DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1977#0575
1015 Digeſtorum Liber nonus. Titij. 1o16
defendere: alis eni non teneturtvr j de noxal quteen Sin
eE
t in oigg-
ione t ſedi.
eneſei, quod dedit quadru-
nendi, non i pes, re in tantum con-
bernt debitore demnetur conuentus
tt ie oo Aquilin quatum tene-
m tur actor alijà quos-
uenitur de pauperie.
e C Ppoſto. ſeilicet
2... de pauperie.
t Cedndoind d’’Mandare. met
dun irz ein lhmatur cden-
uds uorais do rt l peul
trde le pal diturain aAx ie
e hae actione leg, Aquil.
nõ ad copus morquu
it timatio tantum:
ſed ad damnum, quod
itulit quadrupesevri
tit j doer bomsj
Aertdrann e ſ onnurre ve y ade
me ſeie ural lpon S ſins fie in
a, ſede do atione in rem: & ad
e d exhibendumure iſi.
ie, rei chib LAe Sfin,
Ee aain Cavs.
Hac lex generali-
ter loquitur primd. ſe-
eundô deſcédit ad ſpe-
ciem Primô dieit, quod
non ſolum domino hee
actio comperit, ſed etiã
ei, cuius intereſtevt ce-
c ſi aliquid como-
daui, vel fullo veti-
menta mea perdar r an
danda ſir hac actio cõ-
tra illum, cuins eſt ani-
mal, quod damnum de-
dit Et reſpond, quoa
ãe. Ie ruEJAiquis
tertore magiſtratus, qui
eum ſequebatur, fugit,
& inrtauir locum quen-
dam, bi canis eraqui
canis illum momordir;
quaritur an hac actio
nomine illius canis cõ-
petar? Et diſtinguitur,
an erat ligatus, vel nons
primo caſu non poreſt
agere; ſecundo poreſt
agee.VIVI4YS.
e Aiinis de f Cmmodata aliude
pauperiet le eſt in actine legis A¬
Aquil dif quilvt infi tit llite
erenii, Paui Mela Seumeui quia il-
ninn vanta. la ſoli dominorvt ia-
T Ir p.Iegu.2 Vel dic vtilis
dattr, vrhie: non dire-
cta, vr ibi. Sed prima
verior eſt.
g Putant. & bene &
eſt ratio: quia licet ſie
publicé tenere canem
in taberma.2. Vel illa eſt
ratio: quia t uon vide-
l quenn mm rſ me feciſe canis contra
pecbtéeerier aauran, cdun eſt ligr
m ſux ſeciſe tus: eſt enim tune ipſa
deearr eeeli natura ferocior, quam
imen atione ſ eſſet ſolutus: ve Me,
e pauenie puto tamen agi vtii
au re us ac ioteou mas d a aiionequia & pro vr.
aiuurt ie. ſo ligato agirarere lnſt,
LLRetre eor.
as ae CASvE.
ué ne recipit.
A Homo ber
à quadupede
emtecus ns
nu
ndirrne,
dhhen-
¬
J Vt vei
tratia, nego-
aor.
Gœei,
Jeais ugat
puſtat, & d damnnfetApratnSi. AC cvS.
a Iurins a Si poſt litem. ſecus a ſi anaésquia nme u
qui a ſpenox.
eene liberatus eſt interiu
ect, Sſi iquam.
Rais in iudiciq in iudicio leg Aquil habeaur ratio dam-
Iteritus animalis pro quo et in
alium regriſſus, non lberat domi-
em ab actime de pauperi: ſed te-
ntur dere iura. h.d vl ſie: Ine-
rtus fpetiei, que non eſt in obliga-
imn ſud ia lunſii fluamdd en
tberat debitorem poſt lit. conteſtat.
h. d, am gloſſi & eſt S. notabilis.
ideoſummau BALB.
16, 9 Si poſt litem * conte-
ſtatam ab alio ſit animal occi-
ſum: quia domino leg. Aquil.
actio competit, ratio in iudi-
ciob habebirur leg. Aquil quia
dominus noxx dedenda facul-
tatem amiſerit. ergo ex indicio
propoſito-t liris eſtimationem
offerer, niſi paratus fuerit actio-
nem mandare d aduersûs eum,
qui occidit. 17. J Hanc actio-
nem nemo dubitauerit heredi
dari, cœteriſque ſucceſſoribus.
