DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.16954#0056
ARNHEMIVM.
Rnheminm, Tacito, vtDiuxus, &B. Rhenanus afferunt, Areuacum Geldrix oppidum,
in dextri Rheni oftij, dextra ripa, medium miliare ab eo loco,vbi altera fit Rheni fcdio,
cuius dextrum brachium Iffula, ac ibidem folia Drufiana, dici incipit, Afciburgium, id
eft, Dousburgum vlque. Ifllilx vero nomen ei oftio manet, vfquedum mari Auftrali,
vulgo @UDer$ec/excipiatur. Oppidum eft florens vtcunque, ac primaria Velauiae Infu-
lae, quae & Vcenauia;id eft,Paludum Infula, vulgoappellatur.Inferior Infii-
lxparsHollandianuncupatur,& Vltraiedenfistradus,circaBatauodurum,idcft,
«4)ucr(?et)Cn/ vbi Rheni medius alucus nomen mutat in Leciam. Eft autem cius infula:
_ territorium paludofum,ac vliginofum, fy luisque confitum ,vtpotc quae ferarum affa-
tim praebent venatunqcius latera clauduntur ab ortu Iflula,a Septentrione eo mari^quod gufcer$ce vocant,ab oc-
cidente,93ic^tflu. a meridie Rheno,feuLeciofluuio,vnde abunde pifeium copia ipfis fuppeditatur.Suprcmutn
Geldrixius & Cancellaria, Arnhemium obtinet,fubditas habens vrbcs,earumq5prxfe<fturas VVageningum,
Hattemum,Harderouicum,Elburgum, fitas omnes in ea Geldria: parte, quae Velauia vulgo nuncupatur. Com-
plures etiam continet vicos, fuos habentes magiftratus, omnes tamen fummo Velauia: Praefedo fiibiedos.
Arnhemij autem Geldriae Dux fedem olim, ac Pratorium habebat. Ibidem nunc & Prouinciae Prxfedus degit,
& Curia IudicialisGeldria atque ZutphaniaSenatus, quem Magiftratum inftituit Carolus V.pofteaquam eam
Prouinciam armis Anno M. D. X LI Il.recepiifet. In eum Magiftratum adlegit vnum Cancellarium, & Senato-
res deceirgcorumquatuor ex nobilidimis,quatuor Geldria: Regionum viris,fex reliquos ex luris <5c legum con-
fultis. Hi magna prorfus audoritate iusdicunt,ncc ab eorum fententia conceifa eft appellatio.Eft hac ipfa quo-
que in vrbe Ratiocinarium a Philippo Catholico Rege inftitutum Anno M. D. LIX. ad quod omnes Geldria,
Zutphaniaque Magiftratus,liue iuris diccndi,6: rerum criminalium Prxfedi, flue pecuniae publicae,atque aera-
ri) Qux flores,fuas adminiftrati muneris rationes referre iubentur.
VENLONVM.
ENLONVM, opp. Geldriae, arte & natura munitum, in dextra fluminis Mofte ripa conditum, St
dimidio diditum aStrala miliari, mcrcimonijspollet. Vbi anno M. D. X LII1. Cliuiae Dux Carolo
V. Caefari fefc dedidit, concordia inter vtrumque Principem deinde confecuta. Hinc Guilielmus
VcldiuSjhomo dodiftimus prodijt.
GELDRIA.
m ELD RI AjparuisduobusmiliaribusStrala didita, vrbs ipfa eft, abs qua tota Regio no-
men, idq5 hacoccafione acceperit: Sunt, qni conftanti narratione perhibent, tempore Ca-
roli Calui Imperatoris, circa locum illum, in quo eft Geldria oppidum, horrendam quan-
(dam,ac venenofam beluam,ijsque locis ante id tempus nunquam vifam cognitamque fub
arbore efculodelituifle, magnitudinis immenfte, fxuitixquc incomparabilis, hxc agros,
camposque deuaftans,nec pccoribus,nec iumentis parcens,ipfisetiam hominibus, a quibus
non abftinuit, vfque adeo formidabilis ob inexplebilem voracitatem, ac atrocitatem ena-
nt, vt finibus fuis cedere complures, fefeque fohtudinibus abdere coegerit. Duo vero cu.
iufdamaPonthefilij,partim, vtfibi ipfis, partim etiam, vt publico vicinorum commodo
prodeffent,miris technis,audaciaq^ incredibili beluam aggredi,poft dubium, variumq; certamen ac luctam, tan
dem fuperiores belua euasere,eaque interfecta,Raud ita procul a Mofafluuio,ad Nerfce ripam,in memoriam rei
arcem extruere,cuiGeldre nomen fecere, voce cx continuo & miferabili, ac identidem repetito mugitu eius
beluae, quem,dum caederetur,edebat, mutuata.
