DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.1977#0447
759 Digeſtorum Liborquintus. Tit iij. 760
ay Sipoſſeſſor. ſilleet ma fd aliàs enim nulli querele eſt ſub-
iectus: venſſi quid paſſeſſor ſieuu.. Sed opponitur a ad i¬
nem quia nec in malx fdei poſt viderur habere locum: quia &
ſi poſt aditam herediratem mala fdd poſſoccidat, teneri deber
petitione heréditaris cui enim adita hereditate à vero herede
ſit obligatus rem trade-
re per petihere & rem
perimat, non debet li-
berari eius interitu: ve
J. de verborum oblis-fi
ex legatiat hie dicit n6
venire amodo in pet-
hered- praterea ſi alius
occidiſſet éum, tenetur
hie poſſeſſor per. hered.
quia fuerit in mora:cur
ergo non iden & ſi ipſe
occidat? Ad hoc reſpon.
Io verum eſt quide
quod pet hered, ad ſer-
um reſtituendum te-
netur etiam ſi poſt he-
reditatem aditam occi-
dat, ſed nõ tenetur iden,
quia oeiit, ſed quia
ſeruum habuit prius, &
mala fide poſſedit eum,
que reſtituere erat obli-
gatus. de hoë enim erat
e tantûm queſtio, an
obligatio b damni dati
deuolueretur in pethe-
red. & dicit quod non
fit poſt aditam heredi-
tatem; ſed ante,
L Condemnari ſcili-
cet pet, ereditatis.
e Caueat. non vide-
tur opus eſſe cautione:
quia vrraque intendi
non poteſt, erſi non ca-
ueatvt dirimus S.naut.
cvu ſtal& ita.Sſi. Sed
forté cauer propter im-
penſas rt j. de rei vinl
non ſolum Alij dicunt?
ex abundanti caueri.
d’ Integram. que he-
redi pros ſernuo hereui-
tario occiſo comperit:
s ve hie. & Jad le, Aquil.
L Iber homo. S. ſi ſeruus
hereditarius.
e S Eitimatione, per
pi hered.
Aditam heredita-
temà peritore heredita-
tis, qui auimod ſolo ad-
ire poteſteve Inſt. de he-
re qual & difsfin.
5 ipſius. ſeilicet heredis, & ſua tantums non hereditaria, vel
de hae actio ceſſat: ve hic & S’audlquid ſi in diem.
Saon ſolum- l& non tantumS quod ſi pro emptort.
h’ q Ai. ſcilicet legis Aquil.
-i Si prado. In & M alije pouune caſum ſie: Prado res he-
teditatias dolo deſiit poſſidere alienando eas tes ex cauſa ven-
itionis ex qua pretium lucratus eſt poſtea ſua natura res inre-
rit: videtur pradonem omnino abſoluendum, ſecundum ſena-
tuſcon ſenatus enim S.od litem veniunt J item eos, qui bon. ſta-
tuit pradones perinde damnandos, ae ſi poſſiderent: ſed ſi poſſi-
derent, liberati eſſent naturali interitu: ergo & nune à rei peti-
tione dicuntur liberati. tem ad pretium teneri non poreſtiquia
ſenatus in perſona pradonis non fuit locutus: ſed in perſona tan-
tum bon. poſſ.vt eo làtem ventunt. eum antequam & dicunt
hane l eſe contta nos, qui dieimus poſt moram quem teneri de
interitz Sed certé aperté eſt contra cos, nam hic in pradone lo-
quitur, quem omnes dicunt de naturali interitu reneru& lex iſta
dicit perinde condemnandum: & tune eſt condemnandus:alio-
quin eſſet ungatin. Item diitur hoe aperte jde vi,& ur arljs.
aatiſſime, & ſie pradicta poſitio caſus ad id,quod hœc litera vult,
ſare non poreſt. 2. Tu ergo die caſum: Prado vendidit rem
hereditariam maioti pretio, quam valeret, volens dolo deſinere
poſſidere ſi res poſtea naturaliter intereat debet teneri, ae ſi poſ-
ideret, ſed ſi poſſideret, & res ſie periſſet, ad verum pretium te-
neretur: ve ãoofi poſſſor, Sſ, ergo & mne ſie ergo non reſti-
tuit totum,quod accepit ſed per ſenatuſconſultum in bo. ſipoſſ-
ſecus cauerur: ve S-o latem veniunt Sas autem, qui iuſtusipſe
enim ad totuin tenetur. ſie ergo magis granatur bo, iipoſſdicen-
ſed altera debet eſſe contentus. ſed ſi
poſt adam heredtatem fuerit oe-
BART.
