DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.16954#0114
PATAVIA-
OIA M fiueBoiariam, Acuti Annales tradunt, Narifci, Vindelici, & Norici inhabitarunt populi, oul' mincBau*
rix appellatione innotefcunt. In fuperiorem & inferiorem diuiditur. Superior Alpibus, Auftroque iubdita ob m"
ludes, lacus, fjduasq; vmbi-ofas,grata-venatoribus exercitia, pecoribus la?ta pabula probet. Inferior autem,quia fh,"
ti iorj^ amrendsimis diftinaa fluminibus, nempe, Danubio,Iffara, Lauaceo,IUiceto,Scc.maiore etiam incolarum"
& mtidifsimarum yrbium frequentia colitur, & exornatur. Inter praecipuas autem Patauia fine Patauium vulcrX
P«fT«w/Ptolemaeo & antiquitatum inuefhgatoribus, Boiodurum, etiam Ecedurum. Vrbs ampla, eleeansatou^U
nfsima,ir.infima, inferioris Bauari* parte ad Auftrice initium, in vtriufque nimirum Prouinciat confinio,inter nf
nubi) z em confluentes,peninfulae infiar,loco commodifsimo pariter, amcenifsimoq; lita. Epifcopali cui mrPr
cathedia,&lifsima, quasftuofifsimaqueomnis generiscommerciorum negotiatione admodum celebri/rn ’
pra anti liqui dem ad negotiationem litu ob fluuiorum, lociq; oportunitatem excellit, vt, quemadmodum oli ra ni
, „ , di simorum uminum concurfum, Lugdunum in Gailijs, Gandauum in Flandriamua-ftuola negotiatione 7Y _
hoc Germaniajtraftu.eodem nomine pras exteris vrbibuscommendetur Patauia.Hinc etenim omnis generis merces.vel ex A thelina Pro,
&Oenana valle,per Oenum flumen,vel ex vicinaBoiemia,ci.m per Illicium,nauigio,tum per montana,Jumentorum tergis,autex om„7r . ^
Germania,per Danubium in Auflriam, & vicinas regiones copi ofifsime deportari Iolen t.Inter Danubii & Oeni confluentes,non fecu sT/ne Ua
lula,loco commodifsimo pariter amaenifsimoq; lita. Porreftaefl autem Patauia, ob montium eorundemquenemorolifsimoruni vic,nS™"~
longum tota, ab Occidente nimirum in Orientem ad palfus bis mille ac centum,fluminibus,montibus,ac fvluis.tanquam natiuo muro
parte conclula. Danubuim a Septentrione fei e habet, vnde infra arces EpifcopaIes,tertius fluuius in BoiemiconemorenatusjUiciusdS,?,
cemHalspenmteri comitatu^ Lichtenburgenfium Landgrauiorem titulo celebrem, praterfluens, ac paulo inferius peculiarem ci u ita tuli m""
vuigo 311», »raat,conftituens affliut,ibidemque illico defeendenti per Bauariam Danubio affociatur.Oenum fluuium amanifsimuni W ’
difsimumque, qui Noricos a Rhet.s, & Auftrios aBauans feparat,quique ab vrbium,quas praeterit plurimas,incolis potari etiam folet
die habet Hi paulo infra ciuitatem,loco,vulgariter l£)rtt/ quali finis vel terminus,difto,congrediuntur,ambo equidem vndofi ambo naS
les.Danubius lentus ac fegms. Oenus,rapid„s,celer,& propter Formbacenfes,a vicino coenob.o fic nuncupatas,citaraftas,impctuofior O, f?1'
ximo hic impetu,ln Danubianas irruit aquas,vt longifsimo ab his fpatio abforptus, alueum quali peculiarem obieruet auema,L«^ '
fo vndarum colore,longifsimo tradiu conipici potefl. Porro vrbs Patauienfis tota, antiouituseiedHsa Norico Boijs^qiubu^ CX c[I.ller~
Romanorum,vuiuerium Noricum olim tenentium,Coloniafuit: Et Batauorum ponulorum auiBatone rla,, . a creditur,
fe leguntur.eft di fla Colonia. Poftca vero» Baiiaroriim ^«^.Thcolonc primo,ma^animiterrecu perau.^c tandem Imperatoriim>ni!ii
