DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.16954#0022
A XI MI LIA NVSSecunduSjdiuinn Fauente clementia, elcdus Romanorum
'Imperator,femper Auguftus,acGcrmanie,Hugari£e,Bohemie,Dalmatie,Croa-
rix,Sclauonia:, Rex, ArchiduxAuftrix)DuxBurgundix.Stirix,Carinthix,Car-
niolx<5c VVirtcnbcrgx,&c. Comes Tyrolis,&c.Recognofcimus& notum faci
mus,tenore prxfentium,vniueTfis.Rempublicam bene & re de eonftituram,n6
tamarmi$,mcxnijs,dc propugnaculis,quam litterarum ftudijs,& viris rebus age-
dis aptis & idoneis munitam efte decet. Animaduerrentes autem ad conferuan-
das & propagandas bonas artes, aefeminarium quafi virtutis confti tuendum <Sc
retinendum, operas typographicas plurimumadiumenti conferre: Ideo non
cos folum,qui Rcipub domi aut foris proddfe, vel hoftium iniurijs propulfan-
dis,vel pro Tribunali Ius,& iuftitiam adminiftrando,quietem <Se tranquillitatem publicam tueri (olent;
fed etiam in primis exi (liinanimus fouendos,qui rei litterariae curam fufeipientes, non de noftra folum.
setate,fed de pofteris etiam bene mereri nituntur .. Cum igitur nobis iam humiliter expofueritnoftcr &
Imperij Sacri fidelis diledus FrancifcusHogenbergius. Quod cum fuperioribusannis(prxter alia opuf-
cula) vtrumque theatrum Se Ciui tatibus Orbis Terrarum cdidiftet,accediffe, vt quidam ciuitatum,re»
gionum,aliarumque^pulcherrimarum rerum deferiptiones magno fuo labore & fumptudepidasimi-
tarcntuivfuoq; nomine in lucem emitterent. Hacque ratione fadurn efTc,vt fuo laborepartum decus fi-
bi vendicarent, & omne lucrum atque emolumentum quod ipfi Hogcnbergro authori&inucntori
debebatur,adfetranftulerint: Dem i fle nobis fupplicando , vt quia nunc nouas variarum regionum
<Sc nunquam antea vifas deferiptiones., tertium de Vrbibus tomum , vcnuftas Bibliorum icones
6c multa aliaprx manibus habea*-, quxin lucem edita non parum'lucis Geographia: & hiftoriaruni
fimdijsfint allatura,nc(q-uod antea accidit)huiufmodi laborum fuorum frudus rurfus ab alijs intercipia-
tur, -vt prini legi um generale ad omnia ca, qux in hoc genere editurus fit, ipfi concedere benigedigna-
remur:Nosfane eiufcemodi precibus gratiose admiftis,prxfcntium vigore,fcienter,animoque bene dc
liberato, &Cxfatea audoritate noftra ferio decernimus & (latuimus,quod nemopidorum,fculpto-
xnm, calatorum, typographorum, Bibliopolarum, &aliorum, qui vendendis, vel imprimendislibris,
fcu quacunquealia ratione librariam negotiationem exercent,aemuiisque opus illud imitaturis,pingen
dis, ficulpendisve.aut alioquouis modo exornandis, atque illuftrandisimagirtibus & tabulis vfui vel
auxilio efTcpoffunt, memoratumrertium de vrbibns tomum,Bibliorum, Icones & qux-cunquealia in
hoc genere praefatus Hogenbergius editurus eft, intra decennium ab editionis abfolutxdienumcran-
dum4Coniundim,veldiuifim,iplb infeio vel inuito,nec typis,nccfculptura,feu queeunqueaho modo,