2.J Si poſſeſſorthereditarium
ſeruum occiderir, id quoque in
hereditatis petitione venier. Sed
Pomponius ait actorem debere
eligere, vtrum ſe velit ſibi eum
condemnarib, vt caueat ſe non
acturum lege Aquilia, an malit
integram d ſibi eſſe actionem
legis Aquiliz omiſſa eius rei
eſtimationet à iudice. Qua ele-
ctio locum habet, ſi ante aditam
hereditatem f occiſus ſit ſeruus.
nam ſi poſtea, ipſius s actio h
propria effecta eſt, nec veniet
in hereditatis petitionem.
Re à pradone vendita perempta,
eſt electio actoris vtrum pretium iu-
ſtum, vil conuentum exigat. BaRT.
3 JSi prædo i a dolo deſie-
rit poſſidere : res autem eo
modo interierit, quo eſſet inte-
ritura; erſi eadẽ cauſa poſſeſſio-
nis manſiſſer: quantum J ad
verba ſenatuſconſulti melior eſt
cauſa prædonis, quain bon fi-
dei poſſeſſorss quia prado ſi
dolo deſierit poſſidere, ita con-
demnatur, atque ſi poſſideret,
nec adiectum t eſſet, ſi res inte-
rerit. Sed non eſt dubium quine
non debeat melioris eſſe condi-
tionis, quam bonæ fidei poſſeſ-
ſor. Itaque? & ſi pluris venie-
rit res, electio debebit eſſe acto-
tis , vr pretium t conſequa-
tur: alioquin lucraretur aliquid
praedo..
dum eſt ergo, quod vr prdo per rerba ſenatuſcon, teneatur a
rerum pretiumſed per interpretationem ad tooumt . eo ppſt
ſenatuſeonſultum. & ſic bene infert, itaque & ſi plu, &c. ad eun-
ciſus, l. Aquil. tanim competit.
dem non ad ſimilem caſum-
An quis ſi loupletir, tompus
rei indicata inspicitur. BART.
t u renpore loeuple
ſeſſor dubitatur. Sed magis eſt
rei iudicate tempus fſpectan-
dum eſſe.
Omnis poſſeſſor deducit ſumptus,
aecnoni ſiſnr dadniſar
4. J Fructus t intelleguntur
deductis y impenſis, qua
querendorum*, cogendo-
rum V, conſeruandorumque*
corum a gratia fiunt b. quod
non ſolum in bonæ fidei poſ-
ſeſſoribus naruralis ratio expo-
ſtulat : verûm etiam in prdo-
nibus d; ſieut Sabino quoque
placuit,
YxxVIL. VLPIANVS bre quin-
todecimo ad Edictum.
Vod ſi ſumptum quidem
fecit: nihil aute fru-
ctuum perceperit: æquiſſimum
erit rationem horum quoque
in bonæ fidei poſſeſſoribus ha-
berif.
Expenſas vtiles, & neceſſarias
factas ad perpetuam rei vtilitatem
quilibet poſſeſſor re extante deducit:
ſed re perempta bona fidei poſſeſſor
neceſſarias tantum omnino deducit:
voluptarias verô bonæ fidei poſſeſſor
deducitiſecus in malæ fideilicét au-
ferre poſſet, que ſine detrimento rei
poſſent auferri. BART.
XxLVIII. PAVLVS libro vicnſi-
mo ad Edictum,
titionis
pletior: ve dictum eſt. Azo.
ctus, & S.prater.
u T Deductis impenſis.
1S Quarendoram vt in arando.
y CCgendorum, vt in triturando.
a 5 Eorum, ſeilicet fructuum.
lfiutus infrà de ope ſeruo
reſpAmACCVR.
e5
plane.
tior eſſe debeat bone fidei poſ-
t TPrutus. vt S oo ltam veniunt. Sitem non ſolm, verſie fru-
hoc intellige de fructibus ante litem
perceptis, nam de poſt d litem acceptis ſieut malſipoſſtenetur reſtituere co-
etiam de conſumptis:vt Cds rei vindl certum & Cle fu & lit.
expen li. Et hoc idem intelligit Ioan in decimis- e Azo quod
eſt verum in f perſonalibus decimis: non in realibus: vbi s ex-
penſa non deduçuntur: vt extra de decie paftoralis.