tia,eius loci Epilcopis donata.Patauien fis vero appellationem,etIi ali; a Batauis,quos Hollandos nunc dicimus: Alij iEnimc,)} t ' CCn‘
hj, Batauorum incomparabili duce,.Sorano, qui in Pannonijsfub Imperatore Aelio Adriano Auguflo, bella eefiit aliiduealS’ ,ltema'
quod ipfis equidem in hac rerum oblcuntate tuendum relinquo: Tamen ex Germanicis duabus vocibus Dari &2fw’ orarum d L r 'T"'5
altera Infulam fign.ficat,natam & a Latine loquuturis pro p«fl«r & Paffauia,Patauiam didlam,mihi equidem dubium non e/ id
tu* loci litus pulchre atteftan videtur. Certum namque eft,DanubiUm, qui nunc vno tantum alueo Patamam prxterfluit‘duos 0U , T“^ ^
confhtuifle alueosjvnum angufhorem,re&aque fecundum montium vicinorum pedes defluentem,veluti nu^c totus defluit s
pidumiAlterum vero ampliorem,,n dextrum latus,a minore auerfum,(cui teftimonium perhibet area antemurana Adarenas vu T
dida)natura per illam terram duftum fuiffe,quam hodie moenibus ciuitatis inclufam,fub S. Pauli Parrochialx templo v n^rn"1
ciuitatis pars,(quas noui fori appellatione nota eft)& inferior Marea, quas S.NicoIai oratorio hodie fubell,latri occupatEti V n°’ 03
Danubio,eo}Pfo extitiffeloco,qui Oenan* ciuitatisfuprematparti,feu initio, acBoiodurenli riuo,prope quem triieflus era?
tus,vbi facellum D.Andre* antiquitus(ex quo S.NicoIai monafterium poftea natum)fitum fuit,hodie adhuc faxisinfixi ferret annSi l°PPO<;'
forarmna,quibus nauesalligabantur aefunesnautici infemerant.monftrarepoflunt.SicDanubiusduobusiftisalueis infi^Z U
conftituebat,ac egregie fpaciofam Infulam .In quam ab Ilicenfi oppido,ponticulus erat fublicius.Hasc Infula,cuius is quoque mTminitC cmf f/'5
61:i Seuerini vitam confcriplit,iumentis oppidanorum fufficientifsima praebens palcua patria lingua ah infis ,1 11; u ‘ ^lu lan~
rcv3c'mr w****M!r-^ ir'**» «P"sis
Itatur domus honefti cuus,honoratiquefenatonsThomatAigneri, quae prima eius loci Bcuificatoria fnitHnm.nr,,!, 1 a|ueum, te-
holie Hn, Qtttgihoc eft.Ad ponticulum dida.Fuifle ver6 & Infulam ilU.quiIliccilfil^^a^oiodurcnfiburoppitianlspafcuaDr^S^2^^11''
flabitur prxter D.Seuerim_Encomiaften,alia infuper domus, Monaflerio S.Crucis Niderburgenfi,(quod in infimadui tatisparte eftWdntv'6"
carum lapidis titulo,infcnpta,&noftrate lingua, 2lm nominata, lam verb hoc etiam nemo inficiar! poteft ex lfo.od.T, /
Oenana ciuitas eft)prope D.Seuenni facellum,per confluentes traieftum fniffe, ad eum fere locum, quem iSforem^MarcWam iodi^*
vicum nimirum fub antemurano S.NicoIai oratorio confpicuum.Eum traiedlum Accolae PafTagium vul-ari linnua r dlVroc^
««« ***** *»/ «•-taori WWfuerunt. Cum^un poftea in Infula ciuitas cond,
planicic(vtPa(Tm>& LatinePalTauia.abalips vcbeuphoniatgtatia.Patauiatandem dicerctur)contigiftcomnino veriiimit eft I,?’ mf“ 1,1
Patauienli vrbe,Archiantiflms quondam fedes fuit,quae inde Caroli Magni,& ArnonisEpifcopi Salisburgenfis temoorib.if n ' j ailtem
multarum deinde contentionum fomenta fuppeditauit Salisburgenfi Epifcopatui affignatur.Quanquam nihilominus Caroh/s'ille M,
cet eius translationis vt plurimum audior fuent,liberalitate tamen regia vtramque & Laurea«nfem,& Paffauienfem comolex. «Vfti gl?“r ^