aut charadere, aemulari, aut imitari, vel alicunde allata, intra Sacri Romani Imperij fines vendere, ac
diftrahere publice,vel occulte poffit aut debeat. Si quis autem prxfenscdidum noftrum rranfgrcdi aut
violare, memoratumque opusrecudere,& in fraudem audorisfpargere conatus fuerit*cum non foliim
huiulmodilibris,tanquam commiffisdepradidoFrancifco Hogenbergio, velhxredibus,aurmanda-
tum habenti bus,auxilio Magiftrarus eius loci,'vbi deprehenfifuerintjVendicandispriuari fed infuper ct
iam poena decem marcafum auri puri fifconoftro Imperiali, fraudis vindici, <5c parti Ixfaexxquofol-
uenda & numeranda muldari volumus.Ita tamen jVtexfinguHs editionibus aliquot exemplaria quam
primu ad Imperialem Canccllaria noftram tranfmittantur Quod fincgligetur,hacnoflragratia& priui
legio neutiqua vti autgatiderepoflmt,fed eopriuati 5cexuti cefeatur.Mandatcs proinde vniuerfis& lin-
gulis noftris & Sacri Rom.Imperij fubditis& fidelibus diledistaccclefiafticis qua fxcularibus cuiufcuq;
Itatu-sgradus,‘ordinis & coditionis exftitcrint,prxfertim vero ijs,qtii in Magiftratu coftitutifunt, ac vel
fuo, vel fuperkmimfuorum loco & nomine,luris&Iufbtixadminiftrationem exercent,nequemqua
hoc Priuilegium, feuinterdidum ndftrum impune violare, fpernereaufnegligercpatiantur Sed, fi
quos contumaces compererint,prxfcripta poena pledi,& quibufcunq uer ede fieri poteft, modis coer-
ceri curent,quatenus & ipfi grauiffimam indignationem noftram euitare voluerint Id quod teftamur
prxfentibus litteris,manu propria fubfcriptis,& Cxfarei figilli noftra impreffione munitis.Datum in ci-
uirate noftra Imperiali Ratifpona,dic vigefima quarta menfislulij, Anco Domini Millefimo Quingen-
tefimo Septuagefimo fexto Regnorum noftrorum,Romani decimo quarto,Hungarici, decimo tertie*,
Bohemix vero vicefimo odauo.
Maximillianus.
V.Io.Bap.VVeberj&c.
M Mandatum Sacrae Cxfarcx
Maicftatis proprium.
Qbernburgc&
'Imperator,femper Auguftus,acGcrmanie,Hugari£e,Bohemie,Dalmatie,Croa-
rix,Sclauonia:, Rex, ArchiduxAuftrix)DuxBurgundix.Stirix,Carinthix,Car-
niolx<5c VVirtcnbcrgx,&c. Comes Tyrolis,&c.Recognofcimus& notum faci
mus,tenore prxfentium,vniueTfis.Rempublicam bene & re de eonftituram,n6
tamarmi$,mcxnijs,dc propugnaculis,quam litterarum ftudijs,& viris rebus age-
dis aptis & idoneis munitam efte decet. Animaduerrentes autem ad conferuan-
das & propagandas bonas artes, aefeminarium quafi virtutis confti tuendum <Sc
retinendum, operas typographicas plurimumadiumenti conferre: Ideo non
cos folum,qui Rcipub domi aut foris proddfe, vel hoftium iniurijs propulfan-
dis,vel pro Tribunali Ius,& iuftitiam adminiftrando,quietem <Se tranquillitatem publicam tueri (olent;
fed etiam in primis exi (liinanimus fouendos,qui rei litterariae curam fufeipientes, non de noftra folum.
