DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1977#0278
42
tonen abundat. ſie C aLi S, fi aliàs enim inuueret,
qudd adiquando vraque non aberet eundem effeſtum, quod
ſet falſum. Vel die quod non abundat: vt dicas ſupeuacuaey
maximé, &id eſt illa maxima & poriſſima ratione: quia vtra
Adbium aMioxc& ſie aduerbiu, maime, conuertitur in nomen.
nomine VGnorante. JCASVS.
pefin. Soror mea contraxit
natrimonium cum Ti-
tio, & dotem dedit: &
ſtipulatus ſum dotem
ſororis me mihi red-
di. ſi ſoror mea velit, t
ſbi actio cedatur, ve
maritus liberetrur: po-
térit hoc conſequi per
neggeſt-act. VIva-
NVS.
a Ignorante non tan-
tm ſeiente. A2o¬
b Sipulatus ſcilicez
nomine ſororis.
e quVt virum liberet.
quia remittere ei vulr.
iem ſi velit ſbi cedi
actionem: ve jamaadl.
idem ſi cui & idem
ſi alio quocunque mo-
do mutatet obligatio-
nem : vt de dun.
mulier.S in.
ISnonante, quoque ſorore ſi
frater, negotium eius gerens,
dorem à viro ſtipulatus lſitii-
dicio negotiorum geſtorum, vt
virum liberets, iure cõuenirur.
Negotium non mes nomine ge-
ſtum in ſubſidium, re perempta vel
praſcripta, poſſum habere ratumvt
miihac acti concedatur BART.
RLIX. AFRICANVS Iibro aau
Quastionum.
Irem, quam ſeruus venditus
Sioripoiſer à me veniditore,
emutor vendiderit , eque in
refum natura eſſe deſierit: de
pretin negotiorum geſtorum
actio mihi l danda eſt: vt dari
deberet, ſi negotii, quod tuum
eſſe exiſtimares, cûm eſſet
meum &, geſſiſſes: ſicut ex con-
traris h in me tibi daretur, ſi
eüm hereditatem, qu ad me
pertiner, tuam putares, res tuas
proprias legatas ſoluiſſes i:
i6
didi tibi euum
meun, qui ſemns ſe
cum portauit rem meã-
rem illam alijvendidi-
ſt: poſtea res illa pe-
rit: agam adueraus te
neg geſt act. ad pretii,
quod ex re mea perce- Iiberarer.
piſti. Sed pone crede-
bam me heredemit
ſaneto tecas ea DE CALVMNIATO.
RIBVS e.
t nehaema- ueus:vnde legaa in te-
TITVLVS VL.
cai vdt At amtro relifta deme-
ſolui: babeo coua Laique vi in ius vocarunt au-
quem, vbi ſtipulati ſunt in iure ſiſti, vbi
t ttz act. neg geſt. quia per
u e imadla ſot tesé en, tdauer
& ſie ponit duos caſus,
ſecidum loSed Azo dicit, quod hac lex ponebat res caſus Pri-
mus eſt quandores periit Secundus eſtquando res eſt vſucapta-
Tertius: quando alius ſoluit legata. Sed ſecunduim poſirionem
Axo qui dicit rem furtiuam vſucapi, objde vſuca l ſequiturS.
quod autem. ſed ſecundum poſitionem lo, in verb ait, bi dicit,
quod res furtiua non poreſt vſucapiſed ipſe dicit quodnon erat
urtiuſtſldaaliter apu iptore erarvel fui VrVrAu.
d yendit ſuo nomine, & putans eam eſſe peculiarem: &
ideo ſuam;quia ſeruus fuerat venditus ſibi cum peculio. AzoEt
oue caſum duobns modis. Primôevt ſint tantummodô duo re-
ſpouſa in lege iſta SSecund quod ſint tria, ve ſtatim dices expo-
nendo literam.
e De pretio. rei à ſeruo ſubreptae & ab emprore venditæ.