RVREMVNDA.
V R E M V N D A,Praecipuum poft Nouiomagum Geldriae Ducatus oppidum,ad Rura; fluuij
oftium litum,vbi Mofae mifcetur, habitatore frequens,litu,natura, arteque munitum, tribus
Venlono miliaribus didans.Epifcopalinoftris temporibus dignitate ornatum, cui D. VVil-
helmusDamafi Lindanus, vanjs in re Theologica aeditis libris clarus, primus Epifcopus prx-
cft. Nobilium ingeniorum Ruremunda ferax eius tempore fuit. Hinc namque editi Bar-
tholomaeusille,Coenobij Bethleemitici Prior,multorumaudor operum, Et DionyfiusRic-
kel, eiufdem Coenobij Monachus, vir eximie dodusac celebris, multorum librorum tanta
cum laude Scriptor, vtprxterD. Auguftinumapud Latinos parem habuerit neminem. Sub
Ruremunda,&vrbes& Magiftratuumfuntprxfcdurac: Vrbesquidem,Vcnlonum, Geldria,Stralena, VVach*
tendonchum,& Herculis vrbecula, vulgo 0rc?clet1& in Ducatu Iuliaccnfi; Prxfedurx autem harum ipfarum
vrbium, & Magiftratuum KdTclij, Monsfortis, Melderij, Crickenbekij, Echtij. SubOtthonelll.Gel-
drici Ducatus Comite, maxima Ruremunda incrementa fumpfit. eam namque
tunc temporis villam, muris cinxit, & ciuilibus priui-
lcgijs confecrauit.
17
Rnheminm, Tacito, vtDiuxus, &B. Rhenanus afferunt, Areuacum Geldrix oppidum,
in dextri Rheni oftij, dextra ripa, medium miliare ab eo loco,vbi altera fit Rheni fcdio,
cuius dextrum brachium Iffula, ac ibidem folia Drufiana, dici incipit, Afciburgium, id
eft, Dousburgum vlque. Ifllilx vero nomen ei oftio manet, vfquedum mari Auftrali,
vulgo @UDer$ec/excipiatur. Oppidum eft florens vtcunque, ac primaria Velauiae Infu-
lae, quae & Vcenauia;id eft,Paludum Infula, vulgoappellatur.Inferior Infii-
lxparsHollandianuncupatur,& Vltraiedenfistradus,circaBatauodurum,idcft,
«4)ucr(?et)Cn/ vbi Rheni medius alucus nomen mutat in Leciam. Eft autem cius infula:
_ territorium paludofum,ac vliginofum, fy luisque confitum ,vtpotc quae ferarum affa-
tim praebent venatunqcius latera clauduntur ab ortu Iflula,a Septentrione eo mari^quod gufcer$ce vocant,ab oc-
cidente,93ic^tflu. a meridie Rheno,feuLeciofluuio,vnde abunde pifeium copia ipfis fuppeditatur.Suprcmutn
Geldrixius & Cancellaria, Arnhemium obtinet,fubditas habens vrbcs,earumq5prxfe<fturas VVageningum,
Hattemum,Harderouicum,Elburgum, fitas omnes in ea Geldria: parte, quae Velauia vulgo nuncupatur. Com-
plures etiam continet vicos, fuos habentes magiftratus, omnes tamen fummo Velauia: Praefedo fiibiedos.