setate,fed de pofteris etiam bene mereri nituntur .. Cum igitur nobis iam humiliter expofueritnoftcr &
Imperij Sacri fidelis diledus FrancifcusHogenbergius. Quod cum fuperioribusannis(prxter alia opuf-
cula) vtrumque theatrum Se Ciui tatibus Orbis Terrarum cdidiftet,accediffe, vt quidam ciuitatum,re»
gionum,aliarumque^pulcherrimarum rerum deferiptiones magno fuo labore & fumptudepidasimi-
tarcntuivfuoq; nomine in lucem emitterent. Hacque ratione fadurn efTc,vt fuo laborepartum decus fi-
bi vendicarent, & omne lucrum atque emolumentum quod ipfi Hogcnbergro authori&inucntori
debebatur,adfetranftulerint: Dem i fle nobis fupplicando , vt quia nunc nouas variarum regionum
<Sc nunquam antea vifas deferiptiones., tertium de Vrbibus tomum , vcnuftas Bibliorum icones
6c multa aliaprx manibus habea*-, quxin lucem edita non parum'lucis Geographia: & hiftoriaruni
fimdijsfint allatura,nc(q-uod antea accidit)huiufmodi laborum fuorum frudus rurfus ab alijs intercipia-
tur, -vt prini legi um generale ad omnia ca, qux in hoc genere editurus fit, ipfi concedere benigedigna-
remur:Nosfane eiufcemodi precibus gratiose admiftis,prxfcntium vigore,fcienter,animoque bene dc
liberato, &Cxfatea audoritate noftra ferio decernimus & (latuimus,quod nemopidorum,fculpto-
xnm, calatorum, typographorum, Bibliopolarum, &aliorum, qui vendendis, vel imprimendislibris,
fcu quacunquealia ratione librariam negotiationem exercent,aemuiisque opus illud imitaturis,pingen
dis, ficulpendisve.aut alioquouis modo exornandis, atque illuftrandisimagirtibus & tabulis vfui vel
auxilio efTcpoffunt, memoratumrertium de vrbibns tomum,Bibliorum, Icones & qux-cunquealia in
hoc genere praefatus Hogenbergius editurus eft, intra decennium ab editionis abfolutxdienumcran-
dum4Coniundim,veldiuifim,iplb infeio vel inuito,nec typis,nccfculptura,feu queeunqueaho modo,
aut charadere, aemulari, aut imitari, vel alicunde allata, intra Sacri Romani Imperij fines vendere, ac
diftrahere publice,vel occulte poffit aut debeat. Si quis autem prxfenscdidum noftrum rranfgrcdi aut
violare, memoratumque opusrecudere,& in fraudem audorisfpargere conatus fuerit*cum non foliim
huiulmodilibris,tanquam commiffisdepradidoFrancifco Hogenbergio, velhxredibus,aurmanda-
tum habenti bus,auxilio Magiftrarus eius loci,'vbi deprehenfifuerintjVendicandispriuari fed infuper ct
iam poena decem marcafum auri puri fifconoftro Imperiali, fraudis vindici, <5c parti Ixfaexxquofol-
uenda & numeranda muldari volumus.Ita tamen jVtexfinguHs editionibus aliquot exemplaria quam
primu ad Imperialem Canccllaria noftram tranfmittantur Quod fincgligetur,hacnoflragratia& priui
legio neutiqua vti autgatiderepoflmt,fed eopriuati 5cexuti cefeatur.Mandatcs proinde vniuerfis& lin-
gulis noftris & Sacri Rom.Imperij fubditis& fidelibus diledistaccclefiafticis qua fxcularibus cuiufcuq;
Itatu-sgradus,‘ordinis & coditionis exftitcrint,prxfertim vero ijs,qtii in Magiftratu coftitutifunt, ac vel
fuo, vel fuperkmimfuorum loco & nomine,luris&Iufbtixadminiftrationem exercent,nequemqua
hoc Priuilegium, feuinterdidum ndftrum impune violare, fpernereaufnegligercpatiantur Sed, fi
quos contumaces compererint,prxfcripta poena pledi,& quibufcunq uer ede fieri poteft, modis coer-
ceri curent,quatenus & ipfi grauiffimam indignationem noftram euitare voluerint Id quod teftamur
prxfentibus litteris,manu propria fubfcriptis,& Cxfarei figilli noftra impreffione munitis.Datum in ci-
uirate noftra Imperiali Ratifpona,dic vigefima quarta menfislulij, Anco Domini Millefimo Quingen-
tefimo Septuagefimo fexto Regnorum noftrorum,Romani decimo quarto,Hungarici, decimo tertie*,
Bohemix vero vicefimo odauo.
Maximillianus.
V.Io.Bap.VVeberj&c.
M Mandatum Sacrae Cxfarcx
Maicftatis proprium.
Qbernburgc&