E h iatum habenti in ſubſidium, re perempta; non aliter,
ſecundûm Pur, ve diximus S oodiſi pupiſſi ſed ſ ego. Eſt & alia
ratio neceflaria, quæ adeſt: quia iſte emptor haber pretium eins
rei vendit ex cauſa lucrariua: ve j ſi cert petſi eum ſeruum&
quod ſequitur, vt dari &c incipit ſecundum caſum.
g raun gu main eredfbns erpa mum quoderat meum ipſe
geſtu: vt quia crditori me ſoſuebas: vr ſtatim ponit exem-
plum: ſieut é contrario, &caſecundum loan. Aliter enim ſi eſſet
t Negun meum negotium vel b ratihabirione, vel ipſa re,vel cura, & ſoi-
noſtru diuur licitudine, & tu feciſti tuo nomine, non datur actiovr diximus,
mit mnodis, nmoiss ſecundun DrL veà ed Iſipupuui ququ e u inpuit Pedius dabi
a Pioit birae tut cpnhoe caſu contrarla ſed &e dari poreſt directa proyrer
nimnrina non exactam cantionem à legatarisevt j leg ale.lAdlu. Sed
uaicas ſeundlun dan qu’aſfonr tres vendidi-
ſtirem meam, & ea deſit eſſe inrerum narura, vſque illuc,ve-
dari, &c. Secundus; quando eſt preſeripta, vel vſucapta: quod
e raſeripui. pro e codem eſt ae ſi aarraliter deſiſſet vſque illue ieut & con-
ne videtur res arariu ce & Cde rebus alien & veroque pradicto-
deſnere. rum caſuum eſt meum negotium ratihabitione,& dabitur mihi
domino actio. Tertius quando eſt men ipſo geſtu, & datur con-
tre me. AcCVs.
h Sient c catrario,exemplificatiuë, ſecundûm Io ſed ſimili-
tudinarlé, fecundûm Azo.
i 4 Soluiſſes. ſeilicet nomine hereditario, ſecus ſi ſun, & ſie non
ob j-mmuns diuid Lia hoe iudiciun & de hoc plené diximus
..l ſi pupil
mor modis, quibus eſt alinum negorium.
fVerns.
De calumniatoribus.
426
uQndoqudem, pro qui ACvxRS
i Laerarr. um tamen hoe ſtatuers in animo, ſecumdum I.
eſt B.& Io. Tu die per exceptionem, & ſtatim, cum hereditario no-
mit ſoluene e di & ulen noio iuredigiur eae laur.
poſuſarunt in iureper ſe, vel per aios, DE CALVMNIA-
quod deſidernbant, mox iniqui, & mali-
tioſi calummiatores apparent, val dum
nuam ationem habere deprehendun-
tur, vel dum deſiſtunt ab inéepto, vel
dum arguuntur accepiſſe pecuniam, aut
depei eſſe, vt per aalumniam raprent-
aliquem in ius:hominis ſeilicet tantum
vexandi cauſaquod poſtremum hoec ti-
tlo vidiaur, ae pratrea qui, vt fit,
calumniam intentat, & comminatur
forte meticuloſo homini, vt is ſe ab ea
calumnia cogatur pecunia redimere.
Calumniator igitur in ha titeſt, qui
Dit ſipradds-
ictum eſt ſuprà de 4 Calumn-
Pgitru ge ſt ſiris de qeCalauee
is bona fide: nune
quando in iudicis aa
noſtran laſimem, & per
calumniam, audi Et no-
ta, quod iu duobuu ? ca¬aCalanttes
fbus tadmm quitur Pro n quiné
he dunulueſedier qul oeis euere
do accepit pecuniam vt. e,lumnnim ¬
faceret quis negotium ceret, vel non
er calumniame qua¬ fceret.
quandoquidem l ea ſolutione.
iS tem quartur. in diſtinctione, que dicit de qua-
de vt non fateretr injaumnaur
frà eodem. LLin prin- qui.
cipio.
a Eſt ex hoc edicte
actio in quadruplum
annale. Vide cap. ze.
de praſeribuCv-
ſeiens, prudenſa per fraudom litem, aut-
controuerſi facit aleri, vt vexet eum,
vel v ei aliquid extorquedt, & de ca-
lumniatoribus, id eſt de bis qui pecunia,
vt negotium facerent, aut non facerent,
accepiſſe dicentur. peCVIAC.
Primô ponit mentem edicti. Se-
cundo incipit exponere. Secunda
ibi;hoc autem. BART.
l bus caſbus lo-
quitur iſte tit. tanmum.
