Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Hinweis: Ihre bisherige Sitzung ist abgelaufen. Sie arbeiten in einer neuen Sitzung weiter.
Metadaten

Iustinianus <Imperium Byzantinum, Imperator, I.>
Corpus Ivris Civilis Ivstinianei (Band 1): Tomus Hic Primus Digestum Vetus continet — Lyon, 1627

DOI Seite / Zitierlink: 
https://doi.org/10.11588/diglit.1977#0065
Überblick
loading ...
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
3

Digeſtorum

aCompontdi, adinnentam, licet ſparſim poſitamat : promulgare b, eſt de no-
& promgidi uo conſtimere:vt nſtit an poœm ames mmessvvrs. Azo.

uerenti,, mftitntionum.
Eie Fes

Eror ee e prgen ig eur.

quare hc nomina habeat, dic vt Inſtitut. in

ieer dintur b Digorum ſeu Pandectarum ideo quia diſpurationes legi-

um primam timas in ſe continet, &
in vagus e quaſi digerit é & quod
r, quſi pror vndique fuit collectu,
eammn in ſinus ſuos recipit: e
: oggeſoran C de vet aur anucleand.
l. ij. S. ſed cm omnia.
A Pandectar 2. Pandecta d dicitur à
tmns le e Panquod eſt totum: &
iaun d il d dtee , quos eſt de-
trina: quia, vr dictum
malaann eſt rouius iuri-
nam hie liber continet
V LEa. in ſe ſecundm IoAN.
r ord ſe-3- Et not. f qud
pouit n ſen- non attendit hie ordi-
per ſeiuatir. nem compoſitionis ho-
tum librorum, vr mods
diri in rubrica in fin ſie
tPer deſuenu- & alias Iſt de leg S an-
dienm amen te heredu & jde pen le.
tout. de
u a aiu leg pnieuli s ſ & Veidie
Iaſ me quod iumrnmordinen
legendi iam in animo
oeipidbnt,
e mperialium. id eſt
Codicis primi.
dd Amplius. imelius:
saaane rre qui dieett nula ,
neceſſor,T ey Vos. legm Docto-
nan res quabua miitiur le
aur; lgnora eaaztez. ¬ IE
re iaI . conſtitutio: ve hie, &
rigaiur.

in fi vlt, col. & C de Iu-
fn. Cconfim. Stollen-
d. & ſemper ad cos ita
dirigit ſermonem.
r q’ndare. ſeilicet
explicita ſunt, quod eſt
Lvt fuit prima ompe-
itio Codicis: ve C.de,
nmuo Cudffciend.
gT Et poſt onmium. &
repete, & explicita ſunt
Que prima omnia, que oportuerat
veſtoi ingu, nos mandare poſt fata
ire diſeipi, omninn i. poſt elima-
nard pulehre mm , a pi. mtri:
Plato In Me tionem totius operis
none & Thez- Dig. & Inſt & Cprimi,
tet. & da exemplum, vt di-
citur in conſtirutione

C.de emen. Iuſt. Cod nos

dieo libenter admittẽ-
tes, i amplectentes ea,
que oporiuerat nos de-
inire, qua poſta ſunt
in ſecunda cõpilatione
Cod. TEt ſie fuit hae
t noc faiit conſtiturio facta poſt?
au ete ppre ſecndan complarin-
ee ez ſu ee nen Cod ve hl mpuit.
üintionu, Di enueleand ti Sfin.

Cde vet. iur. enuel.

num? ſeu elementoruim, quam
in quinquaginta Digeſtoru ſeu
Pandectarumb, nenon in duo-
decim imperialiume conſtiru-
tionum, quis amplius d quam
vos *e cognoſcitEt omnia qui-
dem que oportuerat & ab ini-
tio mandaret, & poſt omniums
conſummationem, factum* li-
benter admittẽtes, definire, iam
per noſtras orationesP tam
Greca à lingua, qu’m Romano-
rum (quas æternas fieri opta-
mus) explicita ſunt.
Sed cum vos, & omnes poſtea
profeſſores legitima ſciential
conſtitutos etiam hoc oportue-
rat ſcire, quid, & in quibus tem-
poribus tradi neceſſarium ſtu-
dioſis n credamus, vr ex hoc
optimi, atque eruditiſſimi effi-
ciantur n, ideô preſentem diui-
nam orationem? ad vos præci-
puè faciendam exiſtimamus:
quatenus tam prudentia veſtra,
quam cæteri anteceſſoresP, qui
eandem artem in omne euum
exercere maluerint, noſtris re-
gulis obſeruatis, inclytam viam
eruditionis legitimæ poſſint
ambulare. Itaque dubio procul
quidem eſt, neceſſe eſſe Inſtitu-
tiones t in omnibus ſtudiis?
primum ſibi vindicare locum,
vtpore prima veſtigia cuinſ-
que ſcienti mediocriter tra-
dentes: ex libris autem quin-
quaginta noſtrorum Digeſto-
rum ſex & triginta tantummo-
do ſufficeret tam ad veſtram
expoſitionem, quamad iuuen-
tutis eruditionem iudicamus:
ſed ordinem eorum, & tramites
per quos ambulandum eſt, ma-
nifeſtare tempeſtiuum u nobis
eſſe videtur: & vos in memo-

& jeod , illud autem, & C. de vet. iur,

eſtis & Coi h Orationes id eſt leges primi Codicis?
pramiſari.i C Gruea. Hie innuit leges primim in Graco fuiſſe com-

i Imo duas cõ-
ſiadres d&
fe euas queliber ar.
f igeſt. & men

poſitas:licét verum non ſit illud. bene credo, quod à Gracis ha-
buerint originem: ve inſtit de iur aat. S non inelganter. ſicur
in prine ſui tractatus dicit Priſcian. verumta-
hac legum compoſitio prids in Latino fuit conſcripta; vt

j T. cdde C.de vet.iur nucl Li. Shoc autem quod in prine.S.

vter-iur-ennl.
or.
L Leges Ro-
mane non a

l Quas. ſcilicet orationes.
I Lguima ſeintie, id eſt legalis ſcientiz.
m J Studiois, ſeilicet ſcholaribus..

intio Grace n’EEiiantur, ſeilicet ſtudioſi
oſripteelit Orationem. id l eſt legem.

quiadam initio
IGrmis de-
ſumpt han.

p Anteceſſores ſcientia & morbu:ſed ſucceſſores ſunt.2. Vel
anteceſſore,id eſt ſurceſſores: ſieut & veteres ſeribebant, con-

2 d rrda. cordantias, que erant infrà, ſuprà, & econtra.

Poeà ver
etiam Grae-
f, & lbis
Daſiliin con-
tinentur.

VIſtiuitimns que hodie ſunt breſes, & veiles, de quibus hie
diaoinrean eraur proirx e inurtllent laſtiu proe S eumé.
r Studijs. id eſt omibus ſtudentibus, vr non ſentias de aliis
atibs. 2. Vel, id eſt ſtudiis eniuſcunque auairvel incipientibus

lOratio pro quocunque auno ;. Vel, id eſt quocunque loco ſtudentibus,

ege:. doneo tameevt jaoa5.

ahac aute tria. ACCVRS.
7

proœmium.

riam quidem eorum, qua antea
tradebatis, redigere *oſtendere
autem nouell noſtræ compo-
ſitionis tam vrilitatem, quam
tempora, vt nihil huiuſmodi
artis r relinquatur incognitiI.
1. J Et antea quidem(quemad-
modum & veſtra ſcit prudentia)
ex tãta legum mulritudine, qu
in librorum quidem duo mil-
lia: verſuum autẽ tricies cen-
tenaa extendebatur: nihil aliud,
niſi ſex tantummodô P’libros, &
ipſos confuſos, & iura vtilia in
ſe perrarô habentes, à voce ma-
giſtra ſtudioſi accipiebant , c¬
teris iam deſueris, iam omnibus
inuiisd. In his autem ſex libriss
Caij noſtri Inſtitutiones f, & li-
bri ſingulares s quatuor; primus
le illa vetere h re vxoria: ſecun-
fs derertiu nenon
quartus de teſtamentis & lega-
tis i connumerabantur: quos
nec totos per conſequentias*
accipiebant: ſed multas partes
eorum quaſi ſuperuacuas prete-
ribant. Et primi anni hoc opus
legentibus tradebatur, non ſe-
cundûm edicti perpetui E ordi-
nationem l ſed paſſim & qua-
ſi per ſatyram n collectum, &
vtile cum inutilibus mixtum,
maxima parte inutilibus depu-
rara. In ſecundo autem anno
præpoſtera * ordinatione ha-
bita, prima pars e legum eis tra-
debatur, quibuſdam certis tiru-
lis ãb ea exceptis: c erat enor-
meP, poſt Inſtitutiones ali-
quodr legere, quam quod in le-
gibus & primum poſitum eſt,
& iſtam nuncupationem ſ me-
ruerit. Poſt eorum verô lectio-
nem, neque illam continuam:
ſed particularem, & ex ma-

mT Paim id
n dEP ſartpra ſicut ſatyrici ſaltand.

bert. toſl.
o C Prima pars.

libros nouem.. Sexta vſque ad tit.
libros octo. 7. Septima vſque ad fin.
ſie ſunt quinquaginta libri: ve Ca de
S-igitur primo.

qJTIſtitutoos. fcilicet antiquas.

materiam proſe quars alia lmmtili non imirxaas.
eſt indiſtincté. ſic j de ritu nupt l palamin pr.

ADDITIO. Prouerbiali figura dictum eſt à ſatyra lance ex
riis ferculis nullo ordine collatis compoſita. Alciatus libr.
de ver ienificat. Vide Eraſm Chiliad tu centur vvy prouerbas.
huius loeutionis ſeu prouerbij mentio fit in lj.C. de Latina i- diſponentis,

id eſt illud quod eſt hodie prima pars legum.
ſunt enim ſeptem i partes, ſecundum uſtinianum. 1. Prima à
titul. de iuftit. & iure, rſque ad titul, de iudieys. & continet li-
bros quatuor. 2. Secunda vſque ad tit ſi certun petat & conti-
net libros ſeptem. 3. Tertia vſque ad tit de pignor. & continet
libros oſto. 4 Quarta vſque ad tit de teſtamentis. & continet
libros octo. 5. Quinta vſque ad tit de bonor poſſeſſ & continet

p Cum erat norme. Bene dicit, præpoſtera:cam, &a.

r Aliquod. ſcilicet aliud,quam quod, &e
leumeupitionem protõ,vel prima, quod eſt idéinde protoco épuem partes.

4

ſT Cuiuſque ſcientia. id’eſt totius ſcientia iuris non caim Is inſtito-
de alis artaus inteligas ſie ccontra torot b, ponitur pro omet tiones ia que-
ve Ce lib pralfinibi,qui minm tals e. ..
tJ Sufecee. qui ſunt à tit deiſt & iu vſque ad tit de bon poſſ-
aij e enim non leguntur in ſeholisevt hie. &&JaeSSpro responſis.

que arte, pri-
ma artis veſui-
ia explicant-
s Latant i. Iu-
infi. TEt not quod ſtitutionun
hle loquitur ſecundûm Théologia-
moren bodiemumerſ Toum pre
que ilue, b’ameeauee ommiquodei-
qui mos erat, jaud S& que pro toro.
Fi Aa AE cEA, ai ruren ſi
iuum id eſt differentia in-
u aampeſiumid eſt aur ome ,&
pus eſt , m e tovide apud
E Rediger. repete, Rurt. hae con-
tempeſtiuum te. ſtitutione, in
y ſ mengmitum, repe- prineipi, ia
te tempestiuum, &c. fa¬ verbo, ommeem
cit C.de cdlue. itoend e Paadecarun
Ar- hbri qui non
S& cum tppiii..AAC egantur in
CVRSIVS. ſeholis.
2 Qua in librorum.
as ibri: & alias li-
bnst ſed melils liro-
rm.
aTricies centena ſci-

il &
ita Eeiſe vi-
deur Aberie.
Aa hrne la-
edvide Duare.
licet milliavr Cod. e lr. a, Dippan-

antie

vetur. enul l.
cAm per omnia.
b Sex tantummos
Sed qui erant iſti ſex?
Reſp. non crant ſic or- ſequemtia
dimari, vr hodie ſunt: Por.
ſedexponet eos ſtarim. d’iap ait dmos
coVTI,- Ierds adiuun-
c T Aecipiebant- pro tonum Gai,
primo anno. forté ill-
d5 muis. propter de fagmenta, ſeu
ſuetudinem.. pitomas in-
e Sex libru. connu¬ ſttutionum

merabantur, quod eſt fail que ie
infrà.

excuſe, riderat
F mſtitutiomes. qua Ao ed in in-
duos liros facicbant d. dice ſupraſer-
SSngulares Sing- poolirorder
mmmnt mnia uil. Digeſta,
ſares dicunrur quia ſub umerantur
it. de iud, vel de rebus, Gai inſtiu-
non continentur: ſed tond lib ua-
as per ſe tant: von quamuis
tane habemus eos hor prs le-
die, vr olim erant: vr in his libris
ſubiicit. AcCVyS. inſeribatur,
h T vetere. forté hle ſed tantumex
continebarursquodhor s s iuiéi-
die cotiine hees de lad aiuett
ſponſalibus, vſque ad aa sedve
librum de turelis. ſei numerus
iTEt lguti. forté ſex ibrorun
ea que continentur vſ le nminmee
que ad it deben. tun aitrnue
opaſ. duos anr
L eprtuit id e eſt aros inſiiui
generalis: vt Inſtit. de-
ſatiſdtutSi-
l ’ordinationem. que
f eſt ve continué vnam

5 ſed niuurſa. Ant..
Sſed iatrlit, ſi-
o.s cſiuar laci.

ton Gaij le-
pp ſoitoo,
Prapoſtera
ordinauo re-
probatur, eum
mutat ſubſ-
tia rei, de qua
agiur letund-
vdhablig-in pr.
lr c. d vui,
aut voluntaté,
ſeu intentioné

lo non ſeriarim procedit.

l, prapateri-
de teſtam,
e v. Aleiaz3.
diſ. a7.
s’Ordinis in
ſeribendo iure
ratio.
e Imô qua ſit,
Engnoſces ex
indice libror
de erh, ablig & continet liani, Gaiſ,
& continet libros ſex. & Paui, vlpiua
veter aur emucleand li dedi apus

n Quaſit per
paſſus & ſale.
Aberie.
i Pandecrurmm

lum:
 
Annotationen