circaannumM. C. &durauitvfque ad annum, M. CCC. XXXVI. quo tempore mu-
tata cft Caeterum, illis temporibus paulatim vrbis libertas creuir, atquccollcgiorum iugum excutere coepit,
in his enim Pontificum & Imperatorum diffenfionibus, Tigurini Imperatorum partes fequuti funt, Sc Fride-
rico Aenobarbo, Friderico 11. Lodouico Bauaro adhaeferunt; itaqueab his,priuilegijs Sc immunitatibusau-
difunt, prafertim a Friderico II. etenim hic, mortuo Berchtoldo vltimo Zeringenfiduce, collegiorum^:
vrbisTigurina aduocato,ciues in Imperij tutelam recepit, circa annum M. C C. X VIII. Ac poftea multa pri-
uilegia Collegiorum, Sc praterea ius eligendi Senatu,quod antea penes collegia fuerat, in ciues tranftulit,ac
ftatuit,nc vnquam liceat vrbem ab imperio abalienarc.Friderici etiam atate, ciues vrbem foffa,valloque mu-
nierunt,communi ciuium opera. Ciim autem a Sacerdotibus, qui ciues eflent, exigerent, vtipfi quoque cx-
penfas in hocopus,rata fui parte,conferrent,&praterea eos fufpeda pudicitia mulieres, e domibus fuis exi-
gere iuberent, ca re illi adeboffcnfi funt, vt a ciuibus feceffionem fecerint. Sed hac lis ab Epifcopo Conftan-
ficnfifopitaeft. AcaliquotannispofthanccontroucrfiamciuesTigurini,qu6d Friderico Imperatori con-
ftanter adharercnt,a Pontifice Romano excommunicari funt. His temporibus, permilfionc Friderici, vetus
arx (quo loco nunc amoeniilimus campus tilijsalijfque arboribus confitus cernitur) diruta eft ciuium ope-
ra, ne forte aliqui, occupata illa,ciuium libertati inlidiarentur. Multi item vicinorum nobilium vrbem, vt-
putafacris abftentam, 6c omnium iniuriaexpofitam infcftabant. itaque cum antea frequens mercimonium
lerici panni in vrbe fuiflet,multi etiam,qui fericum texercnt:hoc tempore,quod eunda infeffa eflent, omne
illud mercimonium Nouocomum,ad Larium lacum, tranflatumeft.Illis temporibus, Anno M. CCC. LI.
primum foedus Tigurini fecerunt cum Vrijs, Sc Suitijs. Qui quidem, etfi quinto demum loco in foedus fint re-
cepti, nihilo tamen minus,propter vrbis celebritatem atque potentiam, princeps locus, omnium confenfu,
illis datus cft,quem hodie quoque, audo foedere,retinent in comitijs, legationibus, alijsque publicis adioni-
bus. Caeterum, aliquot annis poft obitum Friderici, Conradinushuiusnepos,Tigurinos, Ducum Sueuixim-
perio fubijcere tentauit, & putatur, titulo aduocatia:, quam olim Alemannix Duces diuin fuapoteffate ha-
buere . cum vero illi libertatem fuam conftanter defenderent,eius opera fadum eft,vt vrbs a Conrado Impe
ratorc proferiberetur: ab hac proferiptione exemit eam Richardus Anglus Romanorum Rex, qui imperia-
libusliteris,priuilegiaipforumconfirmauit. Anno 1173. RodolphusHabefpurgius, aSeptemuiris, penes
quos Imperatoris deligendi poteflas cft,Romanorum Rex, concordibus fuffragijs creatus eibhic im perio po-
titus,Tigurinorum fideli Scforti opera in multis bellis vfus eft,! & bello Bohemico ducentos ciues Tigurinos
inter antefignanosprimae aciei collocauit, ac hortatus eft caetcros,vt horum virtutem, ante libi optimeper-
foedam 6c cognitam, imitentur;horum maxima pars,eo praelio caefa eft, reliquorum infignia honoris ergo,
in Francifcanorum templo depida fuere. Donauit Rodolphus Rex pro veteribus Sc recentibus ofticijs 1 iru-
rinos multis priuilegijs,& honoris ergo,fignum eorum diademate purpureo ornauir, &c. Plura dc Tigurina
vrbe atque Repub. praeter Munfterum, IoannesStumtius;IofiasSimlerusTigurinus, Sc, quos celeberrimus
noftri ceui cofmographus, Abrahamus Ortelius,in fuo orbis Theatro tam veteres,quam Neotericos recenfet
audores,fuppcditabunt. Coronidis autem loco,cx topographica Murcri deferiptione hoc carmen fubijcere
placuit.