Siue enim dedi tibi pe-
cuniam, vt caluyio-
se ageres contra Ti-
ti, vel cum agere
volcbas calumniosé, Prohis vu-
dedi, ne ageres: daux bl, lue
actio in fatumez ho ayſngngn
io: & aniirrt f ucrer: Gree?
edicto: & agitur intra preuiter ie
anum in quadruplum, ſripſerunte-
poſt aand ad ſimplun. luniad erſi-
& baier lorun an iu qui ie qui ienie
ciuilibus, quamin er- Paulus r. Samx.
Pmintuous auiſs, iein ae iteadia-
erit locus huie actioni ſe, reradaſu.
in factum ſiue accepit per fraude ne-
uis ante acceprum in gium dia
dicium, ſiue poſtea & locum habent que dan conſtiones, de amparut.
quibus in litera facit mentioee: que dieunt, quod ſi aliquis
daret pecuniam aduocato aduerſarij, vel iudici, vt ferret ſen-
tentiam pro eo vel vt malé faciat: cauſam dominus perdit nam
iudex, & procurator etiam teuentur hoc edicto: & aduerſarins,
qui dat, perdit cauſam. ſed ſi aliquis pecunia accepta tranſege-
it, non erit locus huie edicto. nam hoc caſu non tenetur dans,
nee accipiens; & valettranſactio. & hoc intelligunt quidam,
quando aduerſarius cum procuratore aduerſarij tranſegit: pu-
ta quaudo calumniosé dominus incepit agere, vel acuſarer
procurator verô eius bona fide proſequitur. IPECVNIA.
Qualiter quis videatur pecuniam accepiſſe; dicitur hie,
&in legibus ſequentibus vſque ad S iud LrEEYD.I Dedi
Titio pecuniam, ve Seio faceret pegotium, id eſt vt Seium pes
calumniam accuſaret: dicitur hic, quod ego non repetam:Seius
autem, qui accuſari debebat, reperere poſit. Si veTirio pe-
cuniam dediſti, ve me per calumniam accuſaree. &Ego aliam
pecmniam dedero Tiio pradicto, vt me non aceuſaet: doas t Anie
habeo actiones in factun, in quamuplum: mat en donatioo à a tooadirt
ne mea: aliam ex donatione tuaboc dicit vſque id l-har adio. in parent, &
Vrv1A........... patronos, &
m T Iu eum naiſi bſt parés, vel patronus, vel ſimilis-vt mfrà de ſimied
amencos hoc qaſiu reneri atione in fa -is ia firs
ctun generali c datur in ſobſidiumque in multis atieulis ſnloaa g
admititur: ve infià de preſeript. veb. lquotiss & Cudde ſaer. Aun gemer-
ſant eecleſl ancimus, ne lucrentur huiuſmodi perſonz iniqé: is ſbſſddii-
ra de dolon debetinſ mulis
ſuperſtite, Cde iur d in hoe caſu hre ſubl- arieulis a¬
diaria datur in quadruplumporeſt diei quod ſievt j de fatſi Ahaio i ¬
quis vxori S,jlicét marito in vorem pnalis non deturevt Cad. um ſubſidi
reum amo..... ria caumni
n Non faceret. cum facere veller: Sed an f qui dedit,e fa¬ daur m qua-
ceret teneatur imil pgenaReſpond teneturet a-cCde epiſeo. rrionee
dd l ſi quenquammin ffi de pons iud iaioe ee-
eadis, i & coſtituti.. .uer, qui peu-
O’ n quadruplum. An toum ſit poen vee on, die vel niam dedite
heradem S fin.Traus, Rr Fruaaoy rr Vr AVY AaVar etet calini-
pS mmun veileud aa.u... iotsin.
Competit. ei qui dedit, ve non fieret & ei ob cius malum veene mo-
L. VLPEANVS libn decime
ad Edictum.
Neum e, qui, vr
calumnia cau-
ſa negotium fa-
cerer, vel non
faceret , pecu-
niam accepiſſe dicetur, intra
annum in quadruplume eius
pecuni, quam accepiſſe dice-
tur: poſt annumP fimpli in fa-
ctum actio competit .
vel bonuu fuit daumert Stuu. & lſi qui venda.