Item aduersus heredes, cœterbſ-
que non iuret ſucceſſionis; ſed
eo iure, quo domini ſint, com-
petit.
11. PAVLVS Ere vleenſime-
ſecunde ad Editum.
AEe actio non ſolûm do-
mino; ſed etiam ei, cuius
intereſt, competit: veluti ei,
cui res commodata f eſt: item
fulloni: quia eo, quod renen-
tur, damnum videntur pari.
1.J Si quis aliquem euitans,
magiſtratum y forte, in taber-
nam proximam ſe immiſiſſer,
ibique à cane feroce laſus eſſet,
non poſſe agi canis, nomine
quidam putant t: at ſi ſolutus
fuiſſer, contrà.
GArVs bre ſeptime ad
Edictu prouinciale.
EE hae lege ian non dubl-
tatur etiam liberarum per-
ſonarum nomine agi poſſe: for-
te ſi patremfamilias, aut filium-
familiàs vulnerauerit quadru-
pes: ſcilicet, vt non deformi-
tatis rario habeatur, cùm libe-
rum corpus eſtimationem non
recipiat h: ſed impenſarum?
in curationem factarum & ope-
rarum amiſſarum, quaſque a¬
miſſurus quis eſſet inutilis fa-
ctus.
II1.
Titius animal habebat, quod aliquem liberm hominem
vunerauit, quaritur an ille poſſit agere hae actione. Videbatur
quod non: quia libermm corpus non recipit eſtimationem: ſed
aſtimaur, re poreſt agere non pro ſtimatione perfon, ſed ratione expenſa-
dus mperſe- mm amſſarumVIVIANVS.
i aimatio
rmatenz,?
qaiere-
doii.:
bblax quaſidelu çab
q Non reipit. u Jde yuqui deee vel ffu ff.& Inſtit.de
ihom. Sed quid l ſi eſt moreus à
quadrupede? Reſpondidem quod in vuneraro, ve fui corporis
atie, Lliber homo in prine.
ad leg. Palcid. l hereditatum-
1e. PAVLS lbre vicenſime-
ſecundo ad Editum.
Hée actio vilis comperit,
& ſi non quadrupes; ſed
aliud animal l pauperiem fecit.
v. ALPHENVS libro ſecunde
Digeſtorum.
Gaſol cum in tabernam
equum deduceret, mulam
equus olfecit , mula calcem
reiecit, & crus agaſoni fregit.
conſulebatur, poſſéme cum do-
mino mula agie, quod éa pau-
petiem feciſſet. Reſpondi, poſſe.
AD LEGE M
AQVILIAM T.
TITVLVS II.
Ttlus ſuperir eſt de damno ne
iniuia dato, hie de damno iniuri dato:
qua de re fuit etiam domino actio ax
ti-ta. lquecnque de oblig & act.
Hodie eſt ex leg. Aquil. ciuilis vnraque.
lſi heres inſtitutus. ,j ad S. CTreb.
& noxals lam c delito ſeruorum.
Frimum * eaput leg. Aquil, eſt de occiſe
homi, vel peuue Tium de vſto, fra-
cupto Secunduin quod in deſuetudi-
nam abit videtur fuiſſe de quauis alia
rations damni dati, tiam ſi non fuerit
lſa res noſtra, ſed interepta nobis, fort?
vettar quaadam, ve aduerſus piſeate-
rum ſocium à Piniioproditu eſt xjna-
tralis hiſtoria, qui Anthia concilia-
torem capture, & ducem cperat, um
ã in macell agnitus eſſet à ſocio, cuius
iniuris eee damni dati aditam formu-
lam condemnatmque, atimata lite x.
libris. Conſtat enim ſocium ſocio teneri
lge Aquilialr pro ſoCvIAc.
Nota quod lex posterior derogat
legibus prioribus. BALD.
2 VLPIANS liro oauode-
cmo ad Edictum.