2 Conſeruandorum, vt in conducendis horreis.
bJ Fiunt. ergo extant: ſed hoc intelligovt in jglo.
c Expoftulat vt S.eLſi quid poſſeſſorSſicut.
d j Pradonibus. cum l nullus caſus ſit,
iu fructibus factorum deductionem impes
famil eriſeund fundus qui-in fin j reſponſ & infrà ſolut matrim.
vod ſi. Hormm ſeilicet ſumptuum e1.
f 4Haberi, quid in malfid. poſſeſſore, dic ve lnià lprox.
a G Siprado. Vide ſeripta ad l4C. de conditex lge. C ta C.
ET Poſſidere veluti rem
diſtraxit hereditariam
multo pluris, quam va-
leret, & pretiu accepir.
IJ Boſſeſſoris.
qui preti reſtitnit to-
tum etiam re deperdi-
tavt ſupr. en. Litem ve-
niunt. Sitem placere. &
S item eos. nam renetur
in quantum locupletior
eſt. Az.
mS Atque ſi poſſiderer.
Sed quid ſi prado pre-
tium amiſerit ſne cul-
pa? tenetur: ſed ſecus in
bo, fi,poſſ- vt Suno item3 Funs n¬
ademdm & ſtrado in ltiitotur de-
troque caſu, quia pre¬ dutis impeſit
tium loco rei eſt: ve s. ve hi, in que
diferit in ple.
adI ſi & romem, riſque bone&
n ’Ner adiectumſcà male fidei po-
ſenaru, qui ſeicet iut nulernde et
ris ſit in pradone:ſed in ſequitiuu a¬
bo fid poſſſie. aa.
o Quin, not. iſtud
quin, amitrit ſuam in-
cluſam negationé, pro-
prer ſequentem: ae i
dicat, nunquam debet a Dololus na-
eſſe melior: ve Jde ue quan meioris
tal l non ſolum, & ſie ee dbet eo-
in b, nro ouis ’ ditionis, quan
quin , pro quia. ton doloſus.
p V Iaque, per fimile, L Quin, pro
ſecundum I . & M. quia.
ſed tu die quod ſe re-
fert ad propoſitam que-
ſtionem.
q Acoris, id eſt he-
redis.
r TPretium. ſvel ve-
rum: vt S. eod-l. ſi poſ-
ſeſſor.Sfi, vel acceptum:
vt hie.
ſq Rei iudieata tempus.
ads hoc ſpectatur tem- e Locupletior
pus rei iudicate, vt ſi boue fſdei poſ-
tempore lit conteſt non ſeſor an i.
ſt locupletiot, teneaz pore rei ai-
tur: vt Iſi quo catet uure
Saod. l quod ſi in diemj.
reſpon. Sed ſi tempore
lit. conteſt. ſit locuple-
tior, licét deſinat eſſe
locupletior, nihilomi-
nus teneatur: t eodem.lſed & ſi lege Sſi ante niſi naturaliter
res pereat: vt jedl aud & ſecundum hoc non eſt contrd j. de
xcep-din pupio & infrà de ſolut lin pupilo vbi dicit tempus pe-
iſpici:quia verum eſt tune; quia poſtea deſit eſſe locu-
d Frctus poſt
litent coſum-
pros, & perce-
ptos, malafi-
dei poſſeiſor
gitur.
eDecime pre-
aiort ſoiet-
etla ns dedu-
cis impeſiz. t
tua nebus eià
de decimu. o¬
Ainſis, G¬
redus in tama
tit. de decimi.