Atque deinde Arnolphus Imperator ex Romanorum Rege creatus,& Carolo Craffo patruo fuo in Imperio fuccedens tertio tm
vetoD.CCC.LXXxnil.vel.vtalij.D.CCC.XCvni.yV.nchitdoAtchiepifcopoPatanieM.totamLncvtl.emPa”»^SHf”*
teloniOjCum vtnufque fexus mancipi;s,molendims,pifcatiombus, vineis,omnibusque,& quibufcuuciue aliis rebus ad ’ cum integro
tibus &quasipfe vel in vrbe, vel extra eam, tanquam proprium poffedit.dono dedit.Ad haic Otto Imperator donat Chriiiano pern"en"
uienfi,omnibusquefuisfuCCeflbribiisJeiufdemciuitatismercatumIbannum,monetam,teIonium,&totiuspublic*reidiftr;ft^ P'lcA0P° Pa';a'
ltaque Imperatore,ad hac vfque tempora,Vrbs Patauienfis Epilcopis femper iedesfuit,eiufque loci Epifcopo immediate fem n?r fit a-I? • ®
omni mero & mixto imperio Iubditaell.Quemadmodum & hodie Reuerendiliim6,& Uluftrifsimo Principi ac D Domino VH lubJe<fta’lJJl1J
ac nobili eqneftri familiaBauaricaTrenbachia,Rodolphioptimi,&n0bilifsimi viri filio,lingUlari,debitaq^ueobferuantia vtiSr1nerUeterI
adeo Parenti fuauifsimo paret.Qu* hocpr^fertim nomine felix & beata politia cenfenda eft.Quod fi enim Platoni exfn>'icr<J‘a P* ’ 3tqUn
pub. quarum modcratoresautPhiloiophifunt,autvit*duci,animiquecultur*Phil0fophi* operam nauanfluftioribusdcranfi.^imantlI1:Ref-
focietates atque Refoublicatbeatifsxin* nuncupandas veniunt, quibusdiuinafauente clementia, viri philofophia non fucata/J'rf* bTlnuin
fed fanda & religiofaTheofophia llluftres contigerunt Redlores,his prasfertim turbulentifsimis temporibus Pin qua? funeftarfS/F ^rft.xu°ra»
&ha?refum maturitas erupit. Foelix itaque Bauarorum Patauia, cuiusdauum eiufcemodi Gubernator nunc tenet moderatur &■ «ditionma
cultatibus atque fcientijs pr*ftat,quarum prasfidio plurimi ad optatum falutisportum peruenerunt Qui rerum Errl^Eaii;^' n ^luhisfa-
cura minime intermifTa,*dificia, vetuftate collapfa tam eximidreparat,atquerellaurat,vt multo PSiora ml Driu
refurgant.veteremque magnificentiam atque fplendorem multis modis nunc fuperent.Nam primarium vrhistcmninn, P"USVIKIl>am fuerunt,
ficis Iplcndidifsimisque exornando,fimul & religionem fouit,& Vrbi Patauienli decus addidit A ntillitum ouoque Palatiu * CI,S lon&F maSni-
limitibus comprehenfum,asdificiorum nitore,imprimis vero turri vifenda,ingenti pecuniarii fumptu adauxit,qu* Aia feoulcK “tC
&in tantam fublimitatem exurgit,vtex ea veluti ex fpecula,vniuerfa Patauia cofpiciaturjquam Bibliotheca infu per om PuI'cnritucline effert,
Ilrudtifsima,exornauit.Quis vero Cathedralis Bafilicx ornamenta hic referat,cuius falligium ad multos cubitos in ccel"* Jlbrorum&enerel”-
snaluminis abundantiain fanum ipfum dilfunditurrpauimentuinautem elegantifsimo opere,nobili ex marmore condra^V n VHde m2Xi"
Protomartyris magnificam & admirandam nouaftrudrura effecit bafilicam , vt ipellaculo videntibus exiftir pnL,"''1 " t,ePhani infuper
di pecunia & alieno atre varijs in locis preffum,munificentia, & iiberalit3te fua redemit, poflefsiombusEffUm deni^;Sran~
8c pradijs quibufdam adauxit,&c.Deus Opt.Max.tantum virum,ad Reipub.Chriflianxfa- lnluPer
lutem & Patauienfis Ecclefias fplendorem, quam diutifsime inco-
lumem tueatur.