Ex Aquilia om-
nibus legibus,
que ante ſe de
damno iniuria
locntæ ſunt, de-
rogauit?, ſue duodecim tabu-
lis, ſiue alia que fuit: quas le-
ges nune referre non eſt neceſ-
ſe. 1. 5 Qua lex Aquilia ple-
biſcitum eſt, cum cam Aqui-
lius tribunus plebis à plebe ?
rogauerit.
Nota quod quande alternatiua
pminur init ex-
ponitur pro ideſt: & ſie poriturre-
ſtictué BALD.
n. VIVIANVS.
o Daue feilicet dato.
p Dérogauit, ſui tractatus excellentia.
J Aplbe. interroganit e enim pleben, an ci placereurt bie.
t inſtltqd s uteri, & ſie ponitur dpt- s fiin
non fiat ſtimatio, &c. are. J.titjjdqua atione Sſi quis in collu-
i q Impenſarum, a reddnnturvt lquaatione jrep Ope e Vueras
rarum autem amitrendarum fit computatio ſecundum legemj.
ique tenene
ad penſis
iedicurum,
Ie aai ICasvs. perû amiſi-
Gallina aliqua in- rum, & catera
trauit domum aſicuius Opere
ſcholaris aſcendit libn uue amiſa e
illus ſeholaris, & eu au-
n derioratie. eelaieraz
quaritur an ſcholaris J ad lgigue
poſſit hac actione age- vel potius
reEt reſpond quod’ ſicis abii
ve aut illecuius eſtgal- agllii ſar.
lina, det ei gallinam, urte auu.
vel damnum emender
à gallina datum. Vel
pone in vna gallina,
qu aliam interfecit:
vel anſere, qui alium
interfecit. & idem eſt
quod ſuptaV VvAnN.
sS Animalre bipes. lAaio depr-
i. perie vtiis da-
Arius mui vv rin ar ex dmmie
tius mulio equum daou ab a¬
ucebar: intrauir do¬ mal brutobi-
mum aliquam, in qua pedevtisn-
erant iumenta: equus quamieſea
poſuit naſum ad canda meu ees,
ilerius iumenti pei s qu e eeree
reiecit pedem, & per &rebis legis
cuſſit illum Titium: & daur, compe-
d pro damne
à quadupede.
fiegit ei eus, an eun
lomino agi poſſit? Et
eſpaqodd e vioriut, i eiaa oane
eſp aeu a e eſt aur iſtpeudime
lin ſie dictuss quia agit, Mieſori le-
id eſt, ducit mulos, ſeu piſaaor den-
iar ioteins
n T Ofecit. id eſt na- iutla, eue
ſum ad culu poſuit. Arior, libra.
nTAi ſciicet ab Pitcc, .
agaſonevel eius domis nqui-
lix tra capiua,
õ ſi ſerus eſtee d ountlna lnx
AD EECE ſiiana.
Aquiliam. A Equititibus
Habito tractatu atio¬ duobus ſi vnus
nis in facun de paupe, qus ere
ue, ſuppanit les Aquil ſore vnnor-
nn quia naturam ati- erii, deur a¬
nis in faſtum ſortiatur: cio de paup.
ſed quia dammum proſe-riee quod
uirurr oe ſuperior Ace a eo oirine
x Aquilia. J venelirraee
Casvs. Multe minus anima-
leges de dam- lis aione ler.
nu dato tractauernt: Aquil in ſoſ-
ſed ommbus derogauit ar ife
lex Aquil id eſt ſura aensd uit Tan-
ctatus excellentiaQua
lex Aquilia eſt plebiſci.
tum. lex autem Aquil-
tria habet capitarvt hie
maii & ar e a ¬
prinaip. & S caput. Pri-
mum & tertinm eſt in
vſu: ſecundu non. In
primo continetur, quôd
i aliquis ſeruum, vel
ancillam meã occidit;
quod tenetur, quante
pluris fuit in anno re-
tro. Item datur aduer-
sus inficiantem bae a¬
ctio is dupltm: vé bi.
j. od. l. inds Nera-
tius. .hac actie. Secun-
dô dicit, quod ita pro
ſeruis noſtris occiſis agitur ex primo capite: ſicut pro quadru-
pede agieur Aquil, ex primo capite. hoe eſt verum ſi continean-
tur appellatione pecudis. & que contineantur, vel non, dieit pla-
e Plebiſeiis
ples inten-
gabauur.
