Iustinianus <Imperium Byzantinum, Imperator, I.>: Corpus Ivris Civilis Ivstinianei (Band 1): Tomus Hic Primus Digestum Vetus continet (Lyon, 1627)

491 Digeſtorum Liber quartus. Titiiij. 492

a T Cempleri, id eſt roborarimon autem dicas deſnere,
b Comiti dabitſi, ſcilicet ve geſtua abeo,tanquamà pa-
trefamilis maiore ratum ſit Commirtirur à tamen, nec curato-
remaccipere cogitur, uiſi in litem: vr luftit de cmurbs ten
iiti, que eſt contra Item in caſu eram ſecuré committitur,

iſcilicer poſt veuie ata-
cae aeſmnt tea iil ſà dſdl ee , t Praror edieit: Qued
aue in ſun lleſp c nmminor, quin vigimiquique
& oI his, qui oen. annis natu, gestum eſſe dicetur,
atat ipli i. que vti tquaque res erit ,aimaduer-
ſunt ontz,. a.. m. 2. J Apparet minoribus
e NEtp n, anis vignriquinqy eum open
aam d b en remm policeri: nam poſthoce rempus
n ſuarum adminiſtratio- compleria virilem vigorem
Te ACCVRS, conſtat. 3. J Et ideo t hodie
in hanc vſque œtatem adule-
ſcentes curatorum auxilio re-

dq Lgibu. ve hi
A aLa d& c de aux
l. t L ii.

re ſed contrarium eſt. In findicit, quud filiusfamil. iuſſu patris
pecuniam mutuam accipiens, uulo modo reſtituetur. Dictumm
eſt à prox Squando filiusfam, iuſſu patris contrarit, nunc autem
dieit quando ilius contrarit ſine iuſſu patris: nam parer de pe-
culio tenetur, Sed nunquid ſi fuerir de peculio conuentus reſti-
tueturDieit quod non:
ſed filio conuento peti-
tur reſtitutio: & filius
reſtituetur. Sed videtur
quôd filius ſit reſtiruẽ-
lus, cum pater de pecu-
lio de burſa tencatur,
& cõueneritquia quie t Ambitoſa
quid ſoluit pater de pe- decrea re-
culio, de burſa filij ſo--ſcindenda. l.
uit: cm eius ſit pecu¬ mbiris
liumhoc tamen falſuu ſaiimdi.
ſti quia plus verſatur & mperau-
vtilitas parris in pecu- res.
lio, quam flij& tamen

111. IBEM ibre vndecime
ad Editum.
DEnique diuus Seuerus &
* Imperator noſter huiuſ-
modi conſulum, vel prſidum
decreta f quaſi ambitioſa feſſe
nreqeai ſant e; ipi l i au-
tem perrarô i minoribus rerum
ſuarum adminiſtrationem extra
ordinem indulſerunt: & eodem
iure vrimur E.

JAntoninus
eius filius.

ie e Ad honores, ſuſci-
a piendosad quos minor
non admittitur, & ad-
miſus vocis ſufragi
nõ habet inter decurio-

guntur: nec ante rei ſux admi-
niſtratio eius committi debe-
bitb, quamuis bene rem ſuam
gerentibus.


Si dolo aduerſari negotium con-
tractum eſt, vt in maiore atate per-
fiiatur, vel ſi finis habet neceſſa-

riam conſequentiam ad principium,

aliquo caſu efficitur
peculium filij& de hoc
ponit exemplum ibi,
ve, &c Eſt ergo genera-
le, quod minor ſit reſti-