OIA M fiueBoiariam, Acuti Annales tradunt, Narifci, Vindelici, & Norici inhabitarunt populi, oul' mincBau*
rix appellatione innotefcunt. In fuperiorem & inferiorem diuiditur. Superior Alpibus, Auftroque iubdita ob m"
ludes, lacus, fjduasq; vmbi-ofas,grata-venatoribus exercitia, pecoribus la?ta pabula probet. Inferior autem,quia fh,"
ti iorj^ amrendsimis diftinaa fluminibus, nempe, Danubio,Iffara, Lauaceo,IUiceto,Scc.maiore etiam incolarum"
& mtidifsimarum yrbium frequentia colitur, & exornatur. Inter praecipuas autem Patauia fine Patauium vulcrX
P«fT«w/Ptolemaeo & antiquitatum inuefhgatoribus, Boiodurum, etiam Ecedurum. Vrbs ampla, eleeansatou^U
nfsima,ir.infima, inferioris Bauari* parte ad Auftrice initium, in vtriufque nimirum Prouinciat confinio,inter nf
nubi) z em confluentes,peninfulae infiar,loco commodifsimo pariter, amcenifsimoq; lita. Epifcopali cui mrPr
cathedia,&lifsima, quasftuofifsimaqueomnis generiscommerciorum negotiatione admodum celebri/rn ’
pra anti liqui dem ad negotiationem litu ob fluuiorum, lociq; oportunitatem excellit, vt, quemadmodum oli ra ni
, „ , di simorum uminum concurfum, Lugdunum in Gailijs, Gandauum in Flandriamua-ftuola negotiatione 7Y _
hoc Germaniajtraftu.eodem nomine pras exteris vrbibuscommendetur Patauia.Hinc etenim omnis generis merces.vel ex A thelina Pro,
&Oenana valle,per Oenum flumen,vel ex vicinaBoiemia,ci.m per Illicium,nauigio,tum per montana,Jumentorum tergis,autex om„7r . ^
Germania,per Danubium in Auflriam, & vicinas regiones copi ofifsime deportari Iolen t.Inter Danubii & Oeni confluentes,non fecu sT/ne Ua
lula,loco commodifsimo pariter amaenifsimoq; lita. Porreftaefl autem Patauia, ob montium eorundemquenemorolifsimoruni vic,nS™"~
longum tota, ab Occidente nimirum in Orientem ad palfus bis mille ac centum,fluminibus,montibus,ac fvluis.tanquam natiuo muro
parte conclula. Danubuim a Septentrione fei e habet, vnde infra arces EpifcopaIes,tertius fluuius in BoiemiconemorenatusjUiciusdS,?,
cemHalspenmteri comitatu^ Lichtenburgenfium Landgrauiorem titulo celebrem, praterfluens, ac paulo inferius peculiarem ci u ita tuli m""
vuigo 311», »raat,conftituens affliut,ibidemque illico defeendenti per Bauariam Danubio affociatur.Oenum fluuium amanifsimuni W ’
difsimumque, qui Noricos a Rhet.s, & Auftrios aBauans feparat,quique ab vrbium,quas praeterit plurimas,incolis potari etiam folet
die habet Hi paulo infra ciuitatem,loco,vulgariter l£)rtt/ quali finis vel terminus,difto,congrediuntur,ambo equidem vndofi ambo naS
les.Danubius lentus ac fegms. Oenus,rapid„s,celer,& propter Formbacenfes,a vicino coenob.o fic nuncupatas,citaraftas,impctuofior O, f?1'
ximo hic impetu,ln Danubianas irruit aquas,vt longifsimo ab his fpatio abforptus, alueum quali peculiarem obieruet auema,L«^ '
fo vndarum colore,longifsimo tradiu conipici potefl. Porro vrbs Patauienfis tota, antiouituseiedHsa Norico Boijs^qiubu^ CX c[I.ller~
Romanorum,vuiuerium Noricum olim tenentium,Coloniafuit: Et Batauorum ponulorum auiBatone rla,, . a creditur,
fe leguntur.eft di fla Colonia. Poftca vero» Baiiaroriim ^«^.Thcolonc primo,ma^animiterrecu perau.^c tandem Imperatoriim>ni!ii