5 Decimarum
aix perſona-
qui eormnſmprum les, aſir re-
liat: ve hie. & imià les
5 Expenſa n6
dedueuntur ex
j. infià de vſur. lquod in fru decimis reai-
du & infià mand dimque. Sidm Labo. & infra end l heres. j us.
n Speus facti
àpredone fru-
ciun cauſa,
pradoni debé-
tur.
a T Plan?
ay Sipoſſeſſor. ſilleet ma fd aliàs enim nulli querele eſt ſub-
iectus: venſſi quid paſſeſſor ſieuu.. Sed opponitur a ad i¬
nem quia nec in malx fdei poſt viderur habere locum: quia &
ſi poſt aditam herediratem mala fdd poſſoccidat, teneri deber
petitione heréditaris cui enim adita hereditate à vero herede
ſit obligatus rem trade-
re per petihere & rem
perimat, non debet li-
berari eius interitu: ve
J. de verborum oblis-fi
ex legatiat hie dicit n6
venire amodo in pet-
hered- praterea ſi alius
occidiſſet éum, tenetur
hie poſſeſſor per. hered.
quia fuerit in mora:cur
ergo non iden & ſi ipſe
occidat? Ad hoc reſpon.
Io verum eſt quide
quod pet hered, ad ſer-
um reſtituendum te-
netur etiam ſi poſt he-
reditatem aditam occi-
dat, ſed nõ tenetur iden,
quia oeiit, ſed quia
ſeruum habuit prius, &
mala fide poſſedit eum,
que reſtituere erat obli-
gatus. de hoë enim erat
e tantûm queſtio, an
obligatio b damni dati
deuolueretur in pethe-
red. & dicit quod non
fit poſt aditam heredi-
tatem; ſed ante,
L Condemnari ſcili-
cet pet, ereditatis.
e Caueat. non vide-
tur opus eſſe cautione:
quia vrraque intendi
non poteſt, erſi non ca-
ueatvt dirimus S.naut.
cvu ſtal& ita.Sſi. Sed
forté cauer propter im-
penſas rt j. de rei vinl
non ſolum Alij dicunt?
ex abundanti caueri.
d’ Integram. que he-
redi pros ſernuo hereui-
tario occiſo comperit:
s ve hie. & Jad le, Aquil.
L Iber homo. S. ſi ſeruus
hereditarius.
e S Eitimatione, per
pi hered.
Aditam heredita-
temà peritore heredita-
tis, qui auimod ſolo ad-
ire poteſteve Inſt. de he-
re qual & difsfin.
5 ipſius. ſeilicet heredis, & ſua tantums non hereditaria, vel
de hae actio ceſſat: ve hic & S’audlquid ſi in diem.
Saon ſolum- l& non tantumS quod ſi pro emptort.
h’ q Ai. ſcilicet legis Aquil.
-i Si prado. In & M alije pouune caſum ſie: Prado res he-
teditatias dolo deſiit poſſidere alienando eas tes ex cauſa ven-
itionis ex qua pretium lucratus eſt poſtea ſua natura res inre-
rit: videtur pradonem omnino abſoluendum, ſecundum ſena-
tuſcon ſenatus enim S.od litem veniunt J item eos, qui bon. ſta-
tuit pradones perinde damnandos, ae ſi poſſiderent: ſed ſi poſſi-
derent, liberati eſſent naturali interitu: ergo & nune à rei peti-
tione dicuntur liberati. tem ad pretium teneri non poreſtiquia
ſenatus in perſona pradonis non fuit locutus: ſed in perſona tan-
tum bon. poſſ.vt eo làtem ventunt. eum antequam & dicunt
hane l eſe contta nos, qui dieimus poſt moram quem teneri de
interitz Sed certé aperté eſt contra cos, nam hic in pradone lo-
quitur, quem omnes dicunt de naturali interitu reneru& lex iſta
dicit perinde condemnandum: & tune eſt condemnandus:alio-
quin eſſet ungatin. Item diitur hoe aperte jde vi,& ur arljs.
aatiſſime, & ſie pradicta poſitio caſus ad id,quod hœc litera vult,
ſare non poreſt. 2. Tu ergo die caſum: Prado vendidit rem
hereditariam maioti pretio, quam valeret, volens dolo deſinere
poſſidere ſi res poſtea naturaliter intereat debet teneri, ae ſi poſ-
ideret, ſed ſi poſſideret, & res ſie periſſet, ad verum pretium te-
neretur: ve ãoofi poſſſor, Sſ, ergo & mne ſie ergo non reſti-
tuit totum,quod accepit ſed per ſenatuſconſultum in bo. ſipoſſ-
ſecus cauerur: ve S-o latem veniunt Sas autem, qui iuſtusipſe
enim ad totuin tenetur. ſie ergo magis granatur bo, iipoſſdicen-
ſed altera debet eſſe contentus. ſed ſi
poſt adam heredtatem fuerit oe-
BART.