J Lges
defendere: alis eni non teneturtvr j de noxal quteen Sin
eE
t in oigg-
ione t ſedi.
eneſei, quod dedit quadru-
nendi, non i pes, re in tantum con-
bernt debitore demnetur conuentus
tt ie oo Aquilin quatum tene-
m tur actor alijà quos-
uenitur de pauperie.
e C Ppoſto. ſeilicet
2... de pauperie.
t Cedndoind d’’Mandare. met
dun irz ein lhmatur cden-
uds uorais do rt l peul
trde le pal diturain aAx ie
e hae actione leg, Aquil.
nõ ad copus morquu
it timatio tantum:
ſed ad damnum, quod
itulit quadrupesevri
tit j doer bomsj
Aertdrann e ſ onnurre ve y ade
me ſeie ural lpon S ſins fie in
a, ſede do atione in rem: & ad
e d exhibendumure iſi.
ie, rei chib LAe Sfin,
Ee aain Cavs.
Hac lex generali-
ter loquitur primd. ſe-
eundô deſcédit ad ſpe-
ciem Primô dieit, quod
non ſolum domino hee
actio comperit, ſed etiã
ei, cuius intereſtevt ce-
c ſi aliquid como-
daui, vel fullo veti-
menta mea perdar r an
danda ſir hac actio cõ-
tra illum, cuins eſt ani-
mal, quod damnum de-
dit Et reſpond, quoa
ãe. Ie ruEJAiquis
tertore magiſtratus, qui
eum ſequebatur, fugit,
& inrtauir locum quen-
dam, bi canis eraqui
canis illum momordir;
quaritur an hac actio
nomine illius canis cõ-
petar? Et diſtinguitur,
an erat ligatus, vel nons
primo caſu non poreſt
agere; ſecundo poreſt
agee.VIVI4YS.
e Aiinis de f Cmmodata aliude
pauperiet le eſt in actine legis A¬
Aquil dif quilvt infi tit llite
erenii, Paui Mela Seumeui quia il-
ninn vanta. la ſoli dominorvt ia-
T Ir p.Iegu.2 Vel dic vtilis
dattr, vrhie: non dire-
cta, vr ibi. Sed prima
verior eſt.
g Putant. & bene &
eſt ratio: quia licet ſie
publicé tenere canem
in taberma.2. Vel illa eſt
ratio: quia t uon vide-
l quenn mm rſ me feciſe canis contra
pecbtéeerier aauran, cdun eſt ligr
m ſux ſeciſe tus: eſt enim tune ipſa
deearr eeeli natura ferocior, quam
imen atione ſ eſſet ſolutus: ve Me,
e pauenie puto tamen agi vtii
au re us ac ioteou mas d a aiionequia & pro vr.
aiuurt ie. ſo ligato agirarere lnſt,
LLRetre eor.
as ae CASvE.
ué ne recipit.
A Homo ber
à quadupede
emtecus ns
nu
ndirrne,
dhhen-
¬
J Vt vei
tratia, nego-
aor.
Gœei,
Jeais ugat
puſtat, & d damnnfetApratnSi. AC cvS.
a Iurins a Si poſt litem. ſecus a ſi anaésquia nme u
qui a ſpenox.
eene liberatus eſt interiu
ect, Sſi iquam.
Rais in iudiciq in iudicio leg Aquil habeaur ratio dam-
Iteritus animalis pro quo et in
alium regriſſus, non lberat domi-
em ab actime de pauperi: ſed te-
ntur dere iura. h.d vl ſie: Ine-
rtus fpetiei, que non eſt in obliga-
imn ſud ia lunſii fluamdd en
tberat debitorem poſt lit. conteſtat.
h. d, am gloſſi & eſt S. notabilis.
ideoſummau BALB.
16, 9 Si poſt litem * conte-
ſtatam ab alio ſit animal occi-
ſum: quia domino leg. Aquil.
actio competit, ratio in iudi-
ciob habebirur leg. Aquil quia
dominus noxx dedenda facul-
tatem amiſerit. ergo ex indicio
propoſito-t liris eſtimationem
offerer, niſi paratus fuerit actio-
nem mandare d aduersûs eum,
qui occidit. 17. J Hanc actio-
nem nemo dubitauerit heredi
dari, cœteriſque ſucceſſoribus.