nesvt ade mu, & hol.
ad repub. rem proſunt
liberi ad excuſationem
tutelvt C qui numer.
libero. ſe extuſlj. Item
proſunt ad xenſatio-
s nem perſonalium mu-
s nerumt ve C. de his, qui
nume. lib. vel pauperex-
euſ- meru lnepotes. & l
de perſonalibus libx.
Enique, CASVS.
ita ler continua-
tur cum ſuperiori: &
dicit, quodilla decre-
l taquibus adminiſtratio
bonor conceditur mi-
,noribus, ambitioſa süt;
ſed principes non con-
ceſſere adminiſtratio-
nem ſuarum rerum mi-
noribus cõcedendo ve-
niam atatis. er Ques?
Minor axv. annis con-
traxit: poſtea factus eſt
maior, antequam peteret in integr. reſt queritur an de cætero ſit
reſtituendus Huie queſtioni non reſpſed aliam pontequia pone
quod minor contraxit-maior factus ratum habuit, quod in mi-
nori etate fecerar Dicit quod non reſtiuetur. Item ponehabe-
bam iij an tutor meus deceſſi& incepi agere iudicio tutela
duerſus heredes: tu ante finiram cauſam, me maiore facto,ab-
oluiti heredes nunquid porero reſtitui Dicit quod de facili re-
ſtiruendus non ſum q d non poſſum reſtitui: veramtamen fi
dolo, vel calliditate aduerſarii, hoc eſt heredum, eſt factum vt
tempus illud labatur: hoc eſt ve demum me facto maiore pro-
nmnciaretur, ero reſtiruendus: ſed propter leuem ſuſpicionem,
el fraudem illorum heredum, non porero reſtitui.j
Minor adiuit hereditatem patris, vel alterius extranei: maior
factus eegit ab herede debitore, poſtea perpendit quod heredi-
tas non extitit lucroſa: vulr reſtitui. bene poreſt. conſideratur
oin initiun, quo aduit hereditaten, on tenpues ſenuene,
un videruraprouſſe, ſed pois e quadan couleuenuia vi-
uoiruir ereaee quaſi qui queuerat ſe cſer aſtrictus.
Ionr) Natus fui iiij Ral lanuarij hora vj, contraxi cum
aliquo minore xxv ann. & deceptus fui qualiter ſit compuratio
temporis in integr reſt petenda, quaritur. Et dicitur, quod de
momento ad momentum vnde ſi biſexto me naſei contingat,
vtimus dies de medio tolli debet, id eſt ambo pro vuo compu-
tari, & vſque ad momentum, quo narus fui, compurandus eſt
in viterior die: ve etiam tune reſtitui debeam ſarn vra
Iſte de trbus perſonis tractat, ſeilicet de filiofam de parrefa&
de ſeruo De fuiofa dicit he de ſeruo dieit jin fihuius vnde ex
faperioribus apparet minoribus ſuccurrendum per reſtit. in in-
teges Sed dubitarur verum ſoli minori rv an patrifam an etianm
Eiiofa minori ſuceurtendum ſeſliofamnon videtur ſuceur-
rendum:quia tune poreſt reſtituëdus eſſe videtur quod eſt con-
tra mentem pratoris, vt ſubueniatur maiori occaſione minoris.
vnde ira demum reſtituitur filiusfam, minor, ſi eins inrereſt. Si
verô filiusfam-iuſſu parris contrarit, pater in ſolidum conuenie-
tur: & ſi conueniatur, non reſtituitur. Irem fifiusfam conuenie-
tur emancipatus, quatenus facere poteſt: vnde poterit reſtitui:
reſtitutio filij non proderit pari. Sed reſtitutio ipſius mino-
ris proderit fideiuſſori, lieét parer pro filio vidererur fideiube-

Numerus liberorum non ſupplet
atatem, quoad impediendam in in-
tegrum reſtitutionem ſed quoad de-
cernendum honores. BART.

11. IDEM lbro nondecimo ad
legem Iuliam, & Papiam.

Ec per liberos f ſuos rem
NEapeat marurius à curato-
ribus recipiat. Quod enim le-
ibus d cauetur, vt ſinguli anni
er ſingulos liberos demittan-
tur *: ad honores s diuus Seue-
rus pertinere ait: non ad rem
ſuam recipiendam-

ſtrationem bonorum ſuorum conce-
dere: non iudex inferior, BART.