2.J Si poſſeſſorthereditarium
ſeruum occiderir, id quoque in
hereditatis petitione venier. Sed
Pomponius ait actorem debere
eligere, vtrum ſe velit ſibi eum
condemnarib, vt caueat ſe non
acturum lege Aquilia, an malit
integram d ſibi eſſe actionem
legis Aquiliz omiſſa eius rei
eſtimationet à iudice. Qua ele-
ctio locum habet, ſi ante aditam
hereditatem f occiſus ſit ſeruus.
nam ſi poſtea, ipſius s actio h
propria effecta eſt, nec veniet
in hereditatis petitionem.
Re à pradone vendita perempta,
eſt electio actoris vtrum pretium iu-
ſtum, vil conuentum exigat. BaRT.
3 JSi prædo i a dolo deſie-
rit poſſidere : res autem eo
modo interierit, quo eſſet inte-
ritura; erſi eadẽ cauſa poſſeſſio-
nis manſiſſer: quantum J ad
verba ſenatuſconſulti melior eſt
cauſa prædonis, quain bon fi-
dei poſſeſſorss quia prado ſi
dolo deſierit poſſidere, ita con-
demnatur, atque ſi poſſideret,
nec adiectum t eſſet, ſi res inte-
rerit. Sed non eſt dubium quine
non debeat melioris eſſe condi-
tionis, quam bonæ fidei poſſeſ-
ſor. Itaque? & ſi pluris venie-
rit res, electio debebit eſſe acto-
tis , vr pretium t conſequa-
tur: alioquin lucraretur aliquid
praedo..
dum eſt ergo, quod vr prdo per rerba ſenatuſcon, teneatur a
rerum pretiumſed per interpretationem ad tooumt . eo ppſt
ſenatuſeonſultum. & ſic bene infert, itaque & ſi plu, &c. ad eun-
ciſus, l. Aquil. tanim competit.
dem non ad ſimilem caſum-
An quis ſi loupletir, tompus
rei indicata inspicitur. BART.
t u renpore loeuple
ſeſſor dubitatur. Sed magis eſt
rei iudicate tempus fſpectan-
dum eſſe.
Omnis poſſeſſor deducit ſumptus,
aecnoni ſiſnr dadniſar
4. J Fructus t intelleguntur
deductis y impenſis, qua
querendorum*, cogendo-
rum V, conſeruandorumque*
corum a gratia fiunt b. quod
non ſolum in bonæ fidei poſ-
ſeſſoribus naruralis ratio expo-
ſtulat : verûm etiam in prdo-
nibus d; ſieut Sabino quoque
placuit,
YxxVIL. VLPIANVS bre quin-
todecimo ad Edictum.
Vod ſi ſumptum quidem
fecit: nihil aute fru-
ctuum perceperit: æquiſſimum
erit rationem horum quoque
in bonæ fidei poſſeſſoribus ha-
berif.
Expenſas vtiles, & neceſſarias
factas ad perpetuam rei vtilitatem
quilibet poſſeſſor re extante deducit:
ſed re perempta bona fidei poſſeſſor
neceſſarias tantum omnino deducit:
voluptarias verô bonæ fidei poſſeſſor
deducitiſecus in malæ fideilicét au-
ferre poſſet, que ſine detrimento rei
poſſent auferri. BART.
XxLVIII. PAVLVS libro vicnſi-
mo ad Edictum,
titionis
pletior: ve dictum eſt. Azo.
ctus, & S.prater.
u T Deductis impenſis.
1S Quarendoram vt in arando.
y CCgendorum, vt in triturando.
a 5 Eorum, ſeilicet fructuum.
lfiutus infrà de ope ſeruo
reſpAmACCVR.
e5
plane.
tior eſſe debeat bone fidei poſ-
t TPrutus. vt S oo ltam veniunt. Sitem non ſolm, verſie fru-
hoc intellige de fructibus ante litem
perceptis, nam de poſt d litem acceptis ſieut malſipoſſtenetur reſtituere co-
etiam de conſumptis:vt Cds rei vindl certum & Cle fu & lit.
expen li. Et hoc idem intelligit Ioan in decimis- e Azo quod
eſt verum in f perſonalibus decimis: non in realibus: vbi s ex-
penſa non deduçuntur: vt extra de decie paftoralis.