Item aduersus heredes, cœterbſ-
que non iuret ſucceſſionis; ſed
eo iure, quo domini ſint, com-
petit.
11. PAVLVS Ere vleenſime-
ſecunde ad Editum.
AEe actio non ſolûm do-
mino; ſed etiam ei, cuius
intereſt, competit: veluti ei,
cui res commodata f eſt: item
fulloni: quia eo, quod renen-
tur, damnum videntur pari.
1.J Si quis aliquem euitans,
magiſtratum y forte, in taber-
nam proximam ſe immiſiſſer,
ibique à cane feroce laſus eſſet,
non poſſe agi canis, nomine
quidam putant t: at ſi ſolutus
fuiſſer, contrà.
GArVs bre ſeptime ad
Edictu prouinciale.
EE hae lege ian non dubl-
tatur etiam liberarum per-
ſonarum nomine agi poſſe: for-
te ſi patremfamilias, aut filium-
familiàs vulnerauerit quadru-
pes: ſcilicet, vt non deformi-
tatis rario habeatur, cùm libe-
rum corpus eſtimationem non
recipiat h: ſed impenſarum?
in curationem factarum & ope-
rarum amiſſarum, quaſque a¬
miſſurus quis eſſet inutilis fa-
ctus.
II1.
Titius animal habebat, quod aliquem liberm hominem
vunerauit, quaritur an ille poſſit agere hae actione. Videbatur
quod non: quia libermm corpus non recipit eſtimationem: ſed
aſtimaur, re poreſt agere non pro ſtimatione perfon, ſed ratione expenſa-
dus mperſe- mm amſſarumVIVIANVS.
i aimatio
rmatenz,?
qaiere-
doii.:
bblax quaſidelu çab
q Non reipit. u Jde yuqui deee vel ffu ff.& Inſtit.de
ihom. Sed quid l ſi eſt moreus à
quadrupede? Reſpondidem quod in vuneraro, ve fui corporis
atie, Lliber homo in prine.
ad leg. Palcid. l hereditatum-
1e. PAVLS lbre vicenſime-
ſecundo ad Editum.
Hée actio vilis comperit,
& ſi non quadrupes; ſed
aliud animal l pauperiem fecit.
v. ALPHENVS libro ſecunde
Digeſtorum.
Gaſol cum in tabernam
equum deduceret, mulam
equus olfecit , mula calcem
reiecit, & crus agaſoni fregit.
conſulebatur, poſſéme cum do-
mino mula agie, quod éa pau-
petiem feciſſet. Reſpondi, poſſe.
AD LEGE M
AQVILIAM T.
TITVLVS II.
Ttlus ſuperir eſt de damno ne
iniuia dato, hie de damno iniuri dato:
qua de re fuit etiam domino actio ax
ti-ta. lquecnque de oblig & act.
Hodie eſt ex leg. Aquil. ciuilis vnraque.
lſi heres inſtitutus. ,j ad S. CTreb.
& noxals lam c delito ſeruorum.
Frimum * eaput leg. Aquil, eſt de occiſe
homi, vel peuue Tium de vſto, fra-
cupto Secunduin quod in deſuetudi-
nam abit videtur fuiſſe de quauis alia
rations damni dati, tiam ſi non fuerit
lſa res noſtra, ſed interepta nobis, fort?
vettar quaadam, ve aduerſus piſeate-
rum ſocium à Piniioproditu eſt xjna-
tralis hiſtoria, qui Anthia concilia-
torem capture, & ducem cperat, um
ã in macell agnitus eſſet à ſocio, cuius
iniuris eee damni dati aditam formu-
lam condemnatmque, atimata lite x.
libris. Conſtat enim ſocium ſocio teneri
lge Aquilialr pro ſoCvIAc.
Nota quod lex posterior derogat
legibus prioribus. BALD.
2 VLPIANS liro oauode-
cmo ad Edictum.
Ex Aquilia om-
nibus legibus,
que ante ſe de
damno iniuria
locntæ ſunt, de-
rogauit?, ſue duodecim tabu-
lis, ſiue alia que fuit: quas le-
ges nune referre non eſt neceſ-
ſe. 1. 5 Qua lex Aquilia ple-
biſcitum eſt, cum cam Aqui-
lius tribunus plebis à plebe ?
rogauerit.