Princeps poteſt minori admini-

tuendus, & filia etiam
reſtituetur, ſi ex inter-
uallo conſenſit patri
ſtipulanti dorem, quam
iple parer dedit. parer,
ei poreſt ſtipulari in-
continenti dotem inui-
ta filia: ex intermalo
nequaquam. Iar uSs.
cena uuaon ſa oae,
ann dedi me ju arroga-
tionem cuidã pradonit
an poſſim reſtitui? Et
reſp.quod ſe poſtea fe-
cit pater pactum de n6
petédo legato cum he-
rederfilius ei conſenſir?
& ſie laſus eſtngnquid
poreſt reſtitui? Dicitur
quod poteſt. Sed pone
uod oilitia fuit flio-
fa relicta, poſtea pactus
eſt de ea non petenda.
Dicitur quod reſtitue-
... tur filius Si verô ſir in
ſtiturus ſub tali condi. ſi emaucipetur à parre intra certum tem-
pus:& cum pater hoe ignoraret, elapſum eſt tempus illud: & in
hoe, quod non certiorauir patrem, laſus eſt filius dicitur, quod
ſi pater fuerit paratus emaneipare, reſtituetur filius. P o¬
VVS Si fliusfa iure peculiari contraxit & deceptus eſtereſtir
tui poreſt-t ſi ei filio decedenti parer ſucceſſit, pater ex perſona
filij reſtituetur; nec refert an contraxit in peculio profectitio:
an aduentitio, In ſecunda parte dicit idem, ſ in peculio caſtrenſi
contraxit. JSERVVV..JSi ſermns minor annxxv. contraxit, &
deceptus eſt: nunquid poreſt reſtitui? Dicitur quod non: quia
ſibi impuret dominus, qui tali adminiſtrationem commiſir:
& non refert commiſit liberam peculij adminiſtrationem, vel
non. nam dominus non reſtituitur. Item aliquando tenebitur
dominus tributoria, vel alis pluribns actionibus, vel modis,
quibus ex contractu ſerui conueniri poreſt, nec tamen in his
ſ ſeruus minor deceptus fuerit, reſtinetur dominus maioi.
VIVIANVS,
qDecreta. quibus permittitur adminiſtratio minoribus..
g I merpretati ſun. Not preſumitur a ambitioſum reſcri¬ .Preſumiur
peum, cum contra legem fie precil mer aier lriſeripts, reſerpré co-
hT pſi ſeilicet bimperatores, & non aij re rvers r quer a lee faai,
iA Perrars. quandoque enimpemiſemnt, ve maſeulis maioſ.
ibus rxv annis, fomimis maioribus rvij renia ataris daa, ve lut nmon ain,
C bis qui veniam ataxûLE Tr aatr vana uatarun
t J Viimur. ſeilicet imperatorum, & non aliorum. dminiſtratio-
I An fmenm huie confiuſe quaſtioni non reſpondet; vnde po e permitere
teſt reſponderi, & ſie & non: ſeundin quos diueſa erempla pateſt min-
dari poſſunt nann ſi e dicas tempore minoris aaatis vendiuinor ſsve-
cus maior tradiditnon reſtituitur: ve arg j ad Mated lſi filius, didit, maior
S& lſen. Si d autem ponas, quod ſub conditione contrait, tradidit, on
& conditio poſt extiterit putaren reſtituivv a j d vebo ll reſtiudtuu.
aa il ffiufan ren poreſt poni exemplun in lege commiſor àlinor r ſiſ
raat jaadld miiutusvr v uus u tege vouumunr cidinons e¬
m T Comprobauerit. ſeilicet expreſséidem ſi cacitévt ſi taceat iore fao ſ
per quadrienninm quando coutractus tenuievt Cde tepap in iu. conditio i¬
tegr reſtit Lſſn vel quinque annis quando non terit; reſtira?
fat lſn.

inſpicimus principium: aliàs finis
inſpicietur. hoc dicit cum ſequet.
Prim ponit vnam questionem Se-
cundo pnit quoſdam caſus, qui con-
ferunt ad determinationem qua-
ſtionis pradicta:non tamen eam de-
terminat. Secunda ibi; Et placet.
BART.1
1. J Si quis cum minore
contraxerit, & contractus in-
ciderit in tempus, quo maior
efficitur: vtrum initium ſpe-
ctamus, an finem l? Et placet
(vt & eſt conſtitutum) ſi quis
maior factus comprobaueritm,
quod minor geſſerat, reſti-
tutionem ceſſare. Vnde il-
lud n non ineleganter. Celſus
Epiſtularum libro vndecimo,

poreſt.
n de illud. poſuit ſuprà exemplum in contractu, nune in
quaſi