Sex minus elapffuerunt,quam mille bis anni,
Vt ncuus ex nihilo conditus orbis erat:
Reflabant totidem venturi ad tempora Chrtjli,
Si tamen ex illis bis duo lujlra feras:
Inclytus hicprimumfiatuit cum Thuricus vrbem,
JVuafundatoris nomine diffafuit.
P oJl,vbidiuitijs,terris & vir ibus au fla eTf,
Huic Tiguri nomen gens Tigurina dedit.
Sapius hac varijs grautbus derepta periclis,
Sguncflat adhucfummifalua fauore Dei.
Perge tuos feruare Deus,dumprotegis vrbem,
JFac toto nomen regnet in orbe tuum.
44
/
IG V R V M, abfque omni controucrfia vna eft ex vetuftiflimis vrbibus Heluetiar, do-
meftici annales tradunt, fedecim annis poftTreuirorum vrbem conditam eflc.Treui-
ros autem Trebctam Nini filium,Abrahami patriarchae temporib. condidifle, Maria-
nus Scotusin Chronicis, memoriae prodidit. Tigurinorum quoq; mentio celebris cft
in Romanis hiftorijs 5 quia Sc cum Cimbris aduerfus Romanos militarunt,Sc Callium
confulem profligarunt, Sc pofteaalulio Caefare bello Gallico vidi, & cafi funt.-Etab
eo tempore, vfq5 ad Alemannorum irruptionem, fub Romano Imperio Tiguru fuit,
poft,in Francorum Regum poteftatem, & inde ad Imperium illud Germanorum Ro-
manum peruenit. Sunt a Regibus Francicis duo Collegia, virorum vnum, alterum
foeminarum, Tiguri inftituta.pencs hac olim maxima cx parte imperium vrbis fuit. Cateritm in arce,qua ad
Limagum edito loco lita olim fuit, Francicorum Regum prafedi habitarunt, qui collegiorum Sc vrbis ad-
uocatierant.Poft fub Germanis Imperatoribus itidem Pracfedi dati funt vrbi& collegijs, non tamen, qui in
arce habitarent, nam hoc munus plcrunque Principes viri habebant. Caeterum, illis temporibus vrbs nihilo-
minus fuum confilium habebat virorum triginta fex, e quibus duodecim quadrimeftri tempore imperabant.
Fuit hac forma Rcip. circaannumM. C. &durauitvfque ad annum, M. CCC. XXXVI. quo tempore mu-
tata cft Caeterum, illis temporibus paulatim vrbis libertas creuir, atquccollcgiorum iugum excutere coepit,
in his enim Pontificum & Imperatorum diffenfionibus, Tigurini Imperatorum partes fequuti funt, Sc Fride-
rico Aenobarbo, Friderico 11. Lodouico Bauaro adhaeferunt; itaqueab his,priuilegijs Sc immunitatibusau-
difunt, prafertim a Friderico II. etenim hic, mortuo Berchtoldo vltimo Zeringenfiduce, collegiorum^:
vrbisTigurina aduocato,ciues in Imperij tutelam recepit, circa annum M. C C. X VIII. Ac poftea multa pri-
uilegia Collegiorum, Sc praterea ius eligendi Senatu,quod antea penes collegia fuerat, in ciues tranftulit,ac
ftatuit,nc vnquam liceat vrbem ab imperio abalienarc.Friderici etiam atate, ciues vrbem foffa,valloque mu-
nierunt,communi ciuium opera. Ciim autem a Sacerdotibus, qui ciues eflent, exigerent, vtipfi quoque cx-
penfas in hocopus,rata fui parte,conferrent,&praterea eos fufpeda pudicitia mulieres, e domibus fuis exi-
gere iuberent, ca re illi adeboffcnfi funt, vt a ciuibus feceffionem fecerint. Sed hac lis ab Epifcopo Conftan-
ficnfifopitaeft. AcaliquotannispofthanccontroucrfiamciuesTigurini,qu6d Friderico Imperatori con-
ftanter adharercnt,a Pontifice Romano excommunicari funt. His temporibus, permilfionc Friderici, vetus
arx (quo loco nunc amoeniilimus campus tilijsalijfque arboribus confitus cernitur) diruta eft ciuium ope-
ra, ne forte aliqui, occupata illa,ciuium libertati inlidiarentur. Multi item vicinorum nobilium vrbem, vt-
putafacris abftentam, 6c omnium iniuriaexpofitam infcftabant. itaque cum antea frequens mercimonium
lerici panni in vrbe fuiflet,multi etiam,qui fericum texercnt:hoc tempore,quod eunda infeffa eflent, omne
illud mercimonium Nouocomum,ad Larium lacum, tranflatumeft.Illis temporibus, Anno M. CCC. LI.