tia,eius loci Epilcopis donata.Patauien fis vero appellationem,etIi ali; a Batauis,quos Hollandos nunc dicimus: Alij iEnimc,)} t ' CCn‘
hj, Batauorum incomparabili duce,.Sorano, qui in Pannonijsfub Imperatore Aelio Adriano Auguflo, bella eefiit aliiduealS’ ,ltema'
quod ipfis equidem in hac rerum oblcuntate tuendum relinquo: Tamen ex Germanicis duabus vocibus Dari &2fw’ orarum d L r 'T"'5
altera Infulam fign.ficat,natam & a Latine loquuturis pro p«fl«r & Paffauia,Patauiam didlam,mihi equidem dubium non e/ id
tu* loci litus pulchre atteftan videtur. Certum namque eft,DanubiUm, qui nunc vno tantum alueo Patamam prxterfluit‘duos 0U , T“^ ^
confhtuifle alueosjvnum angufhorem,re&aque fecundum montium vicinorum pedes defluentem,veluti nu^c totus defluit s
pidumiAlterum vero ampliorem,,n dextrum latus,a minore auerfum,(cui teftimonium perhibet area antemurana Adarenas vu T
dida)natura per illam terram duftum fuiffe,quam hodie moenibus ciuitatis inclufam,fub S. Pauli Parrochialx templo v n^rn"1
ciuitatis pars,(quas noui fori appellatione nota eft)& inferior Marea, quas S.NicoIai oratorio hodie fubell,latri occupatEti V n°’ 03
Danubio,eo}Pfo extitiffeloco,qui Oenan* ciuitatisfuprematparti,feu initio, acBoiodurenli riuo,prope quem triieflus era?
tus,vbi facellum D.Andre* antiquitus(ex quo S.NicoIai monafterium poftea natum)fitum fuit,hodie adhuc faxisinfixi ferret annSi l°PPO<;'
forarmna,quibus nauesalligabantur aefunesnautici infemerant.monftrarepoflunt.SicDanubiusduobusiftisalueis infi^Z U
conftituebat,ac egregie fpaciofam Infulam .In quam ab Ilicenfi oppido,ponticulus erat fublicius.Hasc Infula,cuius is quoque mTminitC cmf f/'5
61:i Seuerini vitam confcriplit,iumentis oppidanorum fufficientifsima praebens palcua patria lingua ah infis ,1 11; u ‘ ^lu lan~
rcv3c'mr w****M!r-^ ir'**» «P"sis
Itatur domus honefti cuus,honoratiquefenatonsThomatAigneri, quae prima eius loci Bcuificatoria fnitHnm.nr,,!, 1 a|ueum, te-
holie Hn, Qtttgihoc eft.Ad ponticulum dida.Fuifle ver6 & Infulam ilU.quiIliccilfil^^a^oiodurcnfiburoppitianlspafcuaDr^S^2^^11''
flabitur prxter D.Seuerim_Encomiaften,alia infuper domus, Monaflerio S.Crucis Niderburgenfi,(quod in infimadui tatisparte eftWdntv'6"
carum lapidis titulo,infcnpta,&noftrate lingua, 2lm nominata, lam verb hoc etiam nemo inficiar! poteft ex lfo.od.T, /
Oenana ciuitas eft)prope D.Seuenni facellum,per confluentes traieftum fniffe, ad eum fere locum, quem iSforem^MarcWam iodi^*
vicum nimirum fub antemurano S.NicoIai oratorio confpicuum.Eum traiedlum Accolae PafTagium vul-ari linnua r dlVroc^
««« ***** *»/ «•-taori WWfuerunt. Cum^un poftea in Infula ciuitas cond,
planicic(vtPa(Tm>& LatinePalTauia.abalips vcbeuphoniatgtatia.Patauiatandem dicerctur)contigiftcomnino veriiimit eft I,?’ mf“ 1,1
Patauienli vrbe,Archiantiflms quondam fedes fuit,quae inde Caroli Magni,& ArnonisEpifcopi Salisburgenfis temoorib.if n ' j ailtem
multarum deinde contentionum fomenta fuppeditauit Salisburgenfi Epifcopatui affignatur.Quanquam nihilominus Caroh/s'ille M,
cet eius translationis vt plurimum audior fuent,liberalitate tamen regia vtramque & Laurea«nfem,& Paffauienfem comolex. «Vfti gl?“r ^