2 Conſeruandorum, vt in conducendis horreis.
bJ Fiunt. ergo extant: ſed hoc intelligovt in jglo.
c Expoftulat vt S.eLſi quid poſſeſſorSſicut.
d j Pradonibus. cum l nullus caſus ſit,
iu fructibus factorum deductionem impes
famil eriſeund fundus qui-in fin j reſponſ & infrà ſolut matrim.
vod ſi. Hormm ſeilicet ſumptuum e1.
f 4Haberi, quid in malfid. poſſeſſore, dic ve lnià lprox.
a G Siprado. Vide ſeripta ad l4C. de conditex lge. C ta C.
ET Poſſidere veluti rem
diſtraxit hereditariam
multo pluris, quam va-
leret, & pretiu accepir.
IJ Boſſeſſoris.
qui preti reſtitnit to-
tum etiam re deperdi-
tavt ſupr. en. Litem ve-
niunt. Sitem placere. &
S item eos. nam renetur
in quantum locupletior
eſt. Az.
mS Atque ſi poſſiderer.
Sed quid ſi prado pre-
tium amiſerit ſne cul-
pa? tenetur: ſed ſecus in
bo, fi,poſſ- vt Suno item3 Funs n¬
ademdm & ſtrado in ltiitotur de-
troque caſu, quia pre¬ dutis impeſit
tium loco rei eſt: ve s. ve hi, in que
diferit in ple.
adI ſi & romem, riſque bone&
n ’Ner adiectumſcà male fidei po-
ſenaru, qui ſeicet iut nulernde et
ris ſit in pradone:ſed in ſequitiuu a¬
bo fid poſſſie. aa.
o Quin, not. iſtud
quin, amitrit ſuam in-
cluſam negationé, pro-
prer ſequentem: ae i
dicat, nunquam debet a Dololus na-
eſſe melior: ve Jde ue quan meioris
tal l non ſolum, & ſie ee dbet eo-
in b, nro ouis ’ ditionis, quan
quin , pro quia. ton doloſus.
p V Iaque, per fimile, L Quin, pro
ſecundum I . & M. quia.
ſed tu die quod ſe re-
fert ad propoſitam que-
ſtionem.
q Acoris, id eſt he-
redis.
r TPretium. ſvel ve-
rum: vt S. eod-l. ſi poſ-
ſeſſor.Sfi, vel acceptum:
vt hie.
ſq Rei iudieata tempus.
ads hoc ſpectatur tem- e Locupletior
pus rei iudicate, vt ſi boue fſdei poſ-
tempore lit conteſt non ſeſor an i.
ſt locupletiot, teneaz pore rei ai-
tur: vt Iſi quo catet uure
Saod. l quod ſi in diemj.
reſpon. Sed ſi tempore
lit. conteſt. ſit locuple-
tior, licét deſinat eſſe
locupletior, nihilomi-
nus teneatur: t eodem.lſed & ſi lege Sſi ante niſi naturaliter
res pereat: vt jedl aud & ſecundum hoc non eſt contrd j. de
xcep-din pupio & infrà de ſolut lin pupilo vbi dicit tempus pe-
iſpici:quia verum eſt tune; quia poſtea deſit eſſe locu-
d Frctus poſt
litent coſum-
pros, & perce-
ptos, malafi-
dei poſſeiſor
gitur.
eDecime pre-
aiort ſoiet-
etla ns dedu-
cis impeſiz. t
tua nebus eià
de decimu. o¬
Ainſis, G¬
redus in tama
tit. de decimi.
5 Decimarum
aix perſona-
qui eormnſmprum les, aſir re-
liat: ve hie. & imià les
5 Expenſa n6
dedueuntur ex
j. infià de vſur. lquod in fru decimis reai-
du & infià mand dimque. Sidm Labo. & infra end l heres. j us.
n Speus facti
àpredone fru-
ciun cauſa,
pradoni debé-
tur.
a T Plan?