. O3
tonen abundat. ſie C aLi S, fi aliàs enim inuueret,
qudd adiquando vraque non aberet eundem effeſtum, quod
ſet falſum. Vel die quod non abundat: vt dicas ſupeuacuaey
maximé, &id eſt illa maxima & poriſſima ratione: quia vtra
Adbium aMioxc& ſie aduerbiu, maime, conuertitur in nomen.
nomine VGnorante. JCASVS.
pefin. Soror mea contraxit
natrimonium cum Ti-
tio, & dotem dedit: &
ſtipulatus ſum dotem
ſororis me mihi red-
di. ſi ſoror mea velit, t
ſbi actio cedatur, ve
maritus liberetrur: po-
térit hoc conſequi per
neggeſt-act. VIva-
NVS.
a Ignorante non tan-
tm ſeiente. A2o¬
b Sipulatus ſcilicez
nomine ſororis.
e quVt virum liberet.
quia remittere ei vulr.
iem ſi velit ſbi cedi
actionem: ve jamaadl.
idem ſi cui & idem
ſi alio quocunque mo-
do mutatet obligatio-
nem : vt de dun.
mulier.S in.
ISnonante, quoque ſorore ſi
frater, negotium eius gerens,
dorem à viro ſtipulatus lſitii-
dicio negotiorum geſtorum, vt
virum liberets, iure cõuenirur.
Negotium non mes nomine ge-
ſtum in ſubſidium, re perempta vel
praſcripta, poſſum habere ratumvt
miihac acti concedatur BART.
RLIX. AFRICANVS Iibro aau
Quastionum.
Irem, quam ſeruus venditus
Sioripoiſer à me veniditore,
emutor vendiderit , eque in
refum natura eſſe deſierit: de
pretin negotiorum geſtorum
actio mihi l danda eſt: vt dari
deberet, ſi negotii, quod tuum
eſſe exiſtimares, cûm eſſet
meum &, geſſiſſes: ſicut ex con-
traris h in me tibi daretur, ſi
eüm hereditatem, qu ad me
pertiner, tuam putares, res tuas
proprias legatas ſoluiſſes i:
i6
didi tibi euum
meun, qui ſemns ſe
cum portauit rem meã-
rem illam alijvendidi-
ſt: poſtea res illa pe-
rit: agam adueraus te
neg geſt act. ad pretii,
quod ex re mea perce- Iiberarer.
piſti. Sed pone crede-
bam me heredemit
ſaneto tecas ea DE CALVMNIATO.
RIBVS e.
t nehaema- ueus:vnde legaa in te-
TITVLVS VL.
cai vdt At amtro relifta deme-
ſolui: babeo coua Laique vi in ius vocarunt au-
quem, vbi ſtipulati ſunt in iure ſiſti, vbi
t ttz act. neg geſt. quia per
u e imadla ſot tesé en, tdauer
& ſie ponit duos caſus,
ſecidum loSed Azo dicit, quod hac lex ponebat res caſus Pri-
mus eſt quandores periit Secundus eſtquando res eſt vſucapta-
Tertius: quando alius ſoluit legata. Sed ſecunduim poſirionem
Axo qui dicit rem furtiuam vſucapi, objde vſuca l ſequiturS.
quod autem. ſed ſecundum poſitionem lo, in verb ait, bi dicit,
quod res furtiua non poreſt vſucapiſed ipſe dicit quodnon erat
urtiuſtſldaaliter apu iptore erarvel fui VrVrAu.
d yendit ſuo nomine, & putans eam eſſe peculiarem: &
ideo ſuam;quia ſeruus fuerat venditus ſibi cum peculio. AzoEt
oue caſum duobns modis. Primôevt ſint tantummodô duo re-
ſpouſa in lege iſta SSecund quod ſint tria, ve ſtatim dices expo-
nendo literam.
e De pretio. rei à ſeruo ſubreptae & ab emprore venditæ.