Atque deinde Arnolphus Imperator ex Romanorum Rege creatus,& Carolo Craffo patruo fuo in Imperio fuccedens tertio tm
vetoD.CCC.LXXxnil.vel.vtalij.D.CCC.XCvni.yV.nchitdoAtchiepifcopoPatanieM.totamLncvtl.emPa”»^SHf”*
teloniOjCum vtnufque fexus mancipi;s,molendims,pifcatiombus, vineis,omnibusque,& quibufcuuciue aliis rebus ad ’ cum integro
tibus &quasipfe vel in vrbe, vel extra eam, tanquam proprium poffedit.dono dedit.Ad haic Otto Imperator donat Chriiiano pern"en"
uienfi,omnibusquefuisfuCCeflbribiisJeiufdemciuitatismercatumIbannum,monetam,teIonium,&totiuspublic*reidiftr;ft^ P'lcA0P° Pa';a'
ltaque Imperatore,ad hac vfque tempora,Vrbs Patauienfis Epilcopis femper iedesfuit,eiufque loci Epifcopo immediate fem n?r fit a-I? • ®
omni mero & mixto imperio Iubditaell.Quemadmodum & hodie Reuerendiliim6,& Uluftrifsimo Principi ac D Domino VH lubJe<fta’lJJl1J
ac nobili eqneftri familiaBauaricaTrenbachia,Rodolphioptimi,&n0bilifsimi viri filio,lingUlari,debitaq^ueobferuantia vtiSr1nerUeterI
adeo Parenti fuauifsimo paret.Qu* hocpr^fertim nomine felix & beata politia cenfenda eft.Quod fi enim Platoni exfn>'icr<J‘a P* ’ 3tqUn
pub. quarum modcratoresautPhiloiophifunt,autvit*duci,animiquecultur*Phil0fophi* operam nauanfluftioribusdcranfi.^imantlI1:Ref-
focietates atque Refoublicatbeatifsxin* nuncupandas veniunt, quibusdiuinafauente clementia, viri philofophia non fucata/J'rf* bTlnuin
fed fanda & religiofaTheofophia llluftres contigerunt Redlores,his prasfertim turbulentifsimis temporibus Pin qua? funeftarfS/F ^rft.xu°ra»
&ha?refum maturitas erupit. Foelix itaque Bauarorum Patauia, cuiusdauum eiufcemodi Gubernator nunc tenet moderatur &■ «ditionma
cultatibus atque fcientijs pr*ftat,quarum prasfidio plurimi ad optatum falutisportum peruenerunt Qui rerum Errl^Eaii;^' n ^luhisfa-
cura minime intermifTa,*dificia, vetuftate collapfa tam eximidreparat,atquerellaurat,vt multo PSiora ml Driu
refurgant.veteremque magnificentiam atque fplendorem multis modis nunc fuperent.Nam primarium vrhistcmninn, P"USVIKIl>am fuerunt,
ficis Iplcndidifsimisque exornando,fimul & religionem fouit,& Vrbi Patauienli decus addidit A ntillitum ouoque Palatiu * CI,S lon&F maSni-
limitibus comprehenfum,asdificiorum nitore,imprimis vero turri vifenda,ingenti pecuniarii fumptu adauxit,qu* Aia feoulcK “tC
&in tantam fublimitatem exurgit,vtex ea veluti ex fpecula,vniuerfa Patauia cofpiciaturjquam Bibliotheca infu per om PuI'cnritucline effert,
Ilrudtifsima,exornauit.Quis vero Cathedralis Bafilicx ornamenta hic referat,cuius falligium ad multos cubitos in ccel"* Jlbrorum&enerel”-
snaluminis abundantiain fanum ipfum dilfunditurrpauimentuinautem elegantifsimo opere,nobili ex marmore condra^V n VHde m2Xi"
Protomartyris magnificam & admirandam nouaftrudrura effecit bafilicam , vt ipellaculo videntibus exiftir pnL,"''1 " t,ePhani infuper
di pecunia & alieno atre varijs in locis preffum,munificentia, & iiberalit3te fua redemit, poflefsiombusEffUm deni^;Sran~
8c pradijs quibufdam adauxit,&c.Deus Opt.Max.tantum virum,ad Reipub.Chriflianxfa- lnluPer
lutem & Patauienfis Ecclefias fplendorem, quam diutifsime inco-
lumem tueatur.