primum foedus Tigurini fecerunt cum Vrijs, Sc Suitijs. Qui quidem, etfi quinto demum loco in foedus fint re-
cepti, nihilo tamen minus,propter vrbis celebritatem atque potentiam, princeps locus, omnium confenfu,
illis datus cft,quem hodie quoque, audo foedere,retinent in comitijs, legationibus, alijsque publicis adioni-
bus. Caeterum, aliquot annis poft obitum Friderici, Conradinushuiusnepos,Tigurinos, Ducum Sueuixim-
perio fubijcere tentauit, & putatur, titulo aduocatia:, quam olim Alemannix Duces diuin fuapoteffate ha-
buere . cum vero illi libertatem fuam conftanter defenderent,eius opera fadum eft,vt vrbs a Conrado Impe
ratorc proferiberetur: ab hac proferiptione exemit eam Richardus Anglus Romanorum Rex, qui imperia-
libusliteris,priuilegiaipforumconfirmauit. Anno 1173. RodolphusHabefpurgius, aSeptemuiris, penes
quos Imperatoris deligendi poteflas cft,Romanorum Rex, concordibus fuffragijs creatus eibhic im perio po-
titus,Tigurinorum fideli Scforti opera in multis bellis vfus eft,! & bello Bohemico ducentos ciues Tigurinos
inter antefignanosprimae aciei collocauit, ac hortatus eft caetcros,vt horum virtutem, ante libi optimeper-
foedam 6c cognitam, imitentur;horum maxima pars,eo praelio caefa eft, reliquorum infignia honoris ergo,
in Francifcanorum templo depida fuere. Donauit Rodolphus Rex pro veteribus Sc recentibus ofticijs 1 iru-
rinos multis priuilegijs,& honoris ergo,fignum eorum diademate purpureo ornauir, &c. Plura dc Tigurina
vrbe atque Repub. praeter Munfterum, IoannesStumtius;IofiasSimlerusTigurinus, Sc, quos celeberrimus
noftri ceui cofmographus, Abrahamus Ortelius,in fuo orbis Theatro tam veteres,quam Neotericos recenfet
audores,fuppcditabunt. Coronidis autem loco,cx topographica Murcri deferiptione hoc carmen fubijcere
placuit.
Sex minus elapffuerunt,quam mille bis anni,
Vt ncuus ex nihilo conditus orbis erat:
Reflabant totidem venturi ad tempora Chrtjli,
Si tamen ex illis bis duo lujlra feras:
Inclytus hicprimumfiatuit cum Thuricus vrbem,
JVuafundatoris nomine diffafuit.
P oJl,vbidiuitijs,terris & vir ibus au fla eTf,
Huic Tiguri nomen gens Tigurina dedit.
Sapius hac varijs grautbus derepta periclis,
Sguncflat adhucfummifalua fauore Dei.
Perge tuos feruare Deus,dumprotegis vrbem,
JFac toto nomen regnet in orbe tuum.
44
/