Arnhemij autem Geldriae Dux fedem olim, ac Pratorium habebat. Ibidem nunc & Prouinciae Prxfedus degit,
& Curia IudicialisGeldria atque ZutphaniaSenatus, quem Magiftratum inftituit Carolus V.pofteaquam eam
Prouinciam armis Anno M. D. X LI Il.recepiifet. In eum Magiftratum adlegit vnum Cancellarium, & Senato-
res deceirgcorumquatuor ex nobilidimis,quatuor Geldria: Regionum viris,fex reliquos ex luris <5c legum con-
fultis. Hi magna prorfus audoritate iusdicunt,ncc ab eorum fententia conceifa eft appellatio.Eft hac ipfa quo-
que in vrbe Ratiocinarium a Philippo Catholico Rege inftitutum Anno M. D. LIX. ad quod omnes Geldria,
Zutphaniaque Magiftratus,liue iuris diccndi,6: rerum criminalium Prxfedi, flue pecuniae publicae,atque aera-
ri) Qux flores,fuas adminiftrati muneris rationes referre iubentur.
VENLONVM.
ENLONVM, opp. Geldriae, arte & natura munitum, in dextra fluminis Mofte ripa conditum, St
dimidio diditum aStrala miliari, mcrcimonijspollet. Vbi anno M. D. X LII1. Cliuiae Dux Carolo
V. Caefari fefc dedidit, concordia inter vtrumque Principem deinde confecuta. Hinc Guilielmus
VcldiuSjhomo dodiftimus prodijt.
GELDRIA.
m ELD RI AjparuisduobusmiliaribusStrala didita, vrbs ipfa eft, abs qua tota Regio no-
men, idq5 hacoccafione acceperit: Sunt, qni conftanti narratione perhibent, tempore Ca-
roli Calui Imperatoris, circa locum illum, in quo eft Geldria oppidum, horrendam quan-
(dam,ac venenofam beluam,ijsque locis ante id tempus nunquam vifam cognitamque fub
arbore efculodelituifle, magnitudinis immenfte, fxuitixquc incomparabilis, hxc agros,
camposque deuaftans,nec pccoribus,nec iumentis parcens,ipfisetiam hominibus, a quibus
non abftinuit, vfque adeo formidabilis ob inexplebilem voracitatem, ac atrocitatem ena-
nt, vt finibus fuis cedere complures, fefeque fohtudinibus abdere coegerit. Duo vero cu.
iufdamaPonthefilij,partim, vtfibi ipfis, partim etiam, vt publico vicinorum commodo
prodeffent,miris technis,audaciaq^ incredibili beluam aggredi,poft dubium, variumq; certamen ac luctam, tan
dem fuperiores belua euasere,eaque interfecta,Raud ita procul a Mofafluuio,ad Nerfce ripam,in memoriam rei
arcem extruere,cuiGeldre nomen fecere, voce cx continuo & miferabili, ac identidem repetito mugitu eius
beluae, quem,dum caederetur,edebat, mutuata.
RVREMVNDA.
V R E M V N D A,Praecipuum poft Nouiomagum Geldriae Ducatus oppidum,ad Rura; fluuij
oftium litum,vbi Mofae mifcetur, habitatore frequens,litu,natura, arteque munitum, tribus
Venlono miliaribus didans.Epifcopalinoftris temporibus dignitate ornatum, cui D. VVil-
helmusDamafi Lindanus, vanjs in re Theologica aeditis libris clarus, primus Epifcopus prx-
cft. Nobilium ingeniorum Ruremunda ferax eius tempore fuit. Hinc namque editi Bar-
tholomaeusille,Coenobij Bethleemitici Prior,multorumaudor operum, Et DionyfiusRic-
kel, eiufdem Coenobij Monachus, vir eximie dodusac celebris, multorum librorum tanta
cum laude Scriptor, vtprxterD. Auguftinumapud Latinos parem habuerit neminem. Sub
Ruremunda,&vrbes& Magiftratuumfuntprxfcdurac: Vrbesquidem,Vcnlonum, Geldria,Stralena, VVach*
tendonchum,& Herculis vrbecula, vulgo 0rc?clet1& in Ducatu Iuliaccnfi; Prxfedurx autem harum ipfarum
vrbium, & Magiftratuum KdTclij, Monsfortis, Melderij, Crickenbekij, Echtij. SubOtthonelll.Gel-
drici Ducatus Comite, maxima Ruremunda incrementa fumpfit. eam namque
tunc temporis villam, muris cinxit, & ciuilibus priui-
lcgijs confecrauit.
17