Nota quod quande alternatiua
pminur init ex-
ponitur pro ideſt: & ſie poriturre-
ſtictué BALD.
n. VIVIANVS.
o Daue feilicet dato.
p Dérogauit, ſui tractatus excellentia.
J Aplbe. interroganit e enim pleben, an ci placereurt bie.
t inſtltqd s uteri, & ſie ponitur dpt- s fiin
non fiat ſtimatio, &c. are. J.titjjdqua atione Sſi quis in collu-
i q Impenſarum, a reddnnturvt lquaatione jrep Ope e Vueras
rarum autem amitrendarum fit computatio ſecundum legemj.
ique tenene
ad penſis
iedicurum,
Ie aai ICasvs. perû amiſi-
Gallina aliqua in- rum, & catera
trauit domum aſicuius Opere
ſcholaris aſcendit libn uue amiſa e
illus ſeholaris, & eu au-
n derioratie. eelaieraz
quaritur an ſcholaris J ad lgigue
poſſit hac actione age- vel potius
reEt reſpond quod’ ſicis abii
ve aut illecuius eſtgal- agllii ſar.
lina, det ei gallinam, urte auu.
vel damnum emender
à gallina datum. Vel
pone in vna gallina,
qu aliam interfecit:
vel anſere, qui alium
interfecit. & idem eſt
quod ſuptaV VvAnN.
sS Animalre bipes. lAaio depr-
i. perie vtiis da-
Arius mui vv rin ar ex dmmie
tius mulio equum daou ab a¬
ucebar: intrauir do¬ mal brutobi-
mum aliquam, in qua pedevtisn-
erant iumenta: equus quamieſea
poſuit naſum ad canda meu ees,
ilerius iumenti pei s qu e eeree
reiecit pedem, & per &rebis legis
cuſſit illum Titium: & daur, compe-
d pro damne
à quadupede.
fiegit ei eus, an eun
lomino agi poſſit? Et
eſpaqodd e vioriut, i eiaa oane
eſp aeu a e eſt aur iſtpeudime
lin ſie dictuss quia agit, Mieſori le-
id eſt, ducit mulos, ſeu piſaaor den-
iar ioteins
n T Ofecit. id eſt na- iutla, eue
ſum ad culu poſuit. Arior, libra.
nTAi ſciicet ab Pitcc, .
agaſonevel eius domis nqui-
lix tra capiua,
õ ſi ſerus eſtee d ountlna lnx
AD EECE ſiiana.
Aquiliam. A Equititibus
Habito tractatu atio¬ duobus ſi vnus
nis in facun de paupe, qus ere
ue, ſuppanit les Aquil ſore vnnor-
nn quia naturam ati- erii, deur a¬
nis in faſtum ſortiatur: cio de paup.
ſed quia dammum proſe-riee quod
uirurr oe ſuperior Ace a eo oirine
x Aquilia. J venelirraee
Casvs. Multe minus anima-
leges de dam- lis aione ler.
nu dato tractauernt: Aquil in ſoſ-
ſed ommbus derogauit ar ife
lex Aquil id eſt ſura aensd uit Tan-
ctatus excellentiaQua
lex Aquilia eſt plebiſci.
tum. lex autem Aquil-
tria habet capitarvt hie
maii & ar e a ¬
prinaip. & S caput. Pri-
mum & tertinm eſt in
vſu: ſecundu non. In
primo continetur, quôd
i aliquis ſeruum, vel
ancillam meã occidit;
quod tenetur, quante
pluris fuit in anno re-
tro. Item datur aduer-
sus inficiantem bae a¬
ctio is dupltm: vé bi.
j. od. l. inds Nera-
tius. .hac actie. Secun-
dô dicit, quod ita pro
ſeruis noſtris occiſis agitur ex primo capite: ſicut pro quadru-
pede agieur Aquil, ex primo capite. hoe eſt verum ſi continean-
tur appellatione pecudis. & que contineantur, vel non, dieit pla-
e Plebiſeiis
ples inten-
gabauur.
J Lges