E h iatum habenti in ſubſidium, re perempta; non aliter,
ſecundûm Pur, ve diximus S oodiſi pupiſſi ſed ſ ego. Eſt & alia
ratio neceflaria, quæ adeſt: quia iſte emptor haber pretium eins
rei vendit ex cauſa lucrariua: ve j ſi cert petſi eum ſeruum&
quod ſequitur, vt dari &c incipit ſecundum caſum.
g raun gu main eredfbns erpa mum quoderat meum ipſe
geſtu: vt quia crditori me ſoſuebas: vr ſtatim ponit exem-
plum: ſieut é contrario, &caſecundum loan. Aliter enim ſi eſſet
t Negun meum negotium vel b ratihabirione, vel ipſa re,vel cura, & ſoi-
noſtru diuur licitudine, & tu feciſti tuo nomine, non datur actiovr diximus,
mit mnodis, nmoiss ſecundun DrL veà ed Iſipupuui ququ e u inpuit Pedius dabi
a Pioit birae tut cpnhoe caſu contrarla ſed &e dari poreſt directa proyrer
nimnrina non exactam cantionem à legatarisevt j leg ale.lAdlu. Sed
uaicas ſeundlun dan qu’aſfonr tres vendidi-
ſtirem meam, & ea deſit eſſe inrerum narura, vſque illuc,ve-
dari, &c. Secundus; quando eſt preſeripta, vel vſucapta: quod
e raſeripui. pro e codem eſt ae ſi aarraliter deſiſſet vſque illue ieut & con-
ne videtur res arariu ce & Cde rebus alien & veroque pradicto-
deſnere. rum caſuum eſt meum negotium ratihabitione,& dabitur mihi
domino actio. Tertius quando eſt men ipſo geſtu, & datur con-
tre me. AcCVs.
h Sient c catrario,exemplificatiuë, ſecundûm Io ſed ſimili-
tudinarlé, fecundûm Azo.
i 4 Soluiſſes. ſeilicet nomine hereditario, ſecus ſi ſun, & ſie non
ob j-mmuns diuid Lia hoe iudiciun & de hoc plené diximus
..l ſi pupil
mor modis, quibus eſt alinum negorium.
fVerns.
De calumniatoribus.
426
uQndoqudem, pro qui ACvxRS
i Laerarr. um tamen hoe ſtatuers in animo, ſecumdum I.
eſt B.& Io. Tu die per exceptionem, & ſtatim, cum hereditario no-
mit ſoluene e di & ulen noio iuredigiur eae laur.
poſuſarunt in iureper ſe, vel per aios, DE CALVMNIA-
quod deſidernbant, mox iniqui, & mali-
tioſi calummiatores apparent, val dum
nuam ationem habere deprehendun-
tur, vel dum deſiſtunt ab inéepto, vel
dum arguuntur accepiſſe pecuniam, aut
depei eſſe, vt per aalumniam raprent-
aliquem in ius:hominis ſeilicet tantum
vexandi cauſaquod poſtremum hoec ti-
tlo vidiaur, ae pratrea qui, vt fit,
calumniam intentat, & comminatur
forte meticuloſo homini, vt is ſe ab ea
calumnia cogatur pecunia redimere.
Calumniator igitur in ha titeſt, qui
Dit ſipradds-
ictum eſt ſuprà de 4 Calumn-
Pgitru ge ſt ſiris de qeCalauee
is bona fide: nune
quando in iudicis aa
noſtran laſimem, & per
calumniam, audi Et no-
ta, quod iu duobuu ? ca¬aCalanttes
fbus tadmm quitur Pro n quiné
he dunulueſedier qul oeis euere
do accepit pecuniam vt. e,lumnnim ¬
faceret quis negotium ceret, vel non
er calumniame qua¬ fceret.
quandoquidem l ea ſolutione.
iS tem quartur. in diſtinctione, que dicit de qua-
de vt non fateretr injaumnaur
frà eodem. LLin prin- qui.
cipio.
a Eſt ex hoc edicte
actio in quadruplum
annale. Vide cap. ze.
de praſeribuCv-
ſeiens, prudenſa per fraudom litem, aut-
controuerſi facit aleri, vt vexet eum,
vel v ei aliquid extorquedt, & de ca-
lumniatoribus, id eſt de bis qui pecunia,
vt negotium facerent, aut non facerent,
accepiſſe dicentur. peCVIAC.
Primô ponit mentem edicti. Se-
cundo incipit exponere. Secunda
ibi;hoc autem. BART.
l bus caſbus lo-
quitur iſte tit. tanmum.
Siue enim dedi tibi pe-
cuniam, vt caluyio-
se ageres contra Ti-
ti, vel cum agere
volcbas calumniosé, Prohis vu-
dedi, ne ageres: daux bl, lue
actio in fatumez ho ayſngngn
io: & aniirrt f ucrer: Gree?
edicto: & agitur intra preuiter ie
anum in quadruplum, ſripſerunte-
poſt aand ad ſimplun. luniad erſi-
& baier lorun an iu qui ie qui ienie
ciuilibus, quamin er- Paulus r. Samx.
Pmintuous auiſs, iein ae iteadia-
erit locus huie actioni ſe, reradaſu.
in factum ſiue accepit per fraude ne-
uis ante acceprum in gium dia
dicium, ſiue poſtea & locum habent que dan conſtiones, de amparut.
quibus in litera facit mentioee: que dieunt, quod ſi aliquis
daret pecuniam aduocato aduerſarij, vel iudici, vt ferret ſen-
tentiam pro eo vel vt malé faciat: cauſam dominus perdit nam
iudex, & procurator etiam teuentur hoc edicto: & aduerſarins,
qui dat, perdit cauſam. ſed ſi aliquis pecunia accepta tranſege-
it, non erit locus huie edicto. nam hoc caſu non tenetur dans,
nee accipiens; & valettranſactio. & hoc intelligunt quidam,
quando aduerſarius cum procuratore aduerſarij tranſegit: pu-
ta quaudo calumniosé dominus incepit agere, vel acuſarer
procurator verô eius bona fide proſequitur. IPECVNIA.
Qualiter quis videatur pecuniam accepiſſe; dicitur hie,
&in legibus ſequentibus vſque ad S iud LrEEYD.I Dedi
Titio pecuniam, ve Seio faceret pegotium, id eſt vt Seium pes
calumniam accuſaret: dicitur hic, quod ego non repetam:Seius
autem, qui accuſari debebat, reperere poſit. Si veTirio pe-
cuniam dediſti, ve me per calumniam accuſaree. &Ego aliam
pecmniam dedero Tiio pradicto, vt me non aceuſaet: doas t Anie
habeo actiones in factun, in quamuplum: mat en donatioo à a tooadirt
ne mea: aliam ex donatione tuaboc dicit vſque id l-har adio. in parent, &
Vrv1A........... patronos, &
m T Iu eum naiſi bſt parés, vel patronus, vel ſimilis-vt mfrà de ſimied
amencos hoc qaſiu reneri atione in fa -is ia firs
ctun generali c datur in ſobſidiumque in multis atieulis ſnloaa g
admititur: ve infià de preſeript. veb. lquotiss & Cudde ſaer. Aun gemer-
ſant eecleſl ancimus, ne lucrentur huiuſmodi perſonz iniqé: is ſbſſddii-
ra de dolon debetinſ mulis
ſuperſtite, Cde iur d in hoe caſu hre ſubl- arieulis a¬
diaria datur in quadruplumporeſt diei quod ſievt j de fatſi Ahaio i ¬
quis vxori S,jlicét marito in vorem pnalis non deturevt Cad. um ſubſidi
reum amo..... ria caumni
n Non faceret. cum facere veller: Sed an f qui dedit,e fa¬ daur m qua-
ceret teneatur imil pgenaReſpond teneturet a-cCde epiſeo. rrionee
dd l ſi quenquammin ffi de pons iud iaioe ee-
eadis, i & coſtituti.. .uer, qui peu-
O’ n quadruplum. An toum ſit poen vee on, die vel niam dedite
heradem S fin.Traus, Rr Fruaaoy rr Vr AVY AaVar etet calini-
pS mmun veileud aa.u... iotsin.
Competit. ei qui dedit, ve non fieret & ei ob cius malum veene mo-
L. VLPEANVS libn decime
ad Edictum.
Neum e, qui, vr
calumnia cau-
ſa negotium fa-
cerer, vel non
faceret , pecu-
niam accepiſſe dicetur, intra
annum in quadruplume eius
pecuni, quam accepiſſe dice-
tur: poſt annumP fimpli in fa-
ctum actio competit .
vel bonuu fuit daumert Stuu. & lſi qui